Η Άνοιξη στην ποίηση και τη ζωγραφική..." Μαρτυρία για μίαν ΄Άνοιξη" του Γιώργη Παυλόπουλου

"Μαρτυρία για μίαν Άνοιξη"

John Atkinson Grimshaw, Άνοιξη.1875. Ιδιωτική Συλλογή.

Γιώργης Παυλόπουλος, Μαρτυρία για μιαν Άνοιξη

Την άνοιξη κατέβηκα πάλι στους δρόμους·
τα χελιδόνια γύρω στο καπέλο μου
κι εγώ τυφλός που ακούει πηγαίνοντας
φωνές απ΄ τις μικρές μου αγάπες. 

Κοντά στους κήπους κάτω από τα παράθυρα
βράδυασα και δεν ένιωθα ποιος ήμουν.
Τη νύχτα ο ψίθυρος απ΄ τα πουλιά μ΄ ανέβαζε
σε ουράνιες αγορές, θέατρα του απείρου.

John Lavery, Άνοιξη. 1904. Ιδιωτική Συλλογή.

Από τη συλλογή "Το κατώγι" (1971)
Βλ. .http://www.wikiart.org/en/john-atkinson-grimshaw/spring
http://mentalfloss.com/article/18546/sir-john-laverys-spring

Το τραγούδι του Μάη. Πίνακες ζωγραφικής με κερασιές και κεράσια και ένα ποίημα του Ζακ Πρεβέρ για τη ζωή, τον έρωτα και τα κεράσια

Ζακ Πρεβέρ, Το τραγούδι του Μάη. Ανθισμένες κερασιές  και κεράσια

Ο Μάιος πορεύεται προς το τέλος. Ο Ιούνιος έρχεται! Τέλη Μαΐου-αρχές Ιουνίου ωριμάζουν τα κεράσια... 

Èmile Vernon, Ανθισμένη κερασιά. 1916. Ιδιωτική Συλλογή.

Èmile Vernon, Κοπέλα κάτω από την κερασιά. 1899. Ιδιωτική Συλλογή.

Èmile Vernon, Κορίτσι με κεράσια. Ιδιωτική Συλλογή.

Èmile Vernon, Κορίτσι με καπέλο με κεράσια. Ιδιωτική Συλλογή.

...Και αφού ο Μάιος τελειώνει με κεράσια...ας θυμηθούμε το "Τραγούδι του Μάη" του Ζακ Πρεβέρ.

Ζακ Πρεβέρ, Το τραγούδι του Μάη

Ο γάιδαρος ο βασιλιάς κι εγώ

Αύριο θάχουμε πεθάνει

Ο γάιδαρος από την πείνα

Από την πλήξη ο βασιλιάς

Κι εγώ απ’ αγάπη.

Ένα δάχτυλο από κιμωλία

Πάνω στις γκρίζες μέρες

Τα ονόματά μας θα χαράξει

Κι ο άνεμος στις λεύκες

Θα ψιθυρίσει τ’ όνομά μας

Γάιδαρος Άνθρωπος και Βασιλιάς.

Μαύρο κουρέλι του Ήλιου

Τα ονόματά μας έχουν ήδη σβήσει

Σαν λιβαδιών νερό δροσάτο

Σαν άμμος της κλεψύδρας

Σαν ρόδο κόκκινης τριανταφυλλιάς

Σαν μονοπάτι μαθητών για το σχολείο.

Ο γάιδαρος ο βασιλιάς κι εγώ

Αύριο θάχουμε πεθάνει

Ο γάιδαρος από την πείνα

Από την πλήξη ο βασιλιάς

Κι εγώ απ’ αγάπη

Μήνα Μάη.

Κεράσι είν’ η ζωή

Κουκούτσι ο θάνατος

Κι ο έρωτας η κερασιά.

Paul Seignac, Μαζεύοντας κεράσια. Ιδιωτική Συλλογή.

