Ο Θρήνος για τον Χριστό στη ζωγραφική

Ο Θρήνος για τον Χριστό. Ένας πίνακας του Albrecht Dürer

   Η σκηνή του θρήνου πάνω από το σώμα του Χριστού στο πεδίο της Σταύρωσης, κάτω από τον Σταυρό του μαρτυρίου, είναι από τα πιο δημοφιλή θέματα του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης. Ο μεγάλος Γερμανός χαράκτης και ζωγράφος Albrecht Dürer απεικονίζει τον θρήνο να διαδραματίζεται κάτω από τα σκοτεινά σύννεφα ενός ταραγμένου ουρανού, ο οποίος καταλαμβάνει μικρό χώρο σε σχέση με τη σκηνή του θρήνου. 

   Ωστόσο, η τραγική σκηνή δεν είναι σκοτεινή. Ένα απόκοσμο φως περιβάλλει και διαπερνά τα πρόσωπα που συμμετέχουν στο θρήνο και τονίζει τα χρώματα των ενδυμάτων, τα κόκκινα, κίτρινα και γαλάζια. Οι μορφές κοιτάζουν με "γαλήνια" οδύνη και στωικότητα το σώμα του Χριστού. Μόνο μία γυναίκα (πάνω από το κεφάλι του Χριστού) εκφράζει την απελπισία της με δραματική χειρονομία. Αριστερά, υποβαστάζει το τυλιγμένο σε λευκό πανί σώμα, ο κρυφός μαθητής του Χριστού Ιωσήφ ο Αριμαθαίας, εύπορο και σεβαστό μέλος του Συμβουλίου των Εβραίων, ο οποίος πήρε έγκριση από τον Πιλάτο για την ταφή. Δεξιά, στέκεται ο Νικόδημος, επίσης μέλος του Συμβουλίου, ο οποίος κρατά το δοχείο με μύρο και αλόη για το σώμα του Χριστού. Κάτω αριστερά και δεξιά διακρίνονται γονατιστοί, ο παραγγελιοδότης του πίνακα, η γυναίκα και τα παιδιά του. Σύμφωνα με τη συνήθεια της εποχής, ο ιδιοκτήτης του έργου, κατά παραγγελία του οποίου γινόταν ο πίνακας, αποθανατιζόταν μέσα στη θρησκευτική σκηνή που απεικόνιζε ο ζωγράφος.

   Ο Dürer, ακολουθώντας τις βασικές αρχές της τέχνης της Ιταλικής Αναγέννησης που τις είχε γνωρίσει από κοντά σε πρόσφατο ταξίδι του στην Ιταλία, έχει δομήσει τον πίνακα πάνω σε ένα τρίγωνο με κορυφή τη θλιμμένη μορφή του μαθητή του Χριστού,  Ιωάννη, ο οποίος στέκεται με σταυρωμένα χέρια πάνω από όλους και κοιτά το σώμα του δασκάλου του. Κάτω από τον Ιωάννη βρίσκονται οι γυναίκες. Οι δύο, που προφανώς η μία είναι η Παναγία και η άλλη η Μαρία η Μαγδαληνή, κρατούν με τρυφερότητα τα χέρια του Χριστού. 

   Ο Dürer συναθροίζει όλα τα πρόσωπα σαν ένα ενιαίο σώμα που δίνει στους θεατές την αίσθηση ότι πάλλεται από βουβή θλίψη. Λατρεύω την απόλυτα ανθρώπινη έκφραση του πόνου στο πρόσωπο του Χριστού...

 Alb. Dürer, Ο θρήνος για τον Χριστό. 1500. Παλιά Πινακοθήκη Μονάχου.

...Και ακόμα ένας θρήνος για τον Χριστό δια χειρός του Albrecht Dürer.

Alb. Dürer, Ο θρήνος για τον Χριστό. 1498. Eθνικό Γερμανικό Μουσείο Νυρεμβέργης.

Βλ. Μόναχο-Παλαιά Πινακοθήκη, Electa, Έθνος της Κυριακής, 2006, σ. 52-53.

http://en.wikipedia.org/wiki/Lamentation_of_Christ_(Dürer,_Munich)

http://en.wikipedia.org/wiki/Lamentation_of_Christ_(Dürer,_Nuremberg)