Γυναίκες μόνες σε καφέ και ρεστοράν της μεγάλης πόλης. Πίνακες του Edward Hopper

Γυναίκες σε καφέ και ρεστοράν της μεγάλης πόλης. Πίνακες του Edward Hopper

   Ο Αμερικανός ζωγράφος Edward Hopper είναι ένας από τους αγαπημένους μου ζωγράφους. Τα έργα του χαρακτηρίζονται από κινηματογραφικό φωτορεαλισμό, αλλά ταυτόχρονα αποπνέουν ονειρική, μαγική ατμόσφαιρα χάρη στο φωτισμό τους. 

   Απεικόνισε αριστοτεχνικά σκηνές για τη μοναξιά και την απομόνωση που χαρακτηρίζουν τις σχέσεις σε μια μεγάλη πόλη. Οι "αστικές" σκηνές των έργων του διαδραματίζονται στη Ν. Υόρκη. Ένα από τα συνηθισμένα θέματα ήταν η απεικόνιση μοναχικών γυναικών σε κλειστούς χώρους. Ιδού κάποια από τα έργα του που απεικονίζουν γυναικείες μορφές σε καφέ και εστιατόρια της Ν. Υόρκης.
         Οι τέσσερις παρακάτω πίνακες απεικονίζουν σκηνές από καφέ και εστιατόρια της Ν. Υόρκης την περίοδο του Μεσοπολέμου και συγκεκριμένα τη δεκαετία του 1920-30. Την εποχή αυτή οι γυναίκες, που διαμένουν σε μεγάλα αστικά κέντρα, αρχίζουν να μπορούν να κινούνται αυτόνομα και να κάθονται μόνες σε δημόσιους χώρους. Η ανωνυμία του πλήθους, προφανώς, επιτρέπει την ελευθερία κινήσεων.

Edward Hopper, Αυτόματο. 1927.  Des Moines Art Center.

  Ο παραπάνω πίνακας είναι ιδιαίτερα δημοφιλής, γιατί  οι σύγχρονοι θεατές προσλαμβάνουν μια οικεία εικόνα.  Τι βλέπουμε; Μια κομψή γυναίκα κάθεται μόνη στο τραπέζι και πίνει με περισυλλογή τον καφέ της. Πρέπει να είναι αργά το βράδυ. Από την τζαμαρία του καταστήματος διακρίνουμε το βαθύ σκοτάδι του δρόμου της πόλης και την αντανάκλαση των φώτων. "Αυτόματα" ονομάζονταν στη Ν. Υόρκη εκείνης της περιόδου καταστήματα που ήταν ανοιχτά σχεδόν 24 ώρες και στα οποία μπορούσε κάποιος να πιει καφέ και να φάει κάτι ελαφρύ (ίσως ήταν οι "πρόδρομοι" των σημερινών Fast Foods). Ο Hopper απεικονίζει εξαιρετικά τη δημόσια στιγμή ενός μοναχικού ατόμου σε πολυσύχναστο χώρο. Όμως, βλέπουμε μόνο μια γωνιά του καταστήματος, δεν γνωρίζουμε εάν στα άλλα τραπέζια κάθονται, επίσης, κάποιοι μοναχικοί της νύχτας. Το σκοτάδι του εξωτερικού χώρου, ο φωτισμός του εσωτερικού, η στάση του σώματος και η έκφραση του προσώπου επιτείνουν την αίσθηση της μοναξιάς και της απομόνωσης που αποπνέει η εικόνα. Οι λεπτομέρειες του εσωτερικού του καταστήματος, όπως και της ενδυμασίας της γυναίκας, αποδίδονται με την αμεσότητα του φωτορεαλισμού.

Edward Hopper, Eστιατόριο της Ν. Υόρκης. 1922. Muskegon Museum of Art.

Μία πολυπρόσωπη εικόνα. Όμως, γιατί αποπνέει και πάλι αυτή την απροσδιόριστη αίσθηση της μοναξιάς και της απομόνωσης. Στο βάθος αριστερά ένα ζευγάρι, στην άκρη αριστερά η ασπροντυμένη σερβιτόρα εν ώρα υπηρεσίας και στο κέντρο το ζευγάρι, στο οποίο μάλλον εστιάζει ο Hopper και θέλει να εστιάσουμε και εμείς. Βλέπουμε την πλάτη της κομψής γυναίκας. Θα μπορούσε να είναι η ίδια γυναίκα του "Automat". Γιατί αισθάνομαι ότι, παρά την πολυκοσμία του εστιατορίου και παρά το ότι συντρώει με έναν επίσης κομψό άνδρα, ότι παραμένει μόνη και μοναχική, όπως στο Automat; Σχεδόν εφιαλτικό το λουλούδι της γλάστρας στην άκρη δεξιά του πίνακα.

