Το Καλοκαίρι στη ζωγραφική: Πίνακες του Έντουαρντ Χόπερ

Καλοκαίρι και μοναξιά: Πίνακες του Έντουαρντ Χόπερ

   O Έντουαρντ Χόπερ (1882-1967), ένας από τους κύριους εκπροσώπους του ρεαλισμού στην αμερικανική τέχνη, γεννήθηκε στο Νίακ της Ν. Υόρκης και πέρασε τα παιδικά και εφηβικά χρόνια σ᾽αυτή τη μικρή επαρχιακή πόλη. Από το 1900 εγκαθίσταται οριστικά στη Ν. Υόρκη όπου αρχικά είχε πάει για σπουδές, ζώντας την καθημερινότητα της μεγαλύτερης μητρόπολης των Η.Π.Α. Στους πίνακες του εκφράζει τη μοναξιά, την αποξένωση και την έλλειψη επικοινωνίας που χαρακτηρίζουν τη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου της βιομηχανικής εποχής στις μεγαλουπόλεις. Παρά το γεγονός ότι τα έργα του δίνουν την εντύπωση ότι αποτυπώνουν ρεαλιστικές ψυχρές εικόνες από την εποχή του, ο Χόπερ κατορθώνει να συνθέσει ένα "υπερπραγματικό" σκηνικό με ποιητική, ίσως μυστηριακή, ατμόσφαιρα να περιβάλει τις ανθρώπινες μορφές-κυρίως γυναίκες- που χαρακτηρίζονται από έντονη εσωτερικότητα και προκαλούν για τα "κρυμμένα" συναισθήματά τους έντονη συγκίνηση στους θεατές.

  Οι φωτοσκιάσεις γοητεύουν τον καλλιτέχνη, ο οποίος είχε μελετήσει τον τρόπο που χρησιμοποιούσαν το φως οι μεγάλοι Ευρωπαίοι ζωγράφοι, όταν μετά τις σπουδές του ταξίδεψε στην Ευρώπη (Παρίσι, Λονδίνο, Άμστερνταμ, Βρυξέλλες, Βερολίνο) για να δει από κοντά έργα της ευρωπαϊκής ζωγραφικής. Στους παρακάτω πίνακες το δυνατό καλοκαιρινό φως "λούζει" κτίρια και ανθρώπους, φωτίζοντας και δίνοντας έμφαση στη μοναξιά και την απομόνωσή τους. 

    Ένας από τους πιο γνωστούς πίνακές του, που τον ζωγράφισε όταν ήδη οι Η.Π.Α. είχαν εισέλθει στο Β´Παγκόσμιο Πόλεμο, απεικονίζει μία γυναικεία μορφή, ντυμένη με ένα αέρινο  λευκό καλοκαιρινό φόρεμα και ψάθινο καπέλο (για να την προστατεύει από το εκτυφλωτικό φως του καλοκαιριού) να στέκεται στην είσοδο του λευκού σπιτιού της (προφανώς σ᾽ένα δρόμο της Ν. Υόρκης) και να κοιτάζει πέρα μακριά...Η ελαφριά κίνηση του διάφανου φορέματος, οι γραμμές του σώματος που διαγράφονται, ο κυματισμός της λευκής κουρτίνας από το μισάνοιχτο παράθυρο, οι σκιές της πόρτας του κτιρίου είναι οι ρεαλιστικές λεπτομέρειες που στήνουν το "υπερπραγματικό σκηνικό" και δημιουργούν ποιητική ατμόσφαιρα, υπερβαίνοντας το φωτογραφικό ρεαλισμό της κινηματογραφικής εικόνας που θυμίζει η σκηνή.

Εντ. Χόπερ, Καλοκαιρινή εποχή. 1943. Μουσείο Τέχνης του Ντελαγουέρ. Oυίλμινγκτον. Η.Π.Α.

    Μία μόνη κομψή γυναίκα να στέκεται στο κατώφλι του σπιτιού της υπό το εκτυφλωτικό φως του Καλοκαιριού απεικονίζει και ο παρακάτω πίνακας. Εδώ το σπίτι βρίσκεται στην αμερικανική ύπαιθρο...Η γυναίκα, αν και είναι πρωί, ντυμένη με κόκκινο βραδινό φόρεμα με ψηλοτάκουνες γόβες και καπέλο...αποπνέει αισθησιασμό...Το σκηνικό πέρα ως πέρα "υπερπραγματικό" με τα στάχυα να κυματίζουν και το διάφανο γαλάζιο ουρανό...

Έντ. Χόπερ, Πρωινό στη Ν. Καρολίνα. 1955. Ουίτνεϊ Μουσείο Αμερικανικής Τέχνης. Ν. Υόρκη.

    Είναι μία ζεστή καλοκαιρινή βραδιά! Ένα νεαρό ζευγάρι κάθεται στη βεράντα του σπιτιού υπό το εκτυφλωτικό φως της ηλεκτρικής λάμπας...Η νύχτα σκοτεινή...Το σπίτι πρέπει να είναι στην εξοχή...

Έντ. Χόπερ, Καλοκαιρινή βραδιά. 1947. Ιδιωτική Συλλογή.

   Η εικόνα του ζευγαριού έχει μεταφερθεί στο εσωτερικό του δωματίου ενός διαμερίσματος μεγαλούπολης. Είναι πρωί, το ανελέητο καλοκαιρινό φως φωτίζει τη μοναξιά της γυναίκας στο κρεβάτι τους. Είναι πια μεσήλικες. Η γυναίκα σε περισυλλογή καθισμένη, ο άνδρας ξαπλωμένος μπρούμυτα, κοιμάται...

Έντ. Χόπερ, Καλοκαίρι στην πόλη. 1950. Ιδιωτική Συλλογή.

...Και ένας από τους πίνακες της νεότητας, υπό την επιρροή μάλλον του ιμπρεσιονισμού...μία ημίγυμνη γυναίκα μόνη της στο εσωτερικό του δωματίου φωτίζεται από το φως του καλοκαιριού που διεισδύει από το παράθυρο...

Έντ. Χόπερ, Καλοκαίρι. Εσωτερικό δωματίου. Ουίτνεϊ Μουσείο Αμερικανικής Τέχνης. Ν. Υόρκη. 1909.

Βλ. Art Book-Hopper, έκδ. Electa-Ημερησία, Αθήνα 2006.

http://www.delart.org/collections/amer_art/summertime_beyond_hopper.html
http://whitney.org/Collection/EdwardHopper/6713
http://www.the-athenaeum.org/art/detail.php?ID=23043
http://www.wikipaintings.org/en/edward-hopper/summer-in-the-city-1950
http://www.the-athenaeum.org/art/detail.php?ID=23044