H ηθοποιός Dame Ellen Terry επιλέγει. Γυναικεία πορτρέτα του Βρετανού Προραφαηλίτη ζωγράφου George Frederic Watts

H Ellen Terry επιλέγει. Ένα γυναικείο πορτρέτο του George Frederic Watts

   Eξαιρετικό δείγμα του εκλεπτυσμένου αισθητισμού και του συμβολισμού θεωρείται η παρακάτω αισθαντική και αισθησιακή προσωπογραφία που έχει δημιουργηθεί από τον Βρετανό ζωγράφο και γλύπτη της Βικτωριανής εποχής George Frederic Watts (1817-1904). Ο Watts, o οποίος υπήρξε διάσημος προσωπογράφος και κινήθηκε στον κύκλο των Προραφαηλιτών ζωγράφων, απεικονίζει αριστοτεχνικά το πορτρέτο της νεαρής αγαπημένης του, της ηθοποιού του σαιξπηρικού θεάτρου Ellen Terry.
     Στον πίνακα βλέπουμε την περίπου δεκαεπτάχρονη Ellen Terry να οσμίζεται με αισθησιασμό τα μεγάλα κόκκινα βελούδινα άνθη μιας εντυπωσιακής καμέλιας, ενώ στη χούφτα του ενός χεριού της κρατά τα ταπεινά ανθάκια της βιολέτας. Φορά ένα βαρύ πολυτελές φόρεμα της Βικτωριανής περιόδου με μαργαριταρένιο κολιέ στο λαιμό και βραχιόλια στο ένα χέρι. Η σκηνή απεικονίζει συμβολικά μία σημαντική στιγμή-σταυροδρόμι της ζωής των δύο καλλιτεχνών, του ζωγράφου και γλύπτη George Frederic Watts και της ηθοποιού Ellen Terry. Η νεαρή Ellen Terry, η οποία ήταν ήδη γνωστή και καταξιωμένη ηθοποιός του σαιξπηρικού θεάτρου, καλείται να επιλέξει να εγκαταλείψει τη σκηνή και τη θεατρική καριέρα της για να παντρευτεί τον κατά πολύ μεγαλύτερο στην ηλικία (την περνούσε σχεδόν τριάντα χρόνια) George Frederic Watts. Η εντυπωσιακή ως προς την όψη κόκκινη καμέλια συμβολίζει τη θεατρική καριέρα, ενώ τα ασήμαντα ως προς τη μορφή λουλουδάκια της βιολέτας συμβολίζουν το γάμο. Τα άνθη, όμως, της βιολέτας έχουν πολύ πιο μεθυστική ευωδιά από τα άνθη της καμέλιας.

George Frederic Watts, Η Ellen Terry επιλέγει…, 1864. Εθνική Πινακοθήκη Πορτρέτων. Λονδίνο. Η Ellen Terry θα επιλέξει από την ευωδιά και όχι από την όψη. Ο αισθησιασμός είναι κύριο χαρακτηριστικό της προσωπογραφίας. Τα "κομμένα" όμως άνθη της βιολέτας, που κρατά στο χέρι της, μπορεί να μυρίζουν πιο μεθυστικά, είναι ωστόσο "καταδικασμένα" σε πιο γρήγορο θάνατο...

George Frederic Watts, Η Ellen Terry. 1864. Εθνική Πινακοθήκη πορτρέτων. Λονδίνο. Ακόμα ένα πορτρέτο της νεαρής ηθοποιού σε στιγμή ερμηνείας θεατρικού ρόλου.

    H Ellen Alice Terry (1847-1926), στην οποία δόθηκε ο τιμητικός βασιλικός τίτλος της Dame (αντίστοιχος του αρσενικού γένους Sir), θεωρείται μία από τις πιο διάσημες ηθοποιούς του σαιξπηρικού θεάτρου στη Βικτωριανή εποχή. Καταγόταν από οικογένεια ηθοποιών και άρχισε να παίζει στο θέατρο από παιδί. Το 1864, σε ηλικία 17 ετών, επέλεξε να παντρευτεί τον σαρανταεπτάχρονο καταξιωμένο ζωγράφο και γλύπτη George Frederic Watts, o οποίος πρέπει να είχε γοητευθεί από τη θεατρική της παρουσία. Ο γάμος κράτησε μόλις και μετά βίας ένα χρόνο, γιατί η νεαρή Terry τελικά δεν άντεξε να μείνει προς χάρη του συζύγου της μακριά από τη σκηνή.  Επέστρεψε στο θέατρο και συνέχισε την επιτυχημένη καριέρα στις ερμηνείες κυρίως σαιξπηρικών ρόλων.

