Γιάννης Ρίτσος. Μετά την ήττα. Ένα ποίημα για την ήττα των Αθηναίων στους Αιγός Ποταμούς.

Γιάννης Ρίτσος, Μετά την ήττα

   Η προβολή "εικόνων" από την ιστορία στην ποίηση και η συμβολική χρήση της ιστορίας (ιστορικών προσώπων και ιστορικών γεγονότων) από τους ποιητές αποτελούν αντανακλάσεις της συλλογικής και ατομικής ιστορικής συνείδησης σε συγκεκριμένες πάντα ιστορικές συνθήκες.

   Θα συνεχίσω, λοιπόν και σήμερα,  με ένα ακόμα ποίημα του Γιάννη Ρίτσου και με πίνακες του Κωνσταντίνου Παρθένη. Στο ποίημα Μετά την ήττα το συλλογικό ποιητικό υποκείμενο "εμείς" ταυτίζεται με τη συλλογική συνείδηση των  ηττημένων Αθηναίων πολιτών μετά την πανωλεθρία που υπέστη ο Αθηναϊκός στόλος στους Αιγός Ποταμούς (405 π.Χ.), ήττα η οποία ουσιαστικά σήμαινε το τέλος του Πελοποννησιακού Πολέμου σε βάρος της Αθήνας και υπέρ της Σπάρτης.

   

Κωνσταντίνος Παρθένης, Μορφή από την ελληνική αρχαιότητα. Δίπτυχο. 1930-1938. Εθνική Πινακοθήκη. Αθήνα.

Κωνσταντίνος Παρθένης, Μορφή από την ελληνική αρχαιότητα. Δίπτυχο. 1930-1938. Εθνική Πινακοθήκη. Αθήνα.

Ύστερ' απ' την πανωλεθρία των Αθηναίων στους Αιγός

Ποταμούς, και λίγο αργότερα

μετά την τελική μας ήττα, -πάνε πια οι ελεύθερες κου-
βέντες μας, πάει κι η Περίκλεια αίγλη,
η άνθηση των Τεχνών, τα Γυμναστήρια και τα Συμπόσια
των σοφών μας. Τώρα
βαριά σιωπή στην Αγορά και κατήφεια, κι η ασυδοσία των
Τριάντα Τυράννων.
Τα πάντα (και τα πιο δικά μας) γίνονται ερήμην μας, χω-
ρίς καθόλου
τη δυνατότητα μιας κάποιας προσφυγής, μιας υπεράσπι-
σης ή απολογίας,
μιας έστω τυπικής διαμαρτυρίας. Στη φωτιά τα χαρτιά και
τα βιβλία μας˙
κι η τιμή της πατρίδας στα σκουπίδια. Κι αν γινόταν ποτέ
να μας επέτρεπαν
να φέρουμε για μάρτυρα κάποιον παλιό μας φίλο, αυτός
δε θα δεχόταν από φόβο
μήπως και πάθει τα δικά μας-με το δίκιο του ο άνθρω-
πος. Γι' αυτό
καλά είναι εδώ,-μπορεί και ν' αποχτήσουμε μια νέα επα-
φή με τη φύση
κοιτώντας πίσω από το σύρμα ένα κομμάτι θάλασσα, τις
πέτρες, τα χορτάρια,
ή κάποιο σύννεφο στο λιόγερμα, βαθύ, βιολετί, συγκινη-
μένο. Κι ίσως
μια μέρα να βρεθεί ένας νέος Κίμωνας, μυστικά οδηγημένος
από τον ίδιο αιτό, να σκάψει και να βρει τη σιδερένια
αιχμή απ' το δόρυ μας,
σκουριασμένη, λιωμένη κι αυτήν, και να την κουβαλήσει
επίσημα
σε πένθιμη ή δοξαστική πομπή, με μουσική και στεφάνια
στην Αθήνα.
Λέρος, 21-03-68.

Από την ποιητική συλλογή Επαναλήψεις. Σειρά Δεύτερη.

Κωνσταντίνος Παρθένης, Νεκρή φύση με την Ακρόπολη στο βάθος. Πριν το 1931. Εθνική Πινακοθήκη. Αθήνα.

www.hellinon.net/Aneotera/Navmaxia.htm
http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?sel=247&artwork_id=63864
http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?sel=612&artwork_id=60708