Ο Χριστός στο δρόμο του Μαρτυρίου: O Χριστός ελκόμενος
Οι σκηνές που απεικονίζουν το Χριστό στο δρόμο του Μαρτυρίου, στο δρόμο προς το Γολγοθά, είναι ασφαλώς συγκλονιστικές. Οι εικόνες με θέμα το Χριστό να οδηγείται στον τόπο του Μαρτυρίου φέρουν συνήθως τον τίτλο Ο Χριστός Ελκόμενος. Στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο της Αθήνας βρίσκεται μία αρκετά φθαρμένη τοιχογραφία που απεικονίζει το Χριστό στο λόφο του Γολγοθά λίγο πριν τη Σταύρωση. Αγαπώ πολύ αυτή την εικόνα-σπάραγμα για τα απαλά χρώματα και για τις αχνές μορφές της...Ο γλυκύτατος Χριστός, σε μεγάλη κλίμακα στα δεξιά της εικόνας, αναμένει με καρτερία τη στιγμή της Σταύρωσης, έχοντας επίγνωση του αμετάκλητου του Μαρτυρίου και της θυσίας του. Στο κέντρο της εικόνας έχει στηθεί ο Σταυρός του Μαρτυρίου, ενώ στα αριστερά σε μικρότερη κλίμακα φαίνεται ένας στρατιώτης να δείχνει προς το Σταυρό και ένας Εβραίος με λευκό κάλυμμα στην κεφαλή. Στο πάνω μέρος διακρίνουμε τον ήλιο και τη σελήνη.
Το θέμα του Χριστού Ελκόμενου, δηλαδή του Χριστού να οδηγείται στη Σταύρωση, εμφανίζεται στις βυζαντινές απεικονίσεις με δύο βασικούς εικονογραφικούς τύπους. Σύμφωνα με τον αρχαιότερο τύπο, ο Χριστός απεικονίζεται στο δρόμο, να τον οδηγούν προς το Γολγοθά. Η παράσταση του Βυζαντινού Μουσείου ανήκει στο νεότερο τύπο, που συναντάται από τον 12ο αιώνα και παριστάνει τον Χριστό να βρίσκεται ήδη στον τόπο της Σταύρωσης και να αναμένει την ύστατη στιγμή του Μαρτυρίου...
Ο Χριστός Ελκόμενος. Τμήμα τοιχογραφίας του δυτικού τοίχου του ναού του Αγ. Νικολάου στις Μαλιγκάτες των Κυθήρων. Τέλη 13ου αιώνα. Μουσείο Βυζαντινό και Χριστιανικό. Αθήνα.
Ο Θεοφάνης ο Κρης, ο κύριος εκπρόσωπος της Κρητικής Σχολής στη βυζαντινή ή μεταβυζαντινή αγιογραφία έχει απεικονίσει το θέμα του Χριστού Ελκόμενου σύμφωνα με τον παλαιότερο τύπο. Απεικονίζει, δηλαδή, το Χριστό στο δρόμο του Μαρτυρίου προς το Γολγοθά. Η προσκόλληση στον παλαιότερο βυζαντινό εικονογραφικό τύπο στη μεταβυζαντινή εποχή (αρχές 16ου αιώνα) δείχνει προφανώς τη στενή σύνδεση της Κρητικής Σχολής με τη βυζαντινή παράδοση και την αφοσίωσή της σε αρχαία χαρακτηριστικά της βυζαντινής εικονογραφίας.
Θεοφάνης ο Κρής, Ο Χριστός Ελκόμενος. 1545-1546. Μονή Σταυρονικήτα-Άγιον Όρος.
Θεοφάνης ο Κρής, Ο Χριστός Ελκόμενος. 1527. Μονή Αγ. Νικολάου Αναπαυσά-Mετέωρα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου