Στελέχη εκπαίδευσης: Αναζητώντας θέσεις ή ρόλο;

  Στελέχη της Εκπαίδευσης: αναζητώντας τη χαμένη ακεραιότητα

Τα Στελέχη Εκπαίδευσης ήταν κάποτε ενεργοί εκπαιδευτικοί που δίδασκαν στην τάξη

 Επειδή εδώ και κάποιες εβδομάδες βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία επιλογής των νέων διευθυντών των σχολικών μονάδων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (σε κάποιες περιφέρειες ήδη έχουν καταρτισθεί οι αξιολογικοί πίνακες και έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία των περιβόητων συνεντεύξεων), ενώ επίκειται και η επιλογή των νέων σχολικών συμβούλων που κανονικά, σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο, έπρεπε να προηγηθεί της επιλογής των διευθυντών, αναρωτιέμαι ποιος τελικά πρέπει να είναι ο ρόλος των λεγομένων Στελεχών της Εκπαίδευσης.
   Τα Στελέχη της Εκπαίδευσης (σχολικοί σύμβουλοι, διευθυντές διευθύνσεων και γραφείων εκπαίδευσης, διευθυντές σχολικών μονάδων, κλπ.) αναλαμβάνουν ένα πραγματικά πολυσύνθετο έργο που απαιτεί μεγάλη υπευθυνότητα και συνέπεια...Διαχειρίζονται την εκάστοτε εκπαιδευτική πολιτική, εφαρμόζουν τα αναλυτικά προγράμματα σπουδών, διοικούν, οργανώνουν, συντονίζουν, επιλύουν προβλήματα της εκπαίδευσης, ενημερώνουν, επιμορφώνουν, αξιολογούν (;)...Όσον αφορά τους σχολικούς συμβούλους των διαφόρων ειδικοτήτων, το έργο τους επιβάλλει να έρχονται συχνά σε επαφή με τους εκπαιδευτικούς της αρμοδιότητάς τους και να αναλαμβάνουν το ρόλο του "εμψυχωτή", που είναι ίσως ο κυριότερος ρόλος τους, γιατί χωρίς αυτόν το ρόλο, πιστεύω ότι η κάθε προσπάθειά τους για τη βελτίωση της εκπαίδευσης θα είναι αναποτελεσματική.
    Ποια είναι όμως τα χαρακτηριστικά του ιδανικού "εμψυχωτή", αν υποθέσουμε ότι αυτός υπάρχει; Αυτός που έχει θέσει ως στόχο του να εμψυχώσει και να ενθαρρύνει, πρέπει να έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
-Να αποδέχεται τους εκπαιδευτικούς και να επιδεικνύει αληθινό σεβασμό απέναντι στη διαφορετικότητά τους, δηλαδή να ενδιαφέρεται πραγματικά για αυτούς και να τους αντιμετωπίζει ως ισότιμους συνεργάτες στην κοινή προσπάθεια για τη βελτίωση της εκπαίδευσης.
-Να εμπιστεύεται τις δυνατότητες των εκπαιδευτικών και να τους θεωρεί ικανούς να εμπλουτίσουν με τις γνώσεις και τις εμπειρίες τους την εκπαιδευτική πράξη και να συνδιαμορφώσουν εκπαιδευτικό έργο.
-Να είναι ανοιχτός στο νέο και να αναζητεί να μάθει και ο ίδιος από τους εκπαιδευτικούς και τις εμπειρίες τους...Άλλωστε, κύριο χαρακτηριστικό της εκπαίδευσης είναι η αλληλεπίδραση...