Βλ. Ζακ Πρεβέρ, Θέαμα και Ιστορίες (Ποιήματα), εισαγωγή-μετάφραση Γιάννης Βαρβέρης, Νεφέλη (β' έκδοση), Αθήνα 1982.



http://www.the-athenaeum.org/art/list.php?m=a&s=tu&aid=2450
http://www.wikigallery.org/wiki/painting_161981/Paul-Seignac/Picking-Cherries

Οι κερασιές στην ποίηση και τη ζωγραφική. Πίνακες της Berthe Morisot και ένα ποίημα του Μενέλαου Λουντέμη

Οι κερασιές θ' ανθίσουν και φέτος. Μαζεύοντας κεράσια

      Από τα αγαπημένα μου φρούτα τα κεράσια! Σκέφτομαι ότι οι κερασιές έχουν ανθίσει και φέτος... και έχουν καρποφορήσει... Για αυτό, θυμήθηκα εικόνες της Γαλλίδας ιμπρεσιονίστριας ζωγράφου Berthe Morisot (1841-1895). Κοπέλες μαζεύουν κεράσια. Η μεγαλύτερη έχει ανεβεί στη σκάλα και συλλέγει τους καρπούς από τα κλαδιά. Η μικρότερη κρατά ένα καλάθι για τα κεράσια.

 

Berthe Morisot, Οι συλλέκτριες κερασιών. 1891. Μουσείο Τέχνης του Marmottan.

Berthe Morisot, Κορίτσι που μαζεύει κεράσια. Ιδιωτική Συλλογή.

Berthe Morisot, Μαζεύοντας κεράσια. Σπουδή. 1891. Ιδιωτική Συλλογή.

...Και θυμήθηκα το βιβλίο ενός αγαπημένου συγγραφέα των παιδικών μου χρόνων, τον Μενέλαο Λουντέμη. "Οι κερασιές θ' ανθίσουν και φέτος". Τίτλος με μήνυμα αισιόδοξο και ελπιδοφόρο. Τα δένδρα ανθίζουν κάθε χρόνο και η Άνοιξη έρχεται κάθε χρόνο. Ο Λουντέμης έχει γράψει και ένα ποίημα με τον ίδιο τίτλο, που, όμως εκφράζει, γλυκιά θλίψη και αποδοχή της έλλειψης της αγάπης.

Μενέλαος Λουντέμης, Οι κερασιές θ΄ανθίσουν και φέτος

Οι κερασιές θ’ ανθίσουνε και φέτος στην αυλή

και θα γεμίσουνε με άνθη το παρτέρι.

Πικρή που είν’ η άνοιξη σαν είσαι δίχως ταίρι,

πικρή που ’ν’ η ζωή!

Άνοιξε το παράθυρο στην πρωινή γιορτή,

για νάμπουν οι μοσκοβολιές από το περιβόλι.

Αχ, κάθε του τριαντάφυλλο και μια πληγή από βόλι,

είναι για σε, ποιητή!

Πικρή  που είν’ η άνοιξη σαν είσαι δίχως ταίρι,

πικρή που ‘ν’ η ζωή!

Berthe Morisot, Τριαντάφυλλα. 1894. Ιδιωτική Συλλογή.

Κουράστηκα  να σε καρτερώ, Έρωτα, και να λιώνω,

πα’ στο βιβλίο της ζωής σκυμμένος μια ζωή!

Μ’ αν ήτανε να ‘ρχόσουνα για ένα έστω πρωί

χίλια θε να ‘δινα πρωινά να ζούσα εκείνο μόνο!

Πικρή  που είν’ η άνοιξη σαν είσαι δίχως ταίρι,
πικρή που ‘ν’ η ζωή!

Benjamin Haughton (1865 -1924), Ανθισμένη κερασιά I. Μουσεία του Πόρτσμουθ.

Benjamin Haughton (1865 -1924), Ανθισμένη κερασιά II. Μουσεία του Πόρτσμουθ.

