Το Φθινόπωρο στη ζωγραφική: J. Everett Millais, φθινοπωρινά φύλλα

Φθινοπωρινά φύλλα (Autumn leaves): ένας πίνακας του Προραφαηλίτη ζωγράφου John Everett Millais (Μιλέι)

   Δεν θυμάμαι να μας υποσχέθηκε ποτέ κάποιος την αιωνιότητα και την αθανασία, ότι όλα θα ήταν πάντα όπως τα επιθυμούσαμε, τα φανταζόμαστε και τα είχαμε ονειρευτεί. Αμετανόητοι, δε θέλουμε να αποδεχτούμε την προσωρινότητα, το εφήμερο, τη θνητότητα των όντων. Ιδού, λοιπόν, ένας πίνακας από τη Βικτωριανή εποχή, που απεικονίζει αυτό που δε θέλει να αποδεχτεί και να πιστέψει ο άνθρωπος...ότι όλα κάποτε περνούν και τελειώνουν...

   Αίσθηση βαθύτατης μελαγχολίας αποπνέει ο πίνακας με τον τίτλο Φθινοπωρινά φύλλα (Autumn leaves) του Άγγλου Προραφαηλίτη ζωγράφου John Everett Millais. 

   Ενώ ο ήλιος ετοιμάζεται να δύσει στην εξοχή, μια παρέα τεσσάρων παιδιών μαζεύει τα πεσμένα στο έδαφος κίτρινα φύλλα του Φθινοπώρου για να τα κάψουν. Οι κεντρικές μορφές, δύο μαυροφορεμένες κοπέλλες, καρφώνουν με το θλιμμένο βλέμα τους τον ανυποψίαστο θεατή που μαγεύεται από την πνευματικότητα της σκηνής. Η μία κοπέλλα βγάζει από το καλάθι της άλλης τα μαζεμένα φθινοπωρινά φύλλα για να τα εναποθέσει στη στοίβα που βρίσκεται μπροστά τους. Τα στοιβαγμένα φθινοπωρινά φύλλα πρόκειται να καούν...η φωτιά δεν φαίνεται, μπορούμε όμως να διακρίνουμε τον σχεδόν αδιαόρατο καπνό να υψώνεται. Στα δεξιά των κοριτσιών στέκονται δύο μικρότερα παιδιά που παρακολουθούν τη σκηνή. 

   Πίσω από τις τέσσερις μορφές των παιδιών το λυκόφως του σούρουπου φωτίζει αχνά τα σύννεφα του ουρανού, τα δένδρα και τους λόφους. Είναι η χρονική στιγμή της μετάβασης από την ημέρα στη νύχτα. Η εποχή, όπως μαρτυρούν τα κίτρινα φύλλα στο έδαφος, είναι Φθινόπωρο. Η εποχή της μετάβασης από το Καλοκαίρι στο Χειμώνα. Η σκηνή που απεικονίζεται από τον Millais δεν αφηγείται απλά μία ιστορία που ο θεατής μπορεί ελεύθερα να συμπληρώσει. Εκφράζει τη βεβαιότητα ότι όλα κάποτε φθάνουν στο τέλος, όλα είναι παροδικά και εφήμερα, όλα κάποια στιγμή πεθαίνουν. Το τέλος είναι αναπόφευκτο...Η νεότητα, η ομορφιά και η αθωότητα των παιδιών σύντομα θα περάσουν.

J. E. Millais, Φθινοπωρινά φύλλα (Autumn Leaves). 1856. Βρίσκεται στην Πινακοθήκη Τέχνης της πόλης του Μάντσεστερ (City Art Galleries, Manchester)

   Το μικρότερο παιδί στην άκρη δεξιά κρατά ένα μήλο. Ίσως, συμβολίζει το Φθινόπωρο ή ίσως υπενθυμίζει το προπατορικό αμάρτημα που έβγαλε το ανθρώπινο γένος από τον κόσμο της αθανασίας.
   Ωστόσο, πάντα πίσω από τα έργα τέχνης κρύβονται και πραγματικές στιγμές. Λένε ότι ο Μιλέι εμπνεύστηκε τη σκηνή του πίνακα στο εξοχικό σπίτι του φίλου του, γνωστού Άγγλου ποιητή Τέννυσον, στο σπίτι του οποίου είχε φιλοξενηθεί πολλές φορές και φυσικά είχε μαζέψει φθινοπωρινά φύλλα. Είναι πιθανόν να έχει επηρεασθεί και από τους παρακάτω στίχους του ποιήματος Η Πριγκίπισα (1847) του Τέννυσον. Άλλωστε, πολλά έργα των Προραφαηλιτών ζωγράφων επικοινωνούν διακειμενικά με την ποίηση.

Tears, idle tears, I know not what they mean.

Tears from the depth of some divine despair

Rise in the heart, and gather to the eyes,

In looking on the happy Autumn-fields,

And thinking on the days that are no more.

...Και ακόμα ένας πίνακας του Μιλέι με φθινοπωρινό τοπίο.

J. E. Millais, Ψύχος Οκτωβρίου (Chill October). 1870. Σε ιδιωτική συλλογή

http://www.manchestergalleries.org/the-collections/search-the-collection/display.php?EMUSESSID=a71faa74ef7b5c82add00388021e858a&irn=169
http://www.victorianweb.org/painting/millais/paintings/mariotti3.html
http://www.victorianweb.org/painting/millais/paintings/7.html
http://en.wikipedia.org/wiki/Autumn_Leaves_(painting)
http://www.wikipaintings.org/en/john-everett-millais/chill-october