-Να κατανοεί, να δείχνει υπομονή, να έχει αυτοέλεγχο και αυτοπειθαρχία, αλλά και να μη φοβάται να εκφράσει ή να μοιρασθεί αισθήματα όταν αυτά δε θίγουν πρόσωπα, να γνωρίζει να σωπαίνει ή να μιλά όταν χρειάζεται, να γνωρίζει να παρατηρεί, να "βλέπει" πίσω από την επιφάνεια, να ακούει όλες τις "φωνές", αλλά και να αφουγκράζεται τις "σιωπές", να προσκαλεί σε διάλογο, αλλά και να επιβάλλει κανόνες...
-Να έχει επάρκεια στα γνωστικά αντικείμενα και κυρίως επιστημοσύνη, αλλά να μη θεωρεί ότι είναι αυθεντία, να μην κάνει επίδειξη των γνώσεων του, όταν δεν χρειάζεται, να παραδέχεται ότι δεν γνωρίζει, εάν δεν γνωρίζει...
-Να έχει πνευματικές αναζητήσεις και προβληματισμούς, κοινωνικές και καλλιτεχνικές ευαισθησίες.
   Με άλλα λόγια, δεν πρέπει απλά και μόνο να έχει επάρκεια στο διδακτικό αντικείμενο και στις τεχνικές διδασκαλίας, αλλά να επιζητά την επίγνωση της προσωπικής του ταυτότητας, να  έχει όραμα για τον κόσμο και να χαρακτηρίζεται από ακεραιότητα...
    Ξέρω ότι είναι περίεργο-θα έλεγα αλλόκοτο- να μιλάμε για αυτογνωσία, όραμα και ακεραιότητα, όταν ακούμε και βλέπουμε γύρω μας υποψήφια στελέχη να επιζητούν εναγωνίως να διατηρήσουν με κάθε μέσο την προηγούμενη θέση τους ή να είναι έτοιμοι να συμβιβαστούν ακόμα και με μια χαμηλότερης διοικητικής βαθμίδας θέση, αρκεί να μην επιστρέψουν εκεί από όπου ξεκίνησαν, δηλαδή στην τάξη...Στελέχη εκπαίδευσης-κυνηγοί μορίων και θέσεων...
...Κι όμως η ακεραιότητα είναι ένα από τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει το στέλεχος της εκπαίδευσης και ο "εμψυχωτής" των εκπαιδευτικών και εννοείται ο κάθε εκπαιδευτικός, και πιο ταπεινός "εργάτης" της σχολικής τάξης που δεν "οραματίζεται" θέσεις και θεσούλες
 ... Ο Βραζιλιάνος παιδαγωγός Freire έχει μιλήσει για την ανάγκη της ακεραιότητας της προσωπικότητας στην εκπαίδευση. Για αυτόν η ακεραιότητα είναι εσωτερική απόφαση που προκύπτει από τη στοιχειώδη ανάγκη να καθορίζεται η ζωή μας-η στάση και οι επιλογές μας- από αξίες και αρχές...

Paulo Freire (1921-1997)

...Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι "διδάσκουμε αυτό που είμαστε...η διδασκαλία αναδύεται από την ενδοσκόπηση", δηλαδή η διδασκαλία είναι αγώνας γνώσης και αυτογνωσίας για μας και τους μαθητές μας. Η μαθησιακή εμπειρία αντανακλά την ίδια την ψυχή του ατόμου...Στην προσπάθειά μας να μεταρρυθμίσουμε ή να αναμορφώσουμε γρήγορα την εκπαίδευση, ξεχνάμε ότι αυτό δε θα επιτευχθεί ποτέ "με το να ξανασχεδιάζουμε τα προγράμματα των σπουδών και να ξαναγράφουμε τα σχολικά βιβλία, αν δεν φροντίσουμε να επενδύσουμε στην ανθρώπινη ψυχή που αποτελεί την πηγή της καλής διδασκαλίας" (P.J.Palmer, The courage to teach: Exploring the inner landscape of a teacher's life, San Francisco 1998, σ. 1-3).
   Ποιο, όμως, υποψήφιο στέλεχος της εκπαίδευσης θα έλεγε κάτι παρόμοιο με τα παραπάνω στη συνέντευξη;