Gulia Margaret Cameron,  Η ηθοποιός Ellen Terry σε ηλικία δεκαέξι ετών. 1864. Η φωτογράφος Margaret Cameron, που κινήθηκε στον κύκλο των Προραφαηλιτών ζωγράφων, έχει φωτογραφίσει τη νεαρή ηθοποιό Ellen Terry την εποχή του γάμου της με τον Watts.

Αριστερά ο Watts σε ηλικία σαρανταεπτά χρονών γύρω στα 1864, χρονιά του γάμου του με την ηθοποιό Ellen Terry. Φαίνεται ότι ο Watts είχε ζητήσει από τη νεαρή Ellen Terry να εγκαταλείψει το θέατρο, ως όρο για τον γάμο. Η φωτογραφία του Watts, όπως και της Terry, έχει τραβηχτεί από τη Margaret Cameron.

George Frederic Watts, Οι αδελφές Terry. 1862-1864. Ο Watts ζωγραφίζει την Ellen σε τρυφερή σκηνή με τη μικρότερη αδελφή της Cate, που επίσης έπαιζε στο θέατρο.

   Ένας ακόμα διάσημος πίνακας που απεικονίζει την Ellen Terry στο σαιξπηρικό ρόλο της Λαίδης Μάκβεθ που υπήρξε μεγάλη ερμηνευτική επιτυχία της ώριμης ηλικίας της.    

    Δημιουργός του πίνακα ο γνωστός Αμερικανός ζωγράφος John Singer Sargent, που είχε ζήσει στο Λονδίνο και φαίνεται ότι επίσης μαγεύτηκε από τη θεατρική παρουσία της Dame Ellen Alice Terry. 

J. Singer Sargent, Η ηθοποιός Ellen Terry ως Λαίδη Μάκβεθ, 1889. Πινακοθήκη Tate. Λονδίνο. Μία δραματική σκηνή από το γνωστό έργο του Σαίξπηρ. Η Terry φορά ένα εντυπωσιακό πράσινο φόρεμα με κέλτικα διακοσμητικά σχέδια.

http://www.npg.org.uk/collections/search/portraitLarge/mw06269/Ellen-Terry-Choosing

http://www.npg.org.uk/collections/search/portrait/mw06270/Ellen-Terry?LinkID=mp04458&role=sit&rNo=1

http://www.tate.org.uk/art/artworks/sargent-ellen-terry-as-lady-macbeth-n02053

http://www.artmagick.com/pictures/picture.aspx?id=5883&name=dame-alice-ellen-terry-choosing
http://en.wikipedia.org/wiki/Ellen_Terry
http://tennysonscelebritycircle.port.ac.uk/interactive-map/people-places/ellen-terry/
http://www.nationaltrust.org.uk/document-1355767026972/

Ρώμος Φιλύρας, Αφοσιώσεις

Ρώμος Φιλύρας, Αφοσιώσεις

Ό,τι ορκίστηκα ιερό, ή εμπιστεύτηκα στο φως

στον ήλιο και στον έρωτα, μια υπόσχεση, ένα χάδι,

ήταν μια έμπνευση άυλη, προορισμός, τάχα κρυφός,

κίνητρο της ζωής, ρητό, ιδανικό φεγγάδι.

Ν' ακολουθήσω, θέλοντας, τον νόμο της ζωής,

συνεπαρμένος από μιαν εμφάνιση, μιαν όψη,

έτρεξα πίσω απ' τη σκιά, μιας φαντασίας απατηλής,

ποθώντας, να αισθανθώ, πολύ, το δαμασκί, να κόψει.

Της ζωτικότης το σπαθί, η ολόφλογή μου νιότη,

το κέφι και το αίσθημα, η δύναμή μου η πρώτη,

του έρωτα η θεία ορμή κι η μέθη της αγάπης.

Κατά πως ήμουν φλογερός και θεριακλής αράπης.

Όλα τα θεία σου κρασιά, τα γεύτηκα, ως την τρύγα,

Έρωτα, μα μου φάνηκαν και χλιαρά και λίγα.

