Σερ Λόρενς Άλμα Ταντέμα (Sir Lawrence Alma Tadema): ένας Προραφαηλίτης Ζωγράφος

S. Lawrence Alma Tadema (1836-1912):  ο Ολλανδός ζωγράφος που έγινε Άγγλος

 Αυτοπροσωπογραφία του S.L.Alma Tadema

Ο Λόρενς Άλμα Ταντέμα ήταν ένας από τους πιο γνωστούς ζωγράφους του ύστατου 19ου αιώνα, τα έργα του οποίου ήταν περιζήτητα από τους εύπορους Ευρωπαίους. Γεννημένος το 1836 στο Ντρόνρεϊπ της Ολλανδίας, σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αμβέρσας όπου σύντομα το έργο του αναγνωρίστηκε, αφού το 1861 είχε ήδη γίνει μέλος της Ακαδημίας της Αμβέρσας, ενώ το 1864 ένα έργο του με θέμα από την Αρχαία Αίγυπτο βραβεύτηκε στο Σαλόνι του Παρισιού. Η γνωριμία του με τον καθηγητή της αρχαιολογίας Λουί ντε Τέιγ πρέπει να ήταν καθοριστική για τον Ταντέμα, γιατί ο ντε Τέιγ φαίνεται ότι του μετέδωσε το πάθος για τους αρχαίους πολιτισμούς με αποτέλεσμα να επηρεασθεί η θεματολογία των έργων του. 

Το 1863 ο Ταντέμα επισκέφτηκε την Ιταλία (Ρώμη, Φλωρεντία, Νάπολη, Πομπηία) όπου γνώρισε από κοντά το ρωμαϊκό πολιτισμό και γοητεύτηκε από τη ρωμαϊκή αρχαιότητα. Από τότε άρχισε να ζωγραφίζει μεγάλο αριθμό έργων με θέματα κυρίως από τη ρωμαϊκή αρχαιότητα και μυθολογία. Δεχόταν τακτικές παραγγελίες για δεκάδες έργα, τα οποία γίνονταν πραγματικά ανάρπαστα.
Το 1870 μετακόμισε από τις Βρυξέλλες στο Λονδίνο όπου έλαβε την αγγλική υπηκοότητα και γνώρισε μεγάλες διακρίσεις για το έργο του. Έγινε μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας και του απονεμήθηκε τίτλος ευγενείας. Εκεί φαίνεται ότι ηλθε σε επαφή και με την κοινότητα των Άγγλων Προραφαηλιτών ζωγράφων με τους οποίους συναισθανόταν τη διάθεση για εξιδανίκευση  "εικόνων" από το παρελθόν. Αυτός όμως στρεφόταν κυρίως προς τη ρωμαϊκή αρχαιότητα, ενώ οι πρώτοι Προραφαηλίτες προς το αγγλικό μεσαιωνικό παρελθόν.
Το έργο του διακρίνεται για τη δύναμη και την καθαρότητα των χρωμάτων και των γραμμών, τη δεξιοτεχνία και την επιμονή στη λεπτομέρεια.

 Ο Άλμα Ταντέμα πέθανε το 1912 στο Βισμπάντεν της Γερμανίας, αφήνοντας μεγάλο αριθμό από πίνακες κυρίως σε ιδιωτικές συλλογές των πλούσιων της Βικτωριανής Αγγλίας.

Τα ρόδα του Ηλιογάβαλου (1888) είναι ένα από τα χαρακτηριστικά έργα του Ταντέμα. Βρίσκεται σε Ιδιωτική Συλλογή.

Οι πλούσιοι συλλέκτες αγαπούσαν τέτοιου είδους αναπαραστάσεις πολυτελών και εκλεπτυσμένων σκηνών από την αρχαιότητα. Ο Ταντέμα, όπως και οι άλλοι προραφαηλίτες ζωγράφοι, εξέφρασε με το έργο του την ανάγκη φυγής από την πραγματικότητα μέσω της εξιδανίκευσης του παρελθόντος. Η αρχαιότητα ήταν ένας ονειρικός τόπος, φανταστικός, αιώνιος και διαχρονικά ωραίος, ένα "καταφύγιο" από τα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα.

"Οι Θέρμες του Καρακάλλα" (1898) σε Ιδιωτική Συλλογή: ένας ακόμα διάσημος πίνακας του Άλμα Ταντέμα.

S. L. Alma Tadema, Eyes are with her thoughts and they are far away (1897). 

S. L. Alma Tadema, A coign of vantage (1895). Σε ιδιωτική Συλλογή

Αιθέριες, αέρινες γυναικείες μορφές, οπτασίες με πέπλα, νωχελικές, αισθησιακές, χορευτικές κινήσεις. Ο χρόνος έχει σταματήσει σε μαρμάρινες βεράντες, σε κήπους με εκτυφλωτικά λουλούδια,  σε αλαβάστρινα λουτρά. Ποιος πλούσιος μεγαλοαστός της βικτωριανής εποχής δεν θα ήθελε τέτοιους πίνακες στους τοίχους του σπιτιού του για να τον ταξιδεύουν σε εποχή "άχρονη" και αιώνια, τη γαλήνη της οποίας κανένα πάθος δε θα μπορούσε να διαταράξει;

Από τη δεκαετία του 1960 "ανακαλύφθηκε" το πλούσιο έργο του Ταντέμα και έχουν γίνει πολλές αναδρομικές εκθέσεις με γνωστούς και λιγότερο γνωστούς πίνακές του, ενώ τα πολυάριθμα έργα του πωλούνται πανάκριβα στις δημοπρασίες τέχνης και αγοράζονται από όσους πιστεύουν ότι μπορούν να αγοράσουν το όνειρο.
...Γιατί, φαίνεται ότι η απεικόνιση της αναχώρησης σε τόπους ιδανικούς και απατηλούς πάντα θα συναρπάζει και θα προκαλεί.

Βλ. Art Book, Προραφαηλίτες, έκδ. Ημερησία, Αθήνα 2006.

Βλ. αναρτήσεις για τον Ταντέμα στο  http://annagelopoulou.blogspot.gr/search/label/Alma%20Tadema

http://www.alma-tadema.org/ (συλλογή των έργων του)
http://www.artrenewal.org/pages/artist.php?artistid=8 (συλλογή των έργων του)
www.artcyclopedia.com/artists/alma-tadema_sir_lawrence.html (κατάλογος με μουσεία όπου βρίσκονται έργα του Ταντέμα)