Άννα Αγγελοπούλου: Το σχολείο στη ζωγραφική. Μια παλιά φωτογραφία του Δ. Χαρισιάδη και πίνακες του Albert Anker με μαθητές

Παιδιά που μαθαίνουν να γράφουν και να διαβάζουν

Αυτή η φωτογραφία του μεγάλου φωτογράφου Δημήτρη Χαρισιάδη (1911-1993) μου αρέσει πολύ. Απεικονίζει ένα φτωχικά ντυμένο παιδάκι να κρατά σφιχτά στα χέρια του το κουρελιασμένο, πολυχρησιμοποιημένο αλφαβητάρι. Τώρα αρχίζει να μαθαίνει να διαβάζει και να γράφει. Αρχές δεκαετίας του 1950. Μετεμφυλιακή περίοδος στην ελληνική ύπαιθρο. Το σχολείο πρόσφερε τη μόνη διέξοδο για καλύτερη ζωή στο μέλλον, άνοιγε προοπτικές για τα παιδιά που θα είχαν τη δυνατότητα και την τύχη να φοιτήσουν στο Δημοτικό και να συνεχίσουν στο Γυμνάσιο. Λίγοι ήταν οι μαθητές από τα χωριά που τότε συνέχιζαν τις σπουδές τους στο Γυμνάσιο και πολύ λιγότεροι όσοι πήγαιναν στο Πανεπιστήμιο. Το σχολείο τότε έδινε ελπίδα για φυγή από την απομόνωση της κλειστής επαρχίας και για βελτίωση των συνθηκών ζωής.

Δ. Χαρισιάδης, παιδί με αλφαβητάρι. 1951. Φωτογραφικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη.

...Και από αυτή τη φωτογραφία με το εκφραστικό πρόσωπο του μικρού στους πίνακες του Ελβετού ζωγράφου Albert Anker (1831-1910) που απεικονίζουν μαθητές και μαθήτριες με τα βιβλία τους, να γράφουν και να διαβάζουν. Ο Anker, αγαπημένος ζωγράφος των Ελβετών (θεωρείται ο "πατέρας της ζωγραφικής" στην Ελβετία), ζωγράφισε πολλούς πίνακες με εικόνες από την καθημερινή ζωή της ελβετικής υπαίθρου τον 19ο αιώνα, ενώ ιδιαίτερη προτίμηση στη θεματολογία του αποτελούσαν οι εικόνες με σκηνές από τη σχολική ζωή και με παιδιά-μαθητές που πηγαίνουν σχολείο, που γράφουν και διαβάζουν...

Albert Anker, διδασκαλία γραφής. 1865. Ιδιωτική Συλλογή.

Albert Anker, μαθητής με την πλάκα του σε χιονισμένο τοπίο. 1875.

Albert Anker, Αγόρι που γράφει με την αδελφή του. 1875.

Albert Anker, μαθήτρια που γράφει την εργασία. 1879. Ιδιωτική Συλλογή.

Albert Anker, μαθητής. 1881. Reinhart Museum. Ελβετία. Η φωτογραφία του Χαρισιάδη μου θύμισε αυτόν τον πίνακα του Anker. Αλφαβητάρι και πλάκα για να γράφει κρατά ο μικρός μαθητής.