William Merritt Chase, Πορτρέτο γυναίκας. Λευκό φόρεμα. 1888-1890. Ιδιωτική Συλλογή.

Ρώμος Φιλύρας, Ποιήματα Άπαντα τα Ευρεθέντα. Tόμος Β΄, επιμέλεια Χ. Λ. Καράογλου-Αμαλία Ξυνογαλά, εκδόσεις University Studio Press, Αθήνα 2013, σ. 133.

http://www.wikiart.org/en/william-merritt-chase/portrait-of-a-woman-the-white-dress-1890

Γυναίκες που μαζεύουν λουλούδια στον κήπο. Πίνακες του Αμερικανού ιμπρεσιονιστή Childe Hassam

Γυναίκες που μαζεύουν λουλούδια

     Σκέφτομαι ότι το μάζεμα των λουλουδιών ή μάλλον το "κόψιμο" των λουλουδιών προκαλεί πόνο και είναι μία βίαιη, παρά φύση πράξη. Επίσπευση του τέλους της έτσι και αλλιώς εφήμερης ζωής του άνθους. Πολλοί ζωγράφοι του ιμπρεσιονισμού έχουν απεικονίσει γυναίκες σε κήπους να μαζεύουν λουλούδια ή "νεκρές φύσεις" με βάζα λουλουδιών. Οι όμορφες αυτές εικόνες μου προκαλούν θλίψη… 

     Ιδού, λοιπόν, κάποιοι αγαπημένοι μου πίνακες του Childe Hassam που απεικονίζουν γυναίκες στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού αιώνα να μαζεύουν άνθη. Ο Childe Hassam (1859-1935), ένας από τους σημαντικότερους Αμερικανούς ιμπρεσιονιστές ζωγράφους που έζησε για κάποιο διάστημα στη Γαλλία, έχει ζωγραφίσει μεγάλο αριθμό έργων με εικόνες γυναικών σε ανθισμένους κήπους.  

                Στον παρακάτω πίνακα βλέπουμε μία λευκοφορεμένη κοπέλα στον κήπο εξοχικής κατοικίας να κρατά στην αγκαλιά της λουλούδια. Στο βάθος διακρίνουμε έναν κύριο να διαβάζει το βιβλίο του… Σε πρώτο πλάνο ένα τεράστιο καλάθι όπου στοιβάζονται τα κομμένα λουλούδια. Πρόκειται για πραγματική "λεηλασία" του κήπου.

Childe Hassam, Κοπέλα που μαζεύει λουλούδια σε γαλλικό κήπο. 1888. Μουσείο Τέχνης του Worcester.

   Η γυναίκα με τα λουλούδια στην αγκαλιά της είναι η σύζυγος του καλλιτέχνη, που συχνά την χρησιμοποιούσε ως μοντέλο.

Childe Hassam, Η κυρία Χάσαμ στο κήπο Villiers le Bel. 1888. Ιδιωτική Συλλογή.

    Η νεαρή γυναίκα δεν λυπάται να κόψει τα τριαντάφυλλα με το ψαλίδι που κρατά….Στο έδαφος ένα καλάθι όπου τοποθετεί τα κομμένα τριαντάφυλλα.

Childe Hassam, Γυναίκα που κόβει τριαντάφυλλα. 1888-89. Ιδιωτική Συλλογή.

    Στην πόρτα του κήπου βλέπουμε μία γυναίκα να κρατά λουλούδια...

Childe Hassam, Η πόρτα του κήπου. 1888. Ιδιωτική Συλλογή.

   Δύο ακόμα πίνακες με την κυρία Χάσαμ να κόβει λουλούδια...

Childe Hassam, Η κυρία Χάσαμ στον κήπο. 1896. Ιδιωτική Συλλογή.

