Τρόπος εξέτασης του μαθήματος «Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία» Γ ΓΕΛ Πανελ. Εξετάσεις 2019-20

Τρίτη 23 Ιανουαρίου 2018

Επάνω στο ξερό χώμα της καρδιάς μου εφύτρωσε ένας κάκτος. Στίχοι του Μίκη Θεοδωράκη και κάκτοι στη ζωγραφική

Κάκτος

   Είναι σπάνιες απεικονίσεις κάκτων, ίσως ελάχιστες. Ο παρακάτω πίνακας του Αμερικανού ιμπρεσιονιστή Carl Frederic Frieseke με γοήτευσε και μου θύμισε τους στίχους του Μίκη Θεοδωράκη "επάνω στο ξερό χώμα της καρδιάς μου εφύτρωσε ένας κάκτος...".

Frederic Carl Frieseke (1874-1939), Πορτρέτο γυναίκας με κάκτο. 1930. Smithsonian American Art Museum.  Mελαγχολική και θλιμμένη κάθεται δίπλα στο τραπέζι όπου υπάρχει ένα γλαστράκι με ανθισμένο κάκτο...

Μίκης Θεοδωράκης, Επάνω στο ξερό χώμα

Επάνω στο ξερό χώμα της καρδιάς μου
εφύτρωσε ένας κάκτος. 

Πέρασαν πάνω από είκοσι αιώνες
που ονειρεύομαι γιασεμί.
Τα μαλλιά μου μύρισαν γιασεμί, 
η ζωή μου είχε πάρει κάτι
από το λεπτό άρωμα του.
Τα ρούχα μου μύρισαν γιασεμί, 
η ζωή μου είχε πάρει κάτι
από το λεπτό άρωμα του.

Όμως ο κάκτος δεν είναι κακός, 
μονάχα δεν το ξέρει και φοβάται.

Κοιτάζω τον κάκτο μελαγχολικά.
Πότε πέρασαν κιόλας τόσοι αιώνες;

Θα ζήσω άλλους τόσους
ακούγοντας τις ρίζες να προχωρούν
μέσα στο ξερό χώμα της καρδιάς μου.

Στίχοι/Moυσική Μίκης Θεοδωράκης


Carl Larsson (1853-1919), Εσωτερικό δωματίου με κάκτο. 1914. Ένας ανθισμένος κάκτος πάνω στο τραπέζι με το λευκό τραπεζομάντηλο.

Σε αγγλική μετάφραση
Επάνω στο ξερό χώμα - Upon the arid soil

(Μ. Θεοδωράκης / T. Dowdall)
Επάνω στο ξερό χώμα της καρδιάς μου

          Upon the arid soil of my lonely heart
εφύτρωσε ένας κάκτος. 
          a cactus has appeared and blossomed.

Πέρασαν πάνω από είκοσι αιώνες
          Well, over twenty centuries have past me by now
που ονειρεύομαι γιασεμί.
          since I’ve been dreaming of jasmine.
Τα μαλλιά μου μύρισαν γιασεμί,
          And my hair are smelling of jasmine
η φωνή μου είχε πάρει κάτι
          and my voice has adopted something
από το λεπτό άρωμα του.
          of its wonderful fine aroma.
Τα ρούχα μου μύρισαν γιασεμί,
          And my clothes are smelling of jasmine
η ζωή μου είχε πάρει κάτι
          and my life it has adopted something 
από το λεπτό άρωμα του.
          of its wonderful fine aroma.

Όμως ο κάκτος δεν είναι κακός,

          Oh, but the cactus it is not bad
μονάχα δεν το ξέρει και φοβάται.
          it simply doesn’t know it and is fearful.

Κοιτάζω τον κάκτο μελαγχολικά.

          I look at the cactus feeling melancholy.
Πότε πέρασαν κιόλας τόσοι αιώνες;
          Oh the centuries, how did they pass me all by?

Θα ζήσω άλλους τόσους

          I’ll surely live as many
ακούγοντας τις ρίζες να προχωρούν
          while listening to the roots grow and spread about

μέσα στο ξερό χώμα της καρδιάς μου.
          in the arid soil of my lonely heart.

Emil Schulz-Sorau (1901-1989), Κάκτος στο παράθυρο. 1931.

3 σχόλια:

  1. Ωραιότατο τραγούδι, από τα πολύ αγαπημένα, άμα τη συνοδεία υπέροχων πινάκων.

    *

    «Ο κάκτος»

    Με χρώμα γέρικου παχύδερμου απ’ τη σκόνη
    Μέρος κι εκείνος ενός σκουπιδαριού,
    Ο κάκτος που θεωρείτο νεκρός
    Άνθισε μετά από εννέα χρόνια.

    Πράγματι, το τρομερό φύλλο με τις βελόνες
    (Ένα ανάμεσα σε δώδεκα
    Καθώς αποτελούσε τμήμα
    Ενός πανίσχυρου συστήματος)

    Πέταξε από την κόψη του μοναδικό
    Το βαθυκόκκινο άνθος που,
    Έξω από το σύστημα σχεδόν,
    Θαρρείς ανήκε σε δικό του σύστημα

    Έτσι καθώς ακροβατούσε στο κενό
    Στην παρυφή του φύλλου,
    Σε δηλωμένη και χρωματική και ποιοτική
    Προς τον κάκτο αντίθεση.

    Η εν λόγω συστηματική διαφωνία
    Δεν είχ’ άλλο ενδιαφέρον
    Παρά μόνο σαν ποίηση
    Σαν ακραία δυνατότητα μιας άνοιξης...

    Νίκος Φωκάς, Προβολές στα μάτια, Κρύσταλλο, 1985

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Χαίρομαι πολύ για τον εμπλουτισμό της ανάρτησης με το ποίημα του Νίκου Φωκά. Σκεφτόμουν να το γράψω και αυτό...Καλό βράδυ!...και ευχαριστώ για την επικοινωνία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή