Αισιοδοξία: ένα από τα τελευταία ποιήματα του Κώστα Καρυωτάκη

Κώστα Καρυωτάκη, Αισιοδοξία

και Edw. Munch, Μελαγχολία

    Δεν ξέρω γιατί θυμήθηκα το ποίημα του Καρυωτάκη σήμερα και γιατί αυτό μου θύμισε πίνακες του Νορβηγού ζωγράφου Edward Munch. Είναι περίεργοι οι συνειρμοί και ανεξιχνίαστες ατροποί οι σκέψεις μας... 

  Το ποίημα με τον τίτλο Αισιοδοξία είναι ένα από τα τελευταία κείμενα του ποιητή Κώστα Καρυωτάκη (1896-1928). Γράφτηκε τον Απρίλιο-Mάιο του 1928 και δημοσιεύτηκε μετά το θάνατό του στο περιοδικό Νέα Εστία, την 1η Αυγούστου του 1929. "Ας υποθέσουμε" από τον τίτλο ότι το ποίημα εκφράζει αισιοδοξία...όμως, αυτό, ασφαλώς, δεν ισχύει. Η πικρή ειρωνεία του Καρυωτάκη είναι εμφανής και υποδηλώνεται αμέσως στους δύο πρώτους στίχους από τη φωνή του ποιητικού υποκειμένου που μιλά σε πρώτο πρόσωπο πληθυντικού. Το εγώ κρύβεται πίσω από το εμείς. "Ας υποθέσουμε πως δεν έχουμε φτάσει στο μαύρο αδιέξοδο, στην άβυσσο του νου..." σημαίνει πως έχουμε ήδη φθάσει... Ο Καρυωτάκης, ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της ποίησης του Μεσοπολέμου, ο πλέον αντιπροσωπευτικός ποιητής μίας Γενιάς ή μιας ομάδας νέων ανθρώπων που άφησε τις ελπίδες της να διαψευσθούν, αρνείται την αισιοδοξία και παραιτείται από κάθε απόπειρα σωτηρίας...

Χειρόγραφο του Κ. Καρυωτάκη με το ποίημα Αισιοδοξία.

Edw. Munch, Προς το δάσος. 1915. Μουσείο Μunch.

K. Καρυωτάκη, Αισιοδοξία

Ας υποθέσουμε πως δεν έχουμε φτάσει
στο μαύρο αδιέξοδο, στην άβυσσο του νου.
Ας υποθέσουμε πως ήρθανε τα δάση
μ' αυτοκρατορικήν εξάρτηση πρωινού
θριάμβου, με πουλιά, με το φως τ' ουρανού,
και με τον ήλιο όπου θα τα διαπεράσει.

Ας υποθέσουμε πως είμαστε κει πέρα,
σε χώρες άγνωστες, της δύσης, του βορρά,
ενώ πετούμε το παλτό μας στον αέρα,
οι ξένοι βλέπουνε περίεργα, σοβαρά.
Για να μας δεχθεί κάποια λαίδη τρυφερά,
έδιωξε τους υπηρέτες της ολημέρα.

Ας υποθέσουμε πως του καπέλου ο γύρος
άξαφνα εφάρδυνε, μα εστένεψαν, κολλούν,
τα παντελόνια μας και, με του πτερνιστήρος
το πρόσταγμα, χιλιάδες άλογα κινούν.
Πηγαίνουμε -- σημαίες στον άνεμο χτυπούν --
ήρωες σταυροφόροι, σωτήρες του Σωτήρος.

Ας υποθέσουμε πως δεν έχουμε φτάσει
από εκατό δρόμους, στα όρια της σιγής,
κι ας τραγουδήσουμε, -- το τραγούδι να μοιάσει
νικητήριο σάλπισμα, ξέσπασμα κραυγής --
τους πυρρούς δαίμονες, στα έγκατα της γης,
και, ψηλά, τους ανθρώπους να διασκεδάσει.

Edw. Munch,  Mελαγχολία. 1892. Εθνική Πινακοθήκη της Νορβηγίας. Όσλο.

Edw. Munch,  Mελαγχολία. 1894-95. Rasmus Meyer Συλλογή. Μπέργκεν Νορβηγίας.

http://karyotakis.awardspace.com/poems/last/aisiodoxia.htm
http://karyotakis.awardspace.com/images/misc/aisiodoxia_auto.htm
http://www.wikipaintings.org/en/edvard-munch/towards-the-forest-ii-1915
http://kodebergen.no/en/article/munch-museum-bergen