Childe Hassam, Η κυρία Χάσαμ στον κήπο. 1897. Ιδιωτική Συλλογή.

http://vqs61.v3.pair.com:8080/emuseum/view/objects/asitem/search@/17/title-desc?t:state:flow=25349ba8-1158-42c4-b492-fab4bf78c348

http://www.wikiart.org/en/App/Painting/ViewByContentId/244333

http://www.wikiart.org/en/tag/gardens-and-parks/10#supersized-search-244133

http://www.wikiart.org/en/childe-hassam/woman-cutting-roses-in-a-garden-1889

http://www.christies.com/lotfinder/lot/childe-hassam-mrs-hassam-in-the-garden-4387865-details.aspx?intObjectID=4387865

http://www.wikiart.org/en/childe-hassam/lady-in-the-park-aka-in-the-garden

Ρώμος Φιλύρας, Στη γλάστρα μας λουλούδιασεν. Ένα ποίημα για τη βροχή και την άνοιξη

Είναι ένα θλιμμένο και τρυφερό ποιηματάκι του Ρώμου Φιλύρα για τη βροχή και την άνοιξη…

Ρώμος Φιλύρας, {Στη γλάστρα μας λουλούδιασεν…}

Στη γλάστρα μας λουλούδιασεν η φεγγοβόλα η βιόλα

κι έχυσε μόσκο πάναγνο στου έρμου σπιτιού τα όλα,

κι ήρθε η Βροχή και χτύπαγε την άνοιξη στα τζάμια

κι όλα διψάγανε το φως, όπως νερόν, ποτάμια.

Από τα "Ροδοκάντηλα"

Childe Hassam, Aγόρι με γλάστρες λουλουδιών. 1913. Ιδιωτική Συλλογή.

Childe Hassam, Η πόρτα του κήπου. 1888. Ιδιωτική Συλλογή.

Βλ.  Ρώμος Φιλύρας, Ποιήματα άπαντα τα ευρεθέντα, τόμος Α, Επιμέλεια Χ. Λ. Καράογλου, Αμαλία Ξυνογαλά, University Stydio Press, Θεσσαλονίκη 2013, σ. 313.

http://www.wikiart.org/en/childe-hassam/boy-with-flower-pots
http://www.wikiart.org/en/childe-hassam/boy-with-flower-pots

Η Άνοιξη στη ζωγραφική. Πίνακες του ιμπρεσιονιστή Αμερικανού ζωγράφου Richard Miller

H Άνοιξη στη ζωγραφική

   Τελευταίες ημέρες της Άνοιξης...Για αυτό, ιδού ένας ακόμα ανοιξιάτικος πίνακας του Αμερικανού ιμπρεσιονιστή ζωγράφου Richard Miller (1875-1943), που είχε σπουδάσει στο Παρίσι και ήταν μέλοs της κοινότητας των Αμερικανών ιμπρεσιονιστών ζωγράφων στο Giverny.

  Μία νεαρή γυναίκα, ντυμένη με αιθέριο πολυτελές φόρεμα, κάθεται δίπλα στο ανοιχτό παράθυρο της μπαλκονόπορτας. Είναι Άνοιξη. Διακρίνουμε τα ανθισμένα λουλούδια του κήπου...

Richard E. Miller, Άνοιξη (ανοιχτό παράθυρο), 1912-1914. Ιδιωτική Συλλογή.

   Μία νεαρή γυναίκα, ντυμένη μ' ένα λουλουδάτο φόρεμα, κάθεται στον ανθισμένο κήπο και διαβάζει. Είναι Άνοιξη!

Richard E. Miller, Γυναίκα που διαβάζει σε κήπο. Ιδιωτική Συλλογή.

http://www.the-athenaeum.org/art/list.php?m=a&s=tu&aid=513
http://en.wikipedia.org/wiki/Richard_E._Miller
http://www.artistsandart.org/2010/05/richard-emil-miller-american.html

Της θάλασσας νεράιδα. Ένα ποίημα του Κώστα Καρυωτάκη και πίνακες ζωγραφικής με νύμφες της θάλασσας και γοργόνες

Της θάλασσας νεράιδα

Αrthur Hughes, Η μάγισσα. 1874. Ιδιωτική Συλλογή

    Ένα σονέτο της νεανικής ηλικίας του Κώστα Καρυωτάκη με εμφανή στοιχεία νεορομαντισμού είναι το ποίημα με τον τίτλο "Της θάλασσας νεράιδα". Ιδού το ποίημα, πλαισιωμένο με πίνακες ζωγράφων του Προραραφαηλιτικού κινήματος και της  Βικτωριανής εποχής, που απεικονίζουν μυστηριώδεις γοργόνες, νεράιδες και νύμφες της θάλασσας.

