Χειμώνας
Ch. Hassam, Το δωμάτιο του πρωινού. Χειμώνας. 1911. Worcesterart Μουσείο Τέχνης.
Φερνάντο Πεσσόα, Από τα Ασύνδετα ποιήματα του Αλμπέρτο Καέιρο
Είναι ακόμα Χειμώνας και σκέφτομαι μια σειρά από πίνακες που ζωγράφισε ο Αμερικανός ιμπρεσιονιστής ζωγράφος Childe Hassam στις αρχές του 20ού αιώνα. Απεικονίζουν μία γυναίκα σε κατάσταση περισυλλογής και ραστώνης να κάθεται στο φωτισμένο από το παράθυρο δωμάτιο του διαμερίσματός της στη Ν. Υόρκη. Μόλις έχει ξυπνήσει... είναι το πρωί μιας χειμωνιάτικης ημέρας. Φορά τη γαλάζια ρόμπα της και παίρνει το πρωινό της…Καθαρίζει ένα φρούτο…μάλλον ένα πορτοκάλι. Από τις διαφανείς κουρτίνες διαγράφεται χιονισμένη η μεγαλούπολη. Κίτρινα λουλούδια στο βάζο, σε μια φρουτιέρα διάφορα φρούτα. Υπέροχες οι φωτοσκιάσεις και οι αντανακλάσεις του φωτός. Τι να σκέφτεται άραγε; Ίσως ότι έπρεπε να μείνει ακόμα στο κρεβάτι, να τυλιχτεί στις ζεστές κουβέρτες και να απολαύσει τη ραστώνη μιας χιονισμένης ημέρας.
Και ο πίνακας μου θύμισε ένα ποίημα του Φερντάντο Πεσσόα για το χιόνι...
Το χιόνι έριξε ένα σιωπηλό σκέπασμα πάνω σ' όλα.
Δεν νιώθεις τίποτα πέρα απ' ό,τι συμβαίνει μέσα
στο σπίτι.
Τυλίγομαι με μια κουβέρτα και το μόνο που σκέ-
φτομαι είναι να σκέφτομαι.
Νιώθω την απόλαυση του ζώου και ακαθόριστα
σκέφτομαι,
και αποκοιμιέμαι χωρίς λιγότερη χρησιμότητα απ'
ό,τι όλες οι δράσεις του κόσμου.
Φερνάντο Πεσσόα, Από τα Ασύνδετα ποιήματα του Αλμπέρτο Καέιρο
Ch. Hassam, Χειμωνιάτικο παράθυρο στη Ν. Υόρκη. 1918-1919. Ιδιωτική Συλλογή.
Φορά αιθέρια τουαλέττα. Στέκεται με περισυλλογή ακουμπώντας το ένα χέρι στο πηγούνι και το άλλο στο τραπέζι. Τι να σκέφτεται άραγε; Από τις διαφανείς κουρτίνες του παράθυρου διακρίνεται αχνά η Ν. Υόρκη. Είναι χειμώνας!
Ch. Hassam, To παράθυρο της Ν. Υόρκης. 1912. Iδιωτική Συλλογή.
Ακόμα ένας πίνακας παρόμοιας θεματικής.
Βλ. Fernando Pessoa, Tα ποιήματα του Αλμπέρτο Καέιρο, μετάφραση Μαρία Παπαδήμα, εκδ. Gutenberg, Aθήνα 2014.
http://www.worcesterart.org/collection/American/1911.29.html
http://www.wikiart.org/en/childe-hassam/new-york-winter-window-1919
http://www.wikiart.org/en/childe-hassam/the-new-york-window
http://www.worcesterart.org/collection/American/1911.29.html
http://www.wikiart.org/en/childe-hassam/new-york-winter-window-1919
http://www.wikiart.org/en/childe-hassam/the-new-york-window
«Το χιόνι του σήμερα»
ΑπάντησηΔιαγραφή«Ο κύριος, ξυπνάει. Χιόνιζε όλη νύχτα. Μέχρι εκεί που φτάνει το μάτι, πάνω σε μια λευκή έκταση, στολίζεται η χώρα με λευκούς
κώνους. Είναι τα δέντρα, που εξευγενίζει ο μεγάλος διοργανωτής
με το χειμωνιάτικο χέρι του. Λέγεται, τον εκτιμάτε, τη διάθεσή του
για παιχνίδι. Αυτόν που βάζει σκουφιά πάνω στους πύργους
και τις σκεπές με κρύα πούπουλα καλύπτει.
Η κρυστάλλινη φανέλα του, πλεγμένη από νιφάδες,
γεμίζει αρυτίδωτα τους διαδρόμους, μέχρι όλος ο κόσμος
να είναι μαγεμένος και βαθιά χιονισμένος – ένα μεγάλο βιβλίο
με κατάλευκες σελίδες, που μόνο Αυτός περιγράφει.
Βλέπετε, γίνεται μέρα. Πρωί χωρίς ίχνη, γεωμετρικά ξεκάθαρο.
Παγωμένη όπως το πρωινό μετά τη δημιουργία, με αυστηρές φόρμες,
παρουσιάζεται τώρα η γη, υπολογίσιμη.
Ό,τι είναι εφικτό, όχι αυτό που έγινε πράγματι καταστροφικό
μέσω κατακλυσμού, γεωργίας, και πολέμου μικρών κρατών,
κείτεται τώρα απλωμένο. Κατευναστικά καλεί, οτιδήποτε μπορείς
να σκεφθείς, για μελέτη. Χιόνι έσπασε το ανάθεμα.
Η υπαγόρευση του χρόνου – έχετε αντιληφθεί; έχει αρθεί. Κάτω
από φρέσκους τοκετούς σύρθηκε μια αδιαφορία στους λόφους.