 Οι στίχοι του Λουντέμη έχουν μελοποιηθεί από τον Σπύρο Σαμοΐλη και τραγουδηθεί από την Ισιδώρα Σιδέρη αλλά και την Ελένη Βιτάλη.
http://users.uoa.gr/~nektar/arts/poetry/menelaos_loyntemhs_poems.htm http://www.museuma.com/berthe-morisot/the-cherry-tree.html
http://www.artble.com/artists/berthe_morisot/paintings/the_cherry_pickers
http://www.wikiart.org/en/berthe-morisot/roses
http://www.the-athenaeum.org/art/list.php?m=a&s=tu&aid=103
http://artuk.org/discover/artworks/cherry-blossom-24102
http://www.museumsyndicate.com/artist.php?artist=1069http://www.museumsyndicate.com/artist.php?artist=1069http://www.museumsyndicate.com/artist.php?artist=1069http://www.museumsyndicate.com/artist.php?artist=1069http://www.museumsyndicate.com/artist.php?artist=1069

Ανοιξιάτικη Βροχή: Διάλειμμα Χαράς, ένα ποίημα του Γιώργου Σεφέρη

Ο έρωτας μία ανοιξιάτικη ημέρα. 

Γιώργος Σεφέρης, Διάλειμμα Χαράς

Cl. Monet, Άνοιξη. Fitzwilliam Μουσείο. Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Διάλειμμα Χαρᾶς

Πεντέλη, ἄνοιξη

Εἴμασταν χαρούμενοι ὅλοι ἐκεῖνο τὸ πρωὶ

θεέ μου πόσο χαρούμενοι.

Πρῶτα γυάλιζαν οἱ πέτρες τὰ φύλλα τὰ λουλούδια

ἔπειτα ὁ ἥλιος

ἕνας μεγάλος ἥλιος ὅλο ἀγκάθια μὰ τόσο ψηλὰ στὸν οὐρανό.

Μιὰ νύμφη μάζευε τὶς ἔνοιές μας καὶ τὶς κρεμνοῦσε στὰ δέντρα

ἕνα δάσος ἀπὸ δέντρα τοῦ Ἰούδα.

Ἐρωτιδεῖς καὶ σάτυροι παῖζαν καὶ τραγουδοῦσαν

κι ἔβλεπες ρόδινα μέλη μέσα στὶς μαῦρες δάφνες

σάρκες μικρῶν παιδιῶν.

Εἴμασταν χαρούμενοι ὅλο τὸ πρωΐ

Pierre Auguste Renoir, Ερωτευμένο ζευγάρι στη βάρκα. 1881. Μουσείο Καλών Τεχνών. Βοστόνη.

ἡ ἄβυσσο κλειστὸ πηγάδι

ὅπου χτυποῦσε τὸ τρυφερὸ πόδι ἑνὸς ἀνήλικου φαύνου

θυμᾶσαι τὸ γέλιο του: πόσο χαρούμενοι!

Ἔπειτα σύννεφα βροχὴ καὶ τὸ νοτισμένο χῶμα

Pierre Auguste Got, Άνοιξη. 1873. Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης. Ν. Υόρκη.

ἔπαψες νὰ γελᾶς σὰν ἔγειρες μέσα στὴν καλύβα

κι ἄνοιξες τὰ μεγάλα σου τὰ μάτια κοιτάζοντας

τὸν ἀρχάγγελο νὰ γυμνάζεται μὲ μία πύρινη ρομφαία-

«Ἀνεξήγητο» εἶπες «ἀνεξήγητο

δὲν καταλαβαίνω τοὺς ἀνθρώπους

ὅσο καὶ νὰ παίζουν μὲ τὰ χρώματα

εἶναι ὅλοι τους μαῦροι».

Huge. G. Riviere, Ο κήπος της Εδεν. 1901. Guildhall Πινακοθήκη Τέχνης.

http://www.fitzmuseum.cam.ac.uk/_functions/imagewindow.php?/gallery/FrenchImpressionists/images/works/Monet---PD.2-1953_LRG.jpg
http://www.artfund.org/supporting-museums/art-weve-helped-buy/artwork/3051/springtime-le-printemps-claude-monet
http://www.metmuseum.org/art/collection/search/438158
http://www.mfa.org/collections/object/boating-couple-said-to-be-aline-charigot-and-renoir-33686
http://artuk.org/discover/artworks/the-garden-of-eden-51251
http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/george_seferis/various.htm#ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ_ΧΑΡΑΣ

Μαθητές που διαβάζουν. Εικόνες ανάγνωσης.