Κώστας Καρυωτάκης, Της θάλασσας νεράιδα

Από τα βράχι’ ανάμεσα πετιέται ’να κεφάλι και βλέμματα ολόγυρα σκορπάει φοβισμένα. Εγώ, κρυμμένος κάπου κει στο έρημ’ ακρογιάλι, το βλέπω —σαν σε όνειρο— με μάτια λιγωμένα. 
Ένα κορμί παρθενικό, γυμνό αργοπροβάλλει κι απλώνεται ηδονικά σε κύματ’ αφρισμένα· ο ήλιος εσκυθρώπασε μπροστά στα τόσα κάλλη, τα κάλλη τ’ απολλώνεια και τα φωτολουσμένα.
Ανατριχιάζ’ η θάλασσα στο θείο άγγισμά τους, 

τα κυματάκια απαλά με χάρη τ’ αγκαλιάζουν κι αχτίδες τα χαϊδεύουνε χρυσές στο πέρασμά τους. 

Θεότρελος, ο δύστυχος, βουτιέμαι μες στο κύμα, τα μάτια της τα θεϊκά με φόβο με κοιτάζουν και χάνεται στη θάλασσα… Ήταν νεράιδα… Κρίμα! Κ. Καρυωτάκη, Εφηβικοί στίχοι (1913-1916)

Edward Burne Jones, Μια νύμφη της θάλασσας. 1881. Ιδιωτική Συλλογή.

Edward Burne Jones, Τα βάθη της θάλασσας. 1887. Μουσεία Τέχνης του Harvard.

J. W. Waterhouse, Μια γοργόνα. 1900. Βασιλική Aκαδημία Τεχνών. Λονδίνο.

William Robert Symonds, Νύμφη της θάλασσας. 1893. Ιδιωτική Συλλογή.

http://www.greek-language.gr/Resources/literature/tools/concordance/browse.html?cnd_id=6&text_id=1130

www.artmagick.com/pictures/picture.aspx?id=11776&name=a-sea-nymph

http://www.artmagick.com/pictures/picture.aspx?id=7871&name=the-enchantress

http://www.racollection.org.uk/ixbin/indexplus?_IXSR_=gLtjBT3EoE_&_IXSP_=13&_MREF_=20290&_IXSS_=_IXSESSION_%3dS3IHkF5vwVL%26work_date%3d%26%252asform%3d%252fsearch_form%252fworksform%26_IXresults_%3dy%26title%3d%26_IXACTION_%3dquery%26artist_role_sval%3d%26all_fields%3d%26submit%3dSearch%26sort_by%3d%26_IXTRAIL_%3dSearch%2bWorks%2bof%2bArt%257cSearch%2bResults%26type%3d%26_IXSP_%3d0%26artist_name%3dWATERHOUSE%26_IXMAXHITS_%3d18&_IXACTION_=display&_IXSPFX_=templates/full/&_IXTRAIL_=Search+Works+of+Art%7cSearch+Results

http://www.harvardartmuseums.org/collections/object/298102?position=0

ineartamerica.com/featured/sea-nymph-william-robert-symonds.html

Άνθη. Πίνακες του Νικόλαου Γύζη και του Θεόφραστου Τριανταφυλλίδη και ένα ποίημα του Κωνσταντίνου Καβάφη

Άνθη

  Εποχή των ανθέων ο Μάιος, για αυτό επιλέγω δύο πίνακες δύο σημαντικών ζωγράφων της νεοελληνικής τέχνης, του Νικόλαου Γύζη και του Θεόφραστου Τριανταφυλλίδη, που απεικονίζουν ένα βάζο με άνθη.

   Σε σκοτεινό καστανό φόντο τοποθετεί ο Γύζης ένα διάφανο βάζο με τα φωτεινά χρώματα των λουλουδιών του: παιώνιες, τριαντάφυλλα, γαρύφαλλα και ένα ζουμπούλι. Το παιχνίδι του φωτός με τις διαφάνειες του βάζου και τις λεπτές αποχρώσεις του ροζ δίνουν ατμόσφαιρα ονείρου σ' ένα κοινότυπο και σύνηθες θέμα "νεκρής φύσης".

Νικόλαος Γύζης, Άνθη. Πριν το 1895. Εθνική Πινακοθήκη. Αθήνα.

Τα κομμένα φυσικά άνθη του βάζου είναι ήδη "νεκρά", ελάχιστη ζωή τους εναπομένει. Ίσως, για αυτό, ο Κωνσταντίνος Καβάφης προτιμά τα "τεχνητά άνθη".

