Νίκου Καρούζου, Η ποίηση
Κάτι παράξενο συμβαίνει στο δωμάτιό μου,
σαν πέσει η νύχτα.
Ένα πουλί ολάξαφνο,
με φτερουγίσματα που μαχαιρώνουν τον αέρα,
εισορμά κι ύστερα πάλι ησυχία επικρατεί.
Ποτέ μου δεν ετόλμησα το φως ν' ανοίξω
και πάντα λέω τι νά' ναι το αλάξαφνο πουλί,
τι πτέρωμα να έχει,
πώς άραγε να συγκινεί η μορφή του.
Πάντως, όταν ξυπνώ μες της αυγής το σκούντημα
δεν είμαι παρά μόνος στο δωμάτιο,
σωματικά στερεωμένος από τον ύπνο,
πιο γνώριμος του θανάτου από χτες,
ενώ η ψυχή προσμένει
το καινούργιο μήνυμα του ήλιου,
όπως πάντα.
Όμως, τι νά' ναι το πουλί,
που ξαφνικά,
σαν ερχομός πνοής μέσα στο πνεύμα,
σφάζει την ησυχία του δωματίου μου
και το αισθάνομαι κοντά μου;
Ποτέ νομίζω δε θα μάθω-
κι ίσως, να είναι το πουλί αυτό, όλο το μυστικό εδώ πέρα…
Από την ποιητική συλλογή Είκοσι ποιήματα (1955)
Georg Friedrich Kersting, Άνδρας που διαβάζει στο φως της λάμπας. 1814. Συλλογή Reinhard.
Egon Schiele, Ο ποιητής. 1911. Μουσείο Leopold.
Βλέποντας τον υπέροχο Καρούζο, αυθόρμητα σκέφτηκα να συνεισφέρω με διακειμενικά αποσπάσματα, Κατόπιν ωρίμου σκέψεως ωστόσο, κατάληξα εδώ:
ΑπάντησηΔιαγραφήArs Poetica
1
Αν είναι κάτι το Ποίημα,
Είναι κάτι που δεν πιάνεται,
Όπως το νόμισμα ή το πουλί
Το Ποίημα σε παίρνει,
Δεν το παίρνεις
Μην το παραβιάζεις.
Το Ποίημα είναι σαν την Αγάπη,
Την Αγάπη την αναπάντεχη,
Όταν σου κόβει τη μιλιά,
Σαν την Αγάπη, σαν τη Μουσική
Μια συνοδεία παντοτινή,
Μια λάμψη ακαταθάμπτωτη
Σ' ακολουθεί παντού το Ποίημα,
Σε σκοπεύει
Μην το παραβιάζεις.
Είναι κατάφωτο το Ποίημα
Αδιάρρηκτο, καθρεφτικό,
Σαν το αγλαό φεγγάρι
Όταν γεμίζει το δίσκο του
Το Ποίημα δεν είναι πράγμα σου,
το πράγμα είσαι συ
Σε βγάζει στο φως,
Σε φανερώνει
Μην το παραβιάζεις.
3
Το ποίημα συγγενεύει με τη φωτιά
Όπως συγγενεύει το Ρόδο με τον Ουρανό, ο Χαρταετός
με τον Άνεμο
Και συ, το σώμα σου, με το ποτάμι.
Το σωστό Ποίημα, το αληθινό
Αυτό που έρχεται ανεβαίνοντας μέσ' απ' την Ποίηση
κι είναι καρπός της
Σπινθήρας που ξέφυγε απ' την
πυρακτωμένη ουσία της μες σε μια έκρηξη
Πώς ανεβαίνει επάνω στα χείλη το φιλί βαθιά το στήθος σχίζοντας.
Για τούτο το Ποίημα φέγγει
Όπως τα σπάνια μετέωρα που ξαφνιάζουν τον ουρανό
και κάνουν νύχτα μέρα αλλάζοντας τα οπτικά
πεδία των ματιών.
Το Ποίημα κοιμάται μες στην πληρότητά του
Σαν τα νήπια που χόρτασαν το μητρικό τους γάλα
κι έγιναν πλήρη
Σπιθίζοντας ευφροσύνη κάτω από τα
βλέφαρά τους–
Κρύβοντας μέσα του την αναμμένη φλόγα του, το αίμα του,
Τη λάμψη του λάμποντας, λάμψη για λάμψη, στην ερημία.
Το Ποίημα πρέπει να το ξυπνάς
Σιγά σιγά, μην εκραγεί και σε γεμίσει εγκαύματα και
μείνεις ο σημαδιακός, ο καυστικά στιγματισμένος,
και σε πετροβολούν
Μπορεί να σ' αναφλέξει όλον μεμιάς να καίγεσαι
και να καπνίζεις ως το τέλος,
ώσπου να γίνει η σάρκα σου φως
Πώς καίγεται και λιώνει η αναμμένη λαμπάδα και γίνεται δέηση.
Είναι σάρκα και σάρκα,
Σάρκα πυκνή
Και σάρκα ανάερη,
Εκθαμβωτική
Φως
Ως ιμάτιον
Αμφίεση Σκιών κι Ενσάρκωση Ασωμάτων.
Το Ποίημα σε ποιεί,
Δεν το ποιείς
Μην το παραβιάζεις.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΘΕΜΕΛΗΣ, Από τη συλλογή Ars Poetica (1974)
Καλημέρα!
Αχ, ο Θέμελης! Ξέρεις για πάνω από δέκα χρόνια δίδασκα στο Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης όπου είχε υπηρετήσει και αυτός ως φιλόλογος. Κάποιες φορές έβλεπα ή μάλλον αισθανόμουν τη σκια του να μας παρακολουθεί, όταν μιλούσαμε για ποίηση με τους μαθητές.
ΔιαγραφήΥπάρχουν, πράγματι, τόσα πολλά διακείμενα. Πράγματι, είναι δύσκολο να επιλέξουμε. Αυτή την εποχή διαβάζω ποιήματα του Καρούζου. Για αυτό, η επιλογή μου.
Ευχαριστώ για ακόμη μια φορά για την ποιητική παρέμβαση.
Αχ, ο Θέμελης! Ξέρεις για πάνω από δέκα χρόνια δίδασκα στο Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης όπου είχε υπηρετήσει και αυτός ως φιλόλογος. Κάποιες φορές έβλεπα ή μάλλον αισθανόμουν τη σκια του να μας παρακολουθεί, όταν μιλούσαμε για ποίηση με τους μαθητές.
ΔιαγραφήΥπάρχουν, πράγματι, τόσα πολλά διακείμενα. Πράγματι, είναι δύσκολο να επιλέξουμε. Αυτή την εποχή διαβάζω ποιήματα του Καρούζου. Για αυτό, η επιλογή μου.
Ευχαριστώ για ακόμη μια φορά για την ποιητική παρέμβαση.