Άννα Αγγελοπούλου: Το δάσος στην ποίηση: ποιήματα της Μυρτιώτισσας

Ποιήματα της Μυρτιώτισσας για το δάσος

Η φύση γενικά και πιο συγκεκριμένα, κυρίως, το δάσος με τα δέντρα και τα αγριολούλουδα αποτελούν βασικά θεματικά συστατικά της ποίησης της Μυρτιώτισσας (το πραγματικό της όνομα ήταν Θεώνη Δρακοπούλου). Η Μυρτιώτισσα εισάγει στο ποιητικό της έργο στοιχεία φυσιολατρικού λυρισμού και ερωτισμού, που θυμίζουν εικόνες από αρχαίες ιερές παγανιστικές τελετές με νεραϊδομορφές και αιθέριες νύμφες μέσα στην ονειρική φύση. Η φύση, όμως, δεν αποτελεί απλά και μόνο το βουκολικό πλαίσιο με οποίο περιβάλλεται η οπτική του ποιητικού υποκειμένου, που εκφράζει τη ματιά μιας μεγαλοαστής γυναίκας. Η φύση υφαίνει τα συναισθήματα, ταυτίζεται με το ποιητικό κείμενο, η φύση είναι η ουσία, το κέντρο του ποιήματός και όχι το περίγραμμά του...

Κλ. Μονέ, Γυναίκα στο δάσος. 1865-1890. Ιδιωτική Συλλογή.

Μυρτιώτισσα, Μια νύχτα στο δάσος

Μέσα στα βάθια τ᾽ουρανού γλυκοτρεμάμενα, θολά,

κι ένα προς ένα χάνονται τα νυσταγμένα αστέρια

ξάγρυπνη εγώ στο σιωπηλό το δάσος ακόμα τριγυρνώ,

και πίνω από τις ευωδιές που με ποτίζει πλέρια.

Έχω μεθύσει μια σταλιά, και το κορμί μου είναι λαφρύ,

και σαν πευκάκι ολόδροσο δώθε και κείθε σείεται,

μες στης καρδιάς σου τη φωλιά τρεμοσαλεύει ένα πουλί,

και σε τραγούδι ολόγλυκον απόψε λησμονιέται.

Ω ξελογιάστρα φοβερή, μαγεύτρα φύση, που πλανάς

κι αυτούς ακόμα που ως τα ψές ελιώναν μες στο κλάμα...

δεν είμαι κι άλλο τώρα πια, παρά δυο μάτια εκστατικά,

που όλο κι ανοίγονται μπροστά στ᾽απίστευτό σου θάμα.

Ψυχή μου, τό᾽λπιζες ποτέ μια τέτοια νύχτα να χαρείς;

Αναγαλιάζει ο Έρωτας˙ είν᾽η δικιά του η ώρα.

Κάτω απ᾽την πεύκινη σκεπή ξεφεύγουν τρέμουλες κραυγές,

κι ίσκιοι σαλεύουνε διπλοί μες στα σκοτάδια τώρα.

Πώς έτσι ωραία κι έτσι αγνά πλάθεται γύρω μου η ζωή!

Στο πρώτο θάμπος, δυο κορμιά σμιγμένα ξεχωρίζω,

κι από ευλάβεια στο ιερό κρεβάτι που προσφέρνει η γη,

στ᾽ακρόνυχά μου ανάλαφρα, χορευτικά βαδίζω...

Τη δροσανάσα τους κρατούν γύρω τριγύρω τα δεντρά,

και τ᾽αγεράκι τ᾽αυγινό δε βγάζει πια μήτε άχνα,

λες και προσμένουνε κι αυτά της ηδονής το θείο πιοτό,

π᾽ακρόταγο θα ξεχυθεί μες απ᾽τ᾽αντρίκια σπλάχνα!

...

Σάμπως κομμάτια τ᾽ουρανού, γιομάτα απ᾽όνειρο και φως,

τώρα τα μάτια τους μου λεν πως πάει να ξημερώσει,

χεροπιαστά καθώς κινάν με τα βαριά τους τα τσαπιά,

πέρ᾽απ᾽το δάσο που γλυκά τους έχει ζευγαρώσει...

Από τη συλλογή, Τα δώρα της Αγάπης

B. Γκογκ, Δέντρα και θάμνοι. 1887. Μουσείο Βαν Γκογκ Άμστερνταμ.

Μυρτιώτισσα, Στο δέντρο μου

Κάτω απ᾽του δάσου τα δεντρά,

τα δροσερά, τα σφριγηλά,

τα μυρωμένα,

με πόση θλίψη στην καρδιά,

σ᾽αναθυμιέμαι από μακριά,

φτωχό μου, εσένα!

Σε βλέπω αδύναμο, στεγνό,

πνιγμένο μες στον κορνιαχτό

του άχαρου δρόμου,

μ᾽ένα κλωνάρι σου αχαμνό

να γνέφεις μάταια στ᾽αδειανό

παράθυρό μου.