Κωνσταντίνου Καβάφη, Τεχνητά άνθη

Δεν θέλω τους αληθινούς ναρκίσσους — μηδέ κρίνοι
                        μ’ αρέσουν, μηδέ ρόδ’ αληθινά.
                Τους τετριμμένους, τους κοινούς κήπους κοσμούν. Με δίνει
                        η σάρκα των πικρία, κούρασι, κι οδύνη —
                                τα κάλλη των βαρυούμαι τα φθαρτά.

        Δώστε με άνθη τεχνητά — οι δόξες του τσινιού και του μετάλλου —
που δεν μαραίνονται και δεν σαπίζουν, με μορφές που δεν γερνούν.
                Άνθη των εξαισίων κήπων ενός τόπου άλλου,
                που Θεωρίες, και Pυθμοί, και Γνώσεις κατοικούν.

                Άνθη αγαπώ από υαλί ή από χρυσό πλασμένα,
                        της Τέχνης της πιστής δώρα πιστά·
                με χρώματ’ απ’ τα φυσικά πιο εύμορφα βαμμένα,
                        και με σεντέφι και με σμάλτο δουλευμένα,
                                με φύλλα και κλωνάρια ιδανικά.

        Παίρνουν την χάρι των από σοφή κι αγνότατη Καλαισθησία·
μέσα στα χώματα δεν φύτρωσαν και μες στες λάσπες ρυπαρά.
                Εάν δεν έχουν άρωμα, θα χύσουμ’ ευωδία,
                θα κάψουμ’ εμπροστά των μύρα αισθηματικά. 

Από τα Κρυμμένα Ποιήματα

Θεόφραστος Τριανταφυλλίδης, Bάζο με τριαντάφυλλα. 1931. Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας και Μουσείο Κατσίγρα.

   Σε καστανό απροσδιόριστο φόντο ο Θεόφραστος Τριανταφυλλίδης τοποθετεί ένα βάζο με λευκά τριαντάφυλλα. Το λευκό χρώμα των άνθεων φωτίζει τον σκοτεινό πίνακα, που αποπνέει τη θλίψη και τη γαλήνη βαθύτατης μελαγχολίας...

http://www.kavafis.gr/poems/content.asp?id=247&cat=4

http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?sel=247&artwork_id=61200
http://www.larissa-katsigras-gallery.gr/gallery/el/work/triantafulla4b557e0d6e5a78-25636912/from/digitallibrary

Γυναίκες με λουλούδια. Πίνακες του Πάμπλο Πικάσο και ένα ποίημα του Γιώργου Σαραντάρη

Γυναίκες με  λουλούδια. Πίνακες του Πάμπλο Πικάσο.

   Ο Μάιος είναι ο μήνας των λουλουδιών! Η φύση έχει "αναγεννηθεί" και έχει ανθίσει. Για αυτό, ιδού πίνακες του Πάμπλο Πικάσο που απεικονίζουν γυναίκες με λουλούδια. Από την υπερρεαλιστική περίοδο του Πικάσο είναι ο παρακάτω πίνακας. Μία "πολύχρωμη" γυναίκα κρατά ένα τεράστιο λουλούδι...

P. Picasso, Γυναίκα με λουλούδι. 1932. Μουσείο Τέχνης. Βασιλεία.

   Στον παρακάτω πίνακα ο Πικάσο απεικονίζει την τότε αγαπημένη του, Dora Maar, να κάθεται στον κήπο. Περιβάλλεται από φυτά και τη φωτίζει ένας εκτυφλωτικός ήλιος.

   

P. Picasso, Γυναίκα που κάθεται σε κήπο. 1938. Ιδιωτική Συλλογή.

Μία ακόμα αγαπημένη του Πικάσο μεταμορφώνεται στα μάτια του ζωγράφου σε λουλούδι. Η Φρανσουάζ-λουλούδι!

P. Picasso, Γυναίκα λουλούδι (Φρανσουάζ). 1946. Ιδιωτική Συλλογή.

Οι πίνακες αυτοί του Πικάσο μου θύμισαν ένα ποίημα του αγαπημένου ποιητή Γιώργου Σαραντάρη.