Παιδιά που διαβάζουν

   Οι εξετάσεις στο Γυμνάσιο και Λύκειο έχουν αρχίσει εδώ και μια εβδομάδα. Οι μαθητές και οι μαθήτριες πρέπει να διαβάσουν...Η ύστατη ανάγνωση σχολικών βιβλίων λίγο πριν το Καλοκαίρι...και στη συνέχεια, μακάρι να διαβάσουν λογοτεχνικά βιβλία.

  Για αυτό, λοιπόν, κάποιοι πίνακες από το παρελθόν που απεικονίζουν μαθητές και μαθήτριες που διαβάζουν τα μαθήματά τους, ή προσπαθούν να τα διαβάσουν...

Laurits Andersen Ring, Παιδί που διαβάζει τα μαθήματά του. 1895. Ο Δανός ζωγράφος αποτυπώνει τη στιγμή που ο νεαρός μαθητής κοιτάζει έξω από το παράθυρο, έχοντας μπροστά του τα βιβλία. Ένα μικρό διάλειμμα από τη σχολική ανάγνωση ή μήπως μία συνεχής διάσπαση προσοχής;

Jean Baptiste Greuze, Παιδί που κοιμάται πάνω στο βιβλίο του. 1755. Κοιμάται, γιατί έχει κουρασθεί από το διάβασμα ή κοιμάται γιατί έχει βαρεθεί;

Jean Baptiste Greuze, Αγόρι με σχολικό βιβλίο. 1757. Εθνικές Πινακοθήκες της Σκοτίας. Εδιμβούργο. Άραγε προσπαθεί να συγκρατήσει αυτά που διαβάζει ή έχει αφαιρεθεί και ονειροπολεί;

Johann Georg Meyer Von Bremen, Μαθήτρια που διαβάζει. 1852. Ιδιωτική Συλλογή.  Ένας μεγάλος τόμος στα γόνατά της και ένας μικρότερος στο τραπέζι. Ονειροπολεί ή προσπαθεί να απομνημονεύσει;

Johann Georg Meyer Von Bremen, Μικρή μαθήτρια. 1865. Ιδιωτική Συλλογή. Έχει ακουμπήσει το κεφάλι πάνω στο ανοιχτό βιβλίο της και μας κοιτάζει χαμογελαστή...

https://gr.pinterest.com/pin/142356038192885288/

https://www.google.gr/webhp?sourceid=chrome-instant&ion=1&espv=2&ie=UTF-8#q=Jean+Baptiste+Creuze+boy+reading+painting

Για έργα του Johann Georg Meyer Von Bremen, βλ. http://www.artnet.com/artists/johann-georg-meyer-von-bremen/past-auction-results 

Ποίηση στην ομορφιά. Γυναίκες με λουλούδια. Πίνακες της Μαρίας Σπάρταλη Στίλμαν.

Ποίηση στην ομορφιά. Οι  Γυναίκες με λουλούδια της Μαρίας Σπάρταλη Στίλλμαν

   Η Βρετανίδα ελληνικής καταγωγής Μαρία Σπάρταλη Στίλλμαν (1844-1927) είναι η πιο γνωστή γυναίκα ζωγράφος του κινήματος των Προραφαηλιτών που εμφανίστηκε στη Βικτωριανή Αγγλία το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. (για τη ζωή και το έργο της, βλ. http://annagelopoulou.blogspot.gr/2012/08/blog-post_20.html)

   Αγαπώ ιδιαίτερα τα έργα της για την ποιητική ατμόσφαιρα, τα απαλά χρώματα και τους συναρπαστικούς τόπους που μας μεταφέρουν. Ζωγράφισε ένα μεγάλο αριθμό αισθαντικών γυναικείων πορτρέτων που χαρακτηρίζονται από λανθάνουσα θλίψη και μελαγχολία, παραμυθένια τοπία και ονειρικές σκηνές από κείμενα του Μεσαίωνα και της Ιταλικής Αναγέννησης.

