Η ελληνική επανάσταση στη ζωγραφική: Ελληνόπουλα της ελληνικής επανάστασης

Ελληνόπουλα στην ελληνική επανάσταση

     Είναι γνωστό ότι από τις ιστορικές μαρτυρίες επιβεβαιώνεται η συμμετοχή των παιδιών   στον ελληνικό επαναστατικό αγώνα. Τα Ελληνόπουλα συγκίνησαν τους Ευρωπαίους Φιλέλληνες και υπήρξαν πηγή έμπνευσης για τους ζωγράφους της ελληνικής επανάστασης.

   Στην παρακάτω ελαιογραφία του Ary Scheffer (1795-1858) απεικονίζεται μία συγκινητική πολεμική σκηνή της ελληνικής επανάστασης. Ένα Ελληνόπουλο μάχεται γενναία για να υπερασπίσει τον πληγωμένο του πατέρα.

Ary Scheffer, Ελληνόπουλο υπερασπίζεται τον πληγωμένο του πατέρα. 1827. Μουσείο 

Μπενάκη.

Ένας ακόμα πίνακας που απεικονίζει Ελληνόπουλο. Ο Έλληνας ζωγράφος απεικονίζει με τρυφερότητα ένα μικρό αγόρι που κοιτάζει το θεατή με μελαγχολικό βλέμμα. Η εικόνα αποπνέει θλίψη και παραίτηση.

Κ. Γ. Παπαγιαννάκη, Το Ελληνόπουλο. 1837. Μουσείο Μπενάκη.

Οι πίνακες αυτοί μου θύμισαν το γνωστό ποίημα του Γάλλου Φιλέλληνα ρομαντικού ποιητή και πεζογράφου Β. Ουγκό.

Βίκτωρ Ουγκό, Το Ελληνόπουλο

(Απόδοση στα ελληνικά από τον Κωστή Παλαμά)

Τούρκοι διαβήκαν, χαλασμός, θάνατος πέρα ως πέρα.
Η Χίο, τ'όμορφο νησί, μαύρη απομένει ξέρα,
με τα κρασιά, με τα δεντρά
τ'αρχοντονήσι, που βουνά και σπίτια και λαγκάδια
και στο χορό τις λυγερές καμιά φορά τα βράδια
καθρέφτιζε μεσ' τα νερά.

Ερμιά παντού. Μα κοίταξε κι απάνου εκεί στο βράχο,
στου κάστρου τα χαλάσματα κάποιο παιδί μονάχο
κάθεται, σκύβει θλιβερά
το κεφαλάκι, στήριγμα και σκέπη του απομένει
μόνο μιαν άσπρη αγράμπελη σαν αυτό ξεχασμένη
μεσ'την αφάνταστη φθορά.

Φτωχό παιδί, που κάθεσαι ξυπόλυτο στις ράχες
για να μην κλαις λυπητερά, τι ΄θελες τάχα να 'χες
για να τα ιδώ τα θαλασσά
ματάκια σου ν'αστράψουνε, να ξαστερώσουν πάλι
και να σηκώσεις χαρωπά σαν πρώτα το κεφάλι
με τα μαλλάκια τα χρυσά;

Τι θέλεις άτυχο παιδί, τι θέλεις να σου δώσω
για να τα πλέξεις ξέγνοιαστα, για να τα καμαρώσω
ριχτά στους ώμους σου πλατιά
μαλλάκια που του ψαλιδιού δεν τάχει αγγίξει η κόψη
και σκόρπια στη δροσάτη σου τριγύρω γέρνουν όψη
και σαν την κλαίουσα την ιτιά;

Σαν τι μπορούσε να σου διώξει τάχα το μαράζι;
Μήπως το κρίνο απ' το Ιράν που του ματιού σου μοιάζει;
Μην ο καρπός απ'το δεντρί
που μεσ' στη μουσουλμανική παράδεισο φυτρώνει,
κι έν' άλογο χρόνια εκατό κι αν πιλαλάει, δε σώνει
μεσ'απ' τον ίσκιο του να βγει;

Μην το πουλί που κελαηδάει στο δάσος νύχτα μέρα
και με τη γλύκα του περνάει και ντέφι και φλογέρα;
Τι θες κι απ΄όλα τούτα τ' αγαθά;
Πες. Τ' άνθος, τον καρπό; Θες το πουλί;
Διαβάτη,
μου κράζει το Ελληνόπουλο με το γαλάζιο μάτι:
Βόλια, μπαρούτι θέλω. Να.

   Από το ποίημα του Β. Ουγκό είναι εμπνευσμένος ο παρακάτω πίνακας που απεικονίζει με ρομαντισμό ένα Ελληνόπουλο.

Al. M. Colin, Ελληνόπουλο. 1829-1830. Mπενάκειο Μουσείο.

  Και επειδή το ποίημα του Ουγκό αναφέρεται στην καταστροφή της Χίου από τους Τούρκους, ιδού και ένας ακόμα πίνακας που απεικονίζει μία σχετική σκηνή. Ένας πολεμιστής με το όπλο του προσπαθεί να προστατέψει γυναίκες, παιδιά και γέρους από τον εχθρό. Οι σκηνές των δεινών που υφίστατο ο άμαχος πληθυσμός από τους Τούρκους συγκινούσαν ιδιαίτερα τους Ευρωπαίους ρομαντικούς Φιλέλληνες.

Sir Charles Lock Eastlake (1793-1865), Έλληνες διωκόμενοι ύστερα από την καταστροφή της Χίου. Μουσείο Μπενάκη. 1833.

http://www.benaki.gr/index.asp?id=1010105&lang=gr