Γιώργος Σαραντάρης, Νωπές άβγαλτες χαρές

Νωπές άβγαλτες χαρές

Άβγαλτες κοπέλες

Φωτεινές επιφάνειες

Όπου ακουμπά ο στοχασμός

Και ανασαίνει

Τερπνές μελιχρές

Ώρες

Άκου εκεί

Την τρικυμία

Των λουλουδιών

Το φόβο των καρδιών

Το λύγισμα όλων των επιθυμιών

Τη μουσική που ξεσπάει

Μέσα στα στήθια μέσα στη χλόη.

P. Picasso, Η Ζακλίν με λουλούδια. 1954. Μουσείο Πικάσο. Παρίσι.

Μία ακόμα γυναίκα με λουλούδια. Είναι η νεαρή Ζακλίν που έγινε η δεύτερη επίσημη σύζυγος του ζωγράφου. Ο Πικάσο την ζωγραφίζει δίνοντας της μυστηριώδη ύφος σφίγγας.

http://www.pablo-ruiz-picasso.net/work-1171.php

http://www.pablo-ruiz-picasso.net/work-151.php
http://www.pablopicasso.org/woman-with-a-flower.jsp
http://wexarts.org/explore/?artwork_picasso=femme-assise-dans-un-jardin

Ιρλανδική πείνα. Ένας πίνακας του George Frederic Watts

Η μεγάλη πείνα της Ιρλανδίας. 

   

  Στα τέλη της δεκαετίας του 1840 μεγάλη πείνα χτύπησε τους φτωχούς αγροτικούς πληθυσμούς της Ιρλανδίας και τους οδήγησε στην απόλυτη εξαθλίωση και την καταστροφή των ταπεινών νοικοκυριών τους. Η πείνα προκλήθηκε από την καταστροφή της σοδειάς της πατάτας. Η πατάτα αποτελούσε κύρια καλλιέργεια στην Ιρλανδία και πρόσφερε τροφή στους μικροκαλλιεργητές που μίσθωναν τα χωράφια μαζί με τις αγροικίες τους από τους μεγαλογαιοκτήμονες, πολλοί από τους οποίους ήταν Βρετανοί. Την περίοδο 1845-1850 πάνω από ένα εκατομμύριο Ιρλανδοί εκδιώχθηκαν από τις αγροικίες τους, γιατί δεν μπορούσαν να πληρώσουν τη μίσθωση, και πέθαναν από την πείνα, ενώ πάνω από ένα εκατομμύριο αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν κυρίως προς τις Η.Π.Α.
   Στον παρακάτω πίνακα ο Βρετανός ζωγράφος της Βικτωριανής εποχής George Frederic Watts (1817-1904), ο οποίος κινήθηκε και στους κύκλους των Προραφαηλιτών ζωγράφων, απεικονίζει σε σκοτεινό και ερημωμένο τοπίο μία οικογένεια πεινασμένων Ιρλανδών αγροτών που έχουν εκδιωχθεί από την αγροτική κατοικία τους. H μητέρα καταπονημένη έχει στην αγκαλιά το εξασθενημένο παιδί της και κρατά το χέρι του άνδρα της, ο οποίος κοιτάζει με οργισμένο βλέμμα, σφίγγοντας τη γροθιά του. Δίπλα στον άνδρα στέκεται μία γυναίκα που σκύβει το κεφάλι της με απόγνωση.

G. Frederic Watts, Η Ιρλανδική πείνα.  1849-1850. Πινακοθήκη Watts. Compton. Πρόκειται για ένα ριζοσπαστικό για την εποχή του θέμα. Ένα έργο κοινωνικού ρεαλισμού.

G. Frederic Watts, Μητέρα και παιδί. 1903-1904. Πινακοθήκη Watts. Compton.

Ακόμα ένας πίνακας που απεικονίζει την έξωση μίας οικογένειας Ιρλανδών από τη φτωχική αγροικία τους.

Frederic Goodall, Μια ιρλανδική έξωση. 1850. Walk Μουσείο. Leicester.

http://www.wattsgallery.org.uk/learning/teachers-resources/the-irish-famine
http://www.victorianweb.org/painting/watts/paintings/14.html
http://wattsgallery.adlibsoft.com/detail.aspx?parentpriref=#
http://www.georgefredericwatts.org/Mother-and-Child,-c.1903.html
http://en.wikipedia.org/wiki/Great_Famine_(Ireland)
http://tomaganopigado.blogspot.gr/2010/06/blog-post_718.html
http://www.bbc.co.uk/history/british/victorians/famine_01.shtml
http://www.bbc.co.uk/arts/yourpaintings/paintings/an-irish-eviction-81257

Οικογενειακές σκηνές στην εξοχή. Πίνακες του Manet και του Boudin.