    Επιλέγω μία σειρά "ανοιξιάτικων" έργων που απεικονίζουν κυρίως γυναίκες να περιβάλλονται από λουλούδια,  να κρατούν λουλούδια, να στολίζονται με λουλούδια, να κινούνται μέσα σε ανθισμένους κήπους...

Μαρία Σπάρταλη Στίλλμαν, O αγγελιοφόρος της αγάπης.1885. Μουσείο Τέχνης του Delaware. Είνα ένας από τους πιο γνωστούς πίνακες της Στίλλμαν.

Μαρία Σπάρταλη Στίλλμαν, Τα κρίνα του μοναστηριού. 1891. Συλλογή του Ashmolean Μουσείου. Οξφόρδη. Προσεύχεται σ' ένα μοναστηριακό κήπο, κρατώντας κρίνους.

Για τους Προραφαηλίτες τα λουλούδια έχουν συμβολικό μήνυμα. Για παράδειγμα, οι κρίνοι συμβολίζουν την αγνότητα.

Μαρία Σπάρταλη Στίλλμαν, Σκηνή σε αγροτική φάρμα. Μουσείο Τέχνης του Delaware.

Μαρία Σπάρταλη Στίλλμαν, Mία γυναίκα στον κήπο της αγροικία του Kelmscott. 1905. Ιδιωτική Συλλογή. Μία αιθέρια οπτασία ανάμεσα σε λουλούδια και λευκά περιστέρια. Ποτίζει τα λουλούδια.

Μαρία Σπάρταλη Στίλλμαν, Μία βόλτα στην αγροικία του Kelmscott. Ιδιωτική Συλλογή. Μία αιθέρια γυναικεία μορφή περπατά στην αλέα του ανθισμένου κήπου. Η παραμυθένια αγροικία υπάρχει πράγματι και η Μαρία είχε μείνει σ' αυτήν πολλές φορές. Ήταν η εξοχική κατοικία του Προραφαηλίτη σχεδιαστή William Morris. Στην κατοικία του είχε φιλοξενήσει πολλούς καλλιτέχνες του κινήματος.

 

Μαρία Σπάρταλη Στίλλμαν, Πορτρέτο της Έφης να κρατά κρίνο και ένα ματσάκι με τριαντάφυλλα. 1876. Ιδιωτική Συλλογή.

Μαρία Σπάρταλη Στίλλμαν, Η σκεπτόμενη. 1879. Μουσείο Τέχνης Chasen. Wisconsin. Κρατά λουλούδια και πίσω της έχει λουλούδια.

Μαρία Σπάρταλη Στίλλμαν, Ένα στεφάνι από τριαντάφυλλα. 1880. Ιδιωτική Συλλογή. Τριαντάφυλλα για τις νέες κοπέλλες, το λουλούδι-σύμβολο του έρωτα.

 Μαρία Σπάρταλη Στίλλμαν, Ο μαγεμένος κήπος του Anselmo. 1889. Σκηνή από το Δεκαήμερο του Βοκκάκιου.

Μαρία Σπάρταλη Στίλλμαν, Το τριαντάφυλλο από τον κήπο της Αρμίντα. 1894.  Ιδιωτική Συλλογή.

Μαρία Σπάρταλη Στίλλμαν, Βεατρίκη. 1894.  Μουσείο Τέχνης του Delaware.

Μαρία Σπάρταλη Στίλλμαν, Βεατρίκη. 1898. Ιδιωτική Συλλογή. Τριαντάφυλλα και κρίνος. Η ηρωίδα του Δάντη περιμένει τον έρωτα.

Μαρία Σπάρταλη Στίλλμαν, Ερωτικά Σονέτα. 1896. Μουσείο Τέχνης του Delaware. Διαβάζει ερωτική ποίηση, κρατώντας λουλούδια.

Μαρία Σπάρταλη Στίλλμαν, Ένας κρίνος της Φλωρεντίας. 1885-1890. Ιδιωτική Συλλογή.

