Φερνάντο Πεσσόα. Από το βιβλίο της ανησυχίας του Μπερνάρντο Σοάρες

   Επιστρέφω στον αγαπημένο μου και στον αγαπημένο σας (γιατί γνωρίζω ότι κάποιοι από εσάς τον αγαπάτε ιδιαίτερα) Φερνάρντο Πεσσόα. Ένα απόσπασμα, λοιπόν, από "Το βιβλίο της ανησυχίας".

80.

ΟΔΥΝΗΡΟ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ

   Όλα με κουράζουν, ακόμα και αυτά που δεν με κουράζουν. Η χαρά μου είναι τόσο οδυνηρή όσο και η οδύνη μου.

   Και τι θα 'δινα να 'μαι ένα παιδί που ρίχνει χάρτινες βαρκούλες στη στέρνα μιας αγροικίας, κάτω από τη χωριάτικη σκέπη μιας κληματαριάς που τα κλήματά της σχηματίζουν μια σκακιέρα από φως και πράσινη σκιά στις σκοτεινές αντανακλάσεις του λιγοστού νερού.

   Ανάμεσα σ' εμένα και τη ζωή υπάρχει ένα λεπτό τζάμι. Παρότι βλέπω και καταλαβαίνω τη ζωή ξεκάθαρα, δεν μπορώ να την αγγίξω.

Childe Hassam, Στο μπαλκόνι. 1888. Ιδιωτική Συλλογή.

   Nα εξορθολογίσω τη θλίψη μου; Για ποιο λόγο, αν ο εξορθολογισμός είναι μια προσπάθεια; Όποιος είναι λυπημένος δεν μπορεί να καταβάλει προσπάθεια. Δεν παραιτούμαι καν από εκείνες τις καθημερινές χειρονομίες της ζωής από τις οποίες θα ήθελα τόσο να παραιτηθώ. Παραιτούμαι είναι προσπάθεια, και δεν διαθέτω την ελάχιστη ψυχή για να μπορώ να παραιτηθώ.

Childe Hassam, Κόντρα στο φως. 1910. Ιδιωτική Συλλογή.

   …

   Τα όνειρά μου είναι ένα ανόητο καταφύγιο, σαν ομπρέλα για να προφυλαχτείς από τον κεραυνό. Είμαι τόσο αδρανής, τόσο κακόμοιρος, τόσο ενδεής σε χειρονομίες και πράξεις.

   Όσο περισσότερο βυθίζομαι μέσα μου, όλα τα μονοπάτια του ονείρου με οδηγούν στα ξέφωτα αγωνίας.

Childe Hassam, Η γυάλα του χρυσόψαρου. 1912. Ιδιωτική Συλλογή (Ball Brothers Foundation Gallery).

   Ακόμα κι εγώ, που ονειρεύομαι τόσο, γνωρίζω διαλείμματα όπου το όνειρο φεύγει μακριά μου. Τότε τα πράγματα μου φαίνονται καθαρά. Η ομίχλη από την οποία περιβάλλομαι χάνεται. Και όλες οι ορατές ακίδες πληγώνουν τη σάρκα της ψυχής μου. Όλες οι σκληρότητες που έχω κοιτάξει με πληγώνουν γιατί τις γνωρίζω. Όλα τα ορατά βάρη των αντικειμένων με βαραίνουν μέσα στην ψυχή μου.

   Η ζωή μου είναι σαν να με χτυπούσαν μ' αυτήν.

Childe Hassam, Το παράθυρο με το χρυσόψαρο. 1916. Ιδιωτική Συλλογή (The Currier Gallery of Art in Mancester. N. Hampshire).

…και επειδή αυτή την εποχή ξαναβλέπω τους πίνακες του Childe Hassam, το κείμενο του Πεσσόα περιβάλλεται με πίνακες του Αμερικανού ιμπρεσιονιστή.

Μπερνάρντο Σοάρες (Φερνάντο Πεσσόα), Το βιβλίο της ανησυχίας, τόμος Α΄, μετάφραση Μαρία Παπαδήμα, εκδ. Εξάντα, Αθήνα 2004, σ. 126-127.

http://www.frederickhassam.org
http://www.wikiart.org/en/childe-hassam/bowl-of-goldfish

http://www.wikiart.org/en/childe-hassam/on-the-balcony

http://www.wikiart.org/en/childe-hassam/against-the-light
http://www.wikiart.org/en/childe-hassam/the-goldfish-window