Χρόνια και χρόνια, μια πικρή,

μια μαραζιάρικη ζωή

κι οι δυο μας ζούμε,

κι όταν βραδιάζει, στη σιωπή,

μιαν όμοια γλώσσα εγώ κι εσύ

κρυφομιλούμε.

Εδώ στου δάσου τα βαθιά,

που όλα είναι γύρω σιγαλιά,

στη μοναξιά μου,

θυμάμαι εκείνη τη βραδιά,

που επάνω σου έσταξαν βαριά

τα δάκρυά μου!

Πώς ο βουβός μου ο σπαραγμός

ήτανε τότες νοητός

απ᾽τη σιωπή σου!

Όλος μου εχύθηκε ο κρουνός

στο φύλλωμά σου, κι ο λυγμός

μες στην ψυχἠ σου...

Για με τον ίσκιο σου σκορπάς,

για με τον κάμπο της δροσιάς

τον σπαταλεύεις,

φεύγω, και νιώθω ότι πονάς,

ανατριχιάζεις, λαχταράς,

και με γυρεύεις.

Κάτω απ᾽του δάσου τα δεντρά,

τα δροσερά, τα σφριγηλά,

τα μυρωμένα,

με πόση θλίψη στην καρδιά

σ᾽αναθυμιέμαι από μακριά,

φτωχό μου, εσένα!

Από τη συλλογή, Τα δώρα της Αγάπης

Arthur Hughes, Ύπνος στο δάσος. Πριν το 1895. Ιδιωτική Συλλογή.

Μυρτιώτισσα, Στο δάσος

Σαν μέσα απ᾽άυλο ποτιστήρι,
κάτω απ᾽το δέντρο που έχω γείρει,

των αρωμάτων ρέει το σμάρι,
φλισκούνι, ρίγανη, θυμάρι!

Ό,τι έχει ο Θεός ξέγνοιαστο πλάσει
γύρω απ᾽ το δάσο έχει κουρνιάσει,

πουλιά στα δέντρα, αρνιά στις στάνες,
και στα τσαντίρια οι ατσιγγάνες.

Θροούν τα πεύκα, αχούν οι γρύλοι,
ξυπνούν στη μνήμη μου όλοι οι θρύλοι.

Να᾽ρχόταν λέει και να με κάνει
ο δράκος, λεύκα είτε πλατάνι,

μια ρίζα να᾽μαι εδώ στο χώμα,
και μήτε μάτια, μήτε στόμα!

Το αίμα αυτό που τρέχει εντός μου
και που με καίει σα να᾽ν᾽οχτρός μου,

να᾽ρχονταν λέει ξωθιές πιλάλα,
να μου το πιουν στάλα τη στάλα,

και να χυθεί η ψυχή καθάρια,
σαν τα νερά, σαν τα χορτάρια!

...Στα μυριοκέντητα κιλίμια
του δάσου, εγώ᾽μαι η μόνη ασκήμια,

και κάτι νόθο, κάτι ξένο
μες στο βασίλειο το παρθένο...

Από τη συλλογή, Τα δώρα της Αγάπης

Μυρτιώτισσα, Φτάνει ένα δέντρο

Φτάνει ένα δέντρο που θροεί
κάτω απ᾽το έναστρο ουρανό,
για να με κάνει να ξεχνώ
την πίκρα που ήπια απ᾽τη ζωή.

Τα μεσημέρια τα πυρά,
γερτή στον ίσκιο της μουριάς,
τη θέρμη κάποιας αγκαλιάς
το είναι μου όλο λαχταρά.

Μα ως πέφτει ανάλαφρη η βροχή
μες στον πευκώνα, και ρουφώ
των αρωμάτων τον αφρό,
άλλο δεν είμαι από ψυχή.

Ψυχή που απλώνεται, σκορπά,
και με φτερούγισμα πουλιού
σκίζοντας τ᾽άπειρο, βυθά
σε βάθη αγνώριστου ουρανού...

Από τη συλλογή, Κραυγές

Odilon Redon, Γυναίκα που κοιμάται κάτω από ένα δέντρο. 1901. The Hermitage Museum.
Αγ. Πετρούπολη.

Μυρτιώτισσα, Φεγγαροβραδιά

Μέσ᾽απ᾽τα πεύκα του βουνού, που ακόμα το ηλιοφώς
παίζει μ᾽εκείνα το στερνό πολύχρωμο παιγνίδι,
όλος δικός του ως να᾽τανε απόψε ο ουρανός,
επίσημα ξεπρόβαλε της νύχτας το στολίδι!

Ένα μαγνάδι τύλιξε τον κάμπο το γυμνό,
κι η αργατιά παράτησε το σκάψιμο, κι ομάδι
ξεφώνισε, σα να᾽βλεπε στο φεγγαράκι αυτό
κάποιο παράξενο πολύ και θεϊκό σημάδι...

Από τη συλλογή, Τα δώρα της Αγάπης