Μαρία Σπάρταλη Στίλλμαν, H Μαντόνα Pietra degli Scrovigni. 1884. Ιδιωτική Συλλογή. Μ' ένα  ανθισμένο κλαδί μας καλεί να μυρίσουμε την Άνοιξη και να ταξιδέψουμε στο όνειρο...

http://www.artmagick.com/pictures/artist.aspx?artist=marie-spartali-stillman

http://emuseum.delart.org:8080/emuseum/media/view/Objects/3511/30723?t:state:flow=0e8fa0f8-d72c-420f-8df9-e6504669b0b9

http://emuseum.delart.org:8080/emuseum/view/objects/asitem/People@1875@1102/0/title-asc?t:state:flow=208e5514-41d6-49c2-9558-336b5e00b8df

http://emuseum.delart.org:8080/emuseum/media/view/Objects/6358/84?t:state:flow=1a7025a3-31ab-47db-ba09-14b5d2e69f9b

http://emuseum.delart.org:8080/emuseum/media/view/Objects/6358/84?t:state:flow=1a7025a3-31ab-47db-ba09-14b5d2e69f9b

http://embarkkiosk.chazen.wisc.edu/Obj12708?sid=2591&x=65160

http://www.wattsgallery.org.uk/en-gb/collections/poetry-beauty/

http://www.artnet.com/artists/marie-spartali-stillman/past-auction-results

http://preraphaelitepaintings.blogspot.gr/2011/10/marie-spartali-stillman-effie-holding.html

Ποιήματα για τη μητέρα και την ποίηση. Ανέστης Ευαγγέλου

Ανέστης Ευαγγέλου, Μην απορείς, μητέρα

   Θα συνεχίσω με ποιήματα για τη μητέρα. Ένα ποίημα-δραματικός μονόλογος, ένα ποίημα-εξομολόγηση ενός αγαπημένου ποιητή, ενός βαθύτατα ανθρωπιστή ποιητή, του Ανέστη Ευαγγέλου.  Το ποιητικό υποκείμενο απευθύνεται στη μητέρα του και απολογείται για τα ποιήματά του. Μιλώντας για τα ποιήματα, μιλά και για τον εαυτό του... 

   Είναι, λοιπόν, ένα ποίημα για τη μητέρα, αλλά και για την ποίηση και τον ποιητή... 

J. McNeill Whistler, Πορτραίτο της μητέρας του καλλιτέχνη. 1871. Μουσείο του Ορσέ. Παρίσι.

Μην απορείς, μητέρα, μην τρομάζεις

τούτα τα ποιήματα διαβάζοντας. Θα τα βρίσκεις, βέβαια,

λίγο στενάχωρα, σάμπως να θέλουν

από τις λέξεις μέσα να βγουν. Ίσως, ακόμα,

το γιο σου μέσα τους να μην αναγνωρίζεις. Κι όμως

δικά του είναι, μητέρα· αυτόν εικονίζουν.

Πάσχουν κι αυτά όπως κι αυτός από ασφυξία,

χάνονται μέσα τους, γυρίζουν, επιστρέφουν,

πάσχουν να βγουν από τις λέξεις όπως κι εκείνος

πάσχει να βγει από το πετσί του μέσα.

Μην απορείς, μητέρα, μην τρομάζεις· προ παντός

μη σε κυριέψει απελπισία· κάτι στηρίζει

το γιο σου, που εσύ δε βλέπεις:

μέσα του, από τα πόδια ως την κορφή, είναι μια κολόνα

που τον στυλώνει, τον κρατά μ’ όρθιο το κεφάλι,

που τον ψυχώνει, βήμα με βήμα, αγκώνα με αγκώνα,

μέσ’ απ’ ερείπια ν’ ανοίγει δρόμο και να προχωράει.

Από τη συλλογή Περιγραφή εξώσεως (1960)  Βλ. και Ανέστης Ευαγγέλου, Τα ποιήματα (1956-1986), εκδ. Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1988.