Αγνό ως χώρος, γυρίζει ανάσκελα το τοπίο σαν σε όνειρο.
Ξυπνήστε, κύριε. Ακόμα κι αν χιονίζει, ένα πουπουλένιο κρεβάτι
είναι όπως ο μαγικός κόσμος εκεί έξω – μόνο σε μικρογραφία.
Κοντά για να τον πιάσεις, εύκολα διακριτός. Μια προβολή
σε κλίμακα ένα προς χίλια, αν πάρει κανείς την περιοχή,
στην οποία σας συνάντησε ο χειμώνας κουκουλώνοντάς σας σαν κάμπια.
Έξω από το κουκούλι! Ελάτε, πετάξτε τις κουβέρτες, ακόμη κι αν θυμίζει
η πτυχωμένη ρήψη τους βουνό και κοιλάδα – ανάμεσα μονοπάτια
το ένα πίσω από το άλλο, πάνω από το γόνατο ένας μακρινός λόφος…
Ό,τι θολώνει νωρίς το βλέμμα, το βράδυ το σπάει, δεν είναι ουράνιο σώμα.
Μια θήκη είναι, με μαλακή βάτα, για το κουρασμένο μυαλό.
Χιόνισε. Κοιτάξτε, μπροστά από το σπίτι, τη λευκή μεγαλοπρέπεια.
Φέρτε το κορμί σας, το λεπτό εργαλείο, σε θέση. Κρατήστε
την αναπνοή σας λίγο. Ρυθμίστε ακριβώς, αυτό που είναι για εντοπισμό
έτσι πλασμένο όπως κανένας εξάντας – αυτό τo οπτικό εργαλείο
με τους φακούς του. Αντιλαμβάνεστε κάτι; Και το εργαλείο, που μας χρησιμεύει για προσανατολισμό στο χώρο, είναι μόνο
ένα σώμα, για το οποίο ισχύουν οι νόμοι του Ευκλείδη. Φτιαγμένο
από πρωτείνη, αλλά σαν στο είδος από γυαλί – τίποτα που να θρυμματίζεται,
κι όμως στην αναρρόφηση της γήινης βαρύτητας, ακολουθεί,
τρωτό, αν και πράγμα, τη διδασκαλία της διάθλασης.
(σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι)
Μη γελάτε, κύριε. Γνωρίζετε τόσο καλά, ως κάθε Physicus
ΑπάντησηΔιαγραφήτις δύο θαυματουργές σφαίρες. Στοίχημα, με νεκροτομικά εργαλεία
έχετε τεμαχίσει τα μηλαράκια, τις λεπτές ίνες νεύρων,
διακλαδωμένες στην πρωτεΐνη, γύρω γύρω όπως έξω από το παράθυρο
το έργο των ριζών των δέντρων κάτω από το φρέσκο χιόνι.
Πολύ περισσότερα ξέρατε εσείς από τον κάθε ποταπό ανατόμο
για την ίριδα και την κόρη, αρχιμάστορα Metaphysicus.
Κανένας οφθαλμίατρος – ένας φιλόσοφος ανέβηκε στον λεπτό πάγο
πρώτα με τη μπερδεμένη ερώτηση: τι σημαίνει να βλέπω; Que sais – je !
‘Ισως βοηθάει το χιόνι, την αντίληψη να κατανοήσεις.
Το χιόνι αφαιρεί. Υποθέστε, έχει φτιάξει το κρεβάτι για τη λογική.
‘Εχει αποκοιμίσει τους δρόμους, στους οποίους διαφορετικά
θα χανόταν ο συνειρμός των σκέψεων. Το τοπίο μοιάζει με πλάκα
από σχιστόλιθο, στιλπνά σφουγγαρισμένη, γερμένη κατά ενενήντα μοίρες.
Στο χειμερινό φως, ακτινοβολεί το πιο φωτεινό δωμάτιο lucida.1
Μέσα από τη χαραμάδα πάει η ακτίνα του βλέμματος
κοφτά στον ορίζοντα κι έρχεται πάλι πίσω. Κανένα δύσκολο μονοπάτι,
μόνο προοπτικές. Από τον πάγο καθαρισμένο το τραπέζι ιχνογραφίας
– ένα ιδανικό έδαφος
για Discours, κύριε. Allez! Για τη μέθοδο.
‘Αντε, σηκωθείτε επιτέλους. Ο ήλιος δε σας περιμένει.
Σηκωθείτε από τα ανακατωμένα σεντόνια, πριν το Υπέροχο λιώσει
και η βρομιά θολώσει την ορατότητά σας όπως πάντα.
Φρέσκο χιόνι είναι πολύτιμο όπως τα μεγάλα διαμάντια,
για τα οποία κανείς διεξάγει πολέμους και ανταλλάσσει επαρχίες.
‘Ενας χρυσοχόος, το χιόνι. Διαμορφώνει, όπου πέφτει.
Στρογγυλεύει προς τα πάνω και προς τα κάτω
και μεταφέρει σε όμορφες καμπύλες, για τις οποίες η φυσική τότε,
ζωηρή σαν χελιδόνι, βρίσκει τη φόρμουλα.
Κύριε, σκεφτείτε, τι Σας διαφεύγει, χάνοντας χρόνο.
Για Εσάς, έχει, για Εσάς, χιονίσει όλη τη νύχτα.»
Ντουρς Γκρίνμπαϊν (Durs Grünbein),
http://www.poema.gr/poem.php?id=13&pid=13
Η ποίηση ως προέκταση της φιλοσοφίας ή το αντίθετο η φιλοσοφία ως προέκταση της ποίησης! Πολύ ενδιαφέρουσα η παρέμβασή σου για ακόμη μια φορά, Rosa.
Διαγραφή