Edward Hopper, Chop Suey, 1929. Ιδιωτική Συλλογή.

Ένας επίσης υπέροχος πίνακας. Δυο κομψές γυναίκες, σχεδόν δίδυμες, πίνουν το τσάι τους μια φωτεινή ηλιόλουστη ημέρα. Κάποιοι θεωρούν ότι η γυναίκα με γυρισμένη την πλάτη θα μπορούσε να είναι η δίδυμη εικόνα της γυναίκας, της οποίας βλέπουμε το πρόσωπο. Ίσως, είναι ο δίδυμος εαυτός, ίσως πίνει τσάι με τον εαυτό της; Στο βάθος παρατηρούμε ένα ακόμα ζευγάρι....

Edward Hopper, Tραπέζια για κυρίες. 1930. Μητροπολιτικό Μουσείο της Ν. Υόρκης.

Εικόνα από ένα εστιατόριο της Ν. Υόρκης. Σε δύο εργαζόμενες γυναίκες εστιάζει ο Hopper. H μία είναι η σερβιτόρα και η άλλη είναι η γυναίκα που κάθεται στο ταμείο. Είναι η εποχή που οι γυναίκες εργάζονται αλλά και αρχίζουν να κάθονται μόνες στα καφέ και τα εστιατόρια. Ο τίτλος "τραπέζια για κυρίες" είναι από την επιγραφή που είχαν κάποια από αυτά τα καταστήματα με την οποία δήλωναν ότι είχαν ειδικό χώρο για να καθήσουν οι "ασυνόδευτες" γυναίκες.

Edward Hopper, Ta νυχτοπούλια. 1942. Ινστιτούτο Τέχνης. Σικάγο.

Δυο δεκαετίες αργότερα, δεκαετία του 1940 και του 1950. Βλέπουμε να απεικονίζεται αριστοτεχνικά η μοναξιά των ανθρώπων της μεγάλης πόλης αργά το βράδυ. Τέσσερις φιγούρες στο μπαρ του παραπάνω πίνακα και οι τέσσερις κλεισμένοι στη μοναξιά τους. Ο άνδρας που σερβίρει τα ποτά, ο άνδρας που έχει γυρισμένη την πλάτη, και το ζευγάρι στο βάθος. Άραγε είναι ζευγάρι; Τα "νυχτοπούλια" ή οι "νυχτόβιοι" είναι ίσως ο πιο διάσημος πίνακας του Hopper. Η γωνιά του δρόμου της Ν. Υόρκης, η εικόνα των ανθρώπων μέσα από την τζαμαρία του καταστήματος, οι σκιές του φωτός...όλα είναι υπέροχα...

Edward Hopper, Φως του ήλιου στην καφετέρια. 1958. Μουσείο Τέχνης του Πανεπιστημίου Yale.

Τέλη της δεκαετίας του 1950, μία κομψή μόνη γυναίκα σ' μία φωτεινή ηλιόλουστη καφετέρια της Ν. Υόρκης πίνει τον καφέ της υπό το βλέμμα ενός επίσης μόνου θαμώνα του καταστήματος. Το σκληρό φως της καλοκαιρινής ημέρας κάνει πιο σκληρή τη μοναξιά των δύο...άραγε θα προσεγγίσει ο ένας τον άλλο;

http://en.wikipedia.org/wiki/Chop_Suey_(painting)
http://artgallery.yale.edu/collections/objects/sunlight-cafeteria
http://www.metmuseum.org/collection/the-collection-online/search/487695?rpp=30&pg=1&ft=Hopper&pos=5
http://en.wikipedia.org/wiki/Chop_Suey_(painting)
http://en.wikipedia.org/wiki/Nighthawks
http://www.artic.edu/aic/collections/artwork/111628
http://www.edwardhopper.net/
http://www.museumsyndicate.com/artist.php?artist=54