Alice Bally, Το πορτραίτο της μητέρας μου. 1900. Μουσείο Πολιτισμού και Ιστορίας. Γενεύη.

https://anestisevangelou.wordpress.com/

http://www.ville-ge.ch/musinfo/bd/mah/collections/detail.php?ret=authors&letter=B&adv_auteur=Alice+Bailly&page=1&pos=5&id=1294770

http://www.musee-orsay.fr/en/collections/works-in-focus/search/commentaire/commentaire_id/portrait-of-the-artists-mother-2976.html

Μπέρτολτ Μπρεχτ, ποιήματα για τη μητέρα και πίνακες του Πάμπλο Πικάσο

Για τη μητέρα

  Από την πληθώρα των ποιημάτων με θέμα τη μητέρα επιλέγω δύο ποιήματα του Μπέρτολτ Μπρεχτ. τα οποία με συγκινούν πολύ. Τα πλαισιώνω με πίνακες του Πάμπλο Πικάσσο που ανήκουν στην Μπλε Περίοδο του έργου του καλλιτέχνη.

Πάμπλο Πικάσο, Μητρότητα. 1902.

Μπέρτολτ Μπρεχτ, Τραγούδι για τη μητέρα μου

Τη μορφή της δεν τη θυμάμαι πια πώς ήταν πριν οι πόνοι της

αρχίσουν. Αποκαμωμένη, ανασήκωνε τα μαύρα τα μαλλιά της

απ’ το ξεσαρκωμένο μέτωπό της – το βλέπω ακόμα κείνο το

χέρι να σαλεύει.

Χειμώνες είκοσι τη φοβερίσαν, τα βάσανά της δεν είχαν σω-

σμό, κι ο θάνατος ντρεπόταν σαν τη ζύγωνε. Και τότε πέθανε, και

το κορμί της ήτανε σαν παιδιού κορμί.

Στο δάσος είχε μεγαλώσει.

Πέθανε ανάμεσα σε πρόσωπα που ‘χαν τραχύνει βλέποντάς

την τόσο καιρό να ξεψυχάει. Τη συγχωρέσαμε που έτσι βα-

σανίστηκε, μα κείνη είχε χαθεί ανάμεσα στα πρόσωπά μας, προτού

να σβήσει ολότελα.

Τόσοι και τόσοι μας αφήνουνε, χωρίς να τους κρατήσουμε.

Έχουμε πει το καθετί, τίποτα πια δεν έχει απομείνει ανάμεσα σε

μας κι εκείνους, σκληραίνουνε τα πρόσωπά μας σαν χωρίζουμε.

Κι όμως, το πιο σπουδαίο δεν το είπαμε, τόσο αναμασούσαμε τ’

ασήμαντα.

Ω, γιατί τα πιο σπουδαία να μην τα πούμε, ήτανε τόσο εύκολο,

και τώρα θα κολαστούμε για τη σιωπή μας. Εύκολες ήταν λέξεις, 

σφίγγονταν πίσω από τα δόντια μας. Καθώς γελούσαμε έπεσαν,

και τώρα το λαιμό μας πνίγουν.

Το δείλι, χτες, πρωτομαγιά, πέθανε η μητέρα μου! Και δε

μπορώ, από τη γη να τήνε ξεριζώσω με τα νύχια μου!”

Πάμπλο Πικάσο, Μητέρα και παιδί. 1903.

Μπ. Μπρεχτ, στη μητέρα μου

Κι όταν έσβησε, την αποθέσανε στη γη.

Άνθη φυτρώνουν, πεταλούδες παιχνιδίζουν πάνωθέ της…

Ήτανε τόσο ελαφριά που μόλις βάραινε το χώμα.

Πόσος πόνος χρειάστηκε για να την κάνει τόσο ανάλαφρη!”

Βλ. Μπ. Μπρεχτ, Ποιήματα, μτφ. Μάριος Πλωρίτης, Θεμέλιο

Πάμπλο Πικάσο, Η σούπα. 1902-1903. Μουσείο Τέχνης του Οντάριο. Καναδάς.

https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pablo_Picasso,_1902-03,_La_soupe_(The_soup),_oil_on_canvas,_38.5_x_46.0_cm,_Art_Gallery_of_Ontario,_Toronto,_Canada.jpg