Στην εξοχή

  Δύο ευχάριστες οικογενειακές σκηνές στην εξοχή απεικονίζουν οι παρακάτω πίνακες. Ο ιμπρεσιονιστής ζωγράφος Édouard Manet απεικονίζει ένα στιγμιότυπο ηρεμίας και χαλάρωσης της οικογένειας του φίλου και συνοδοιπόρου του στη ζωγραφική, του επίσης ιμπρεσιονιστή ζωγράφου, του Cl. Monet. Βλέπουμε σε πρώτο πλάνο τη γυναίκα του Μονέ καθισμένη στο γρασίδι στον κήπο της εξοχικής τους κατοικίας. Στην αγκαλιά της έχει ξαπλώσει ο γιος τους. Στην άκρη δεξιά ο ίδιος ο ζωγράφος Μονέ ασχολείται με την κηπουρική. Στις λεπτομέρειες του πίνακα: το ποτιστήρι δίπλα στον Μονέ, η στάση περισυλλογής της γυναίκας που έχει το χέρι της ακουμπισμένο στο πηγούνι, οι κότες στην άκρη αριστερά...

Édouard Manet, H οικογένεια του Μονέ στον κήπο του Argenteuil. 1876. Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης. Ν. Υόρκη.

   Ο Boudin, ο οποίος θεωρείται ότι άνοιξε το δρόμο για τον ιμπρεσιονισμό και τη ζωγραφική σε ανοιχτούς χώρους, απεικονίζει επίσης ένα ευχάριστο στιγμιότυπο στην εξοχή. Μία ομάδα ανθρώπων κάθονται στο γρασίδι και όπως δηλώνεται από τον τίτλο του πίνακα πρέπει να κάνουν πικ νικ. Απεικονίζεται η οικογένεια του ζωγράφου Monet που διατηρούσε στενές σχέσεις με τον Boudin.

Eugene Boudin, Γεύμα στην εξοχή. 1866. Μουσείο του Ορσέ. Παρίσι.

http://www.musee-orsay.fr/en/collections/index-of-works/notice.html?no_cache=1&zoom=1&tx_damzoom_pi1%5Bzoom%5D=0&tx_damzoom_pi1%5BxmlId%5D=025656&tx_damzoom_pi1%5Bback%5D=%2Fen%2Fcollections%2Findex-of-works%2Fnotice.html%3Fno_cache%3D1%26nnumid%3D025656%26cHash%3D1168c44d90

http://www.metmuseum.org/toah/works-of-art/1976.201.14

Ποιήματα της Μαρίας Πολυδούρη για τη μητέρα

Ποιήματα για τη μητέρα

   Δύο ποιήματα ακραιφνούς λυρισμού από τη Μαρία Πολυδούρη για τη μητέρα.

Μαρία Πολυδούρη, {μητέρα μου}

Μητέρα μου, πόσο φρικτὰ βαραίνει

ἡ μοίρα σου στὸ νεανικό μου στῆθος.
Ὅλοι μου οἱ πόνοι καταφεύγουν πλῆθος
γύρω στὴ θύμησή σου ποὺ πικραίνει.
Ἐμένα, ποὺ σὲ δέχτηκα εὐλογία

κ᾿ ἔγινα τὸ θαυμάσιο ὁμοίωμά σου,
ἂς μὲ δεχτῆ σὰ νἆμαι ἁμάρτημά σου
ἡ μνήμη σου, μαρτυρικὴ κι᾿ ἁγία.
Στὴ μοίρα σου, ποὺ γνώρισα σὲ μένα,

τὴ σπαραγμένη σκέψη μου προσφέρω.
Μὰ στὴν καρδιά μου μόνο ἐγὼ θὰ ξέρω
πόσους μετροῦν νεκροὺς τἀγαπημένα.
Μητέρα μου, πόσο μου λείπεις τώρα

ποὺ πνιχτικό, βαθὺ σκότος θὰ γίνῃ
στὴ μάταιη ζωή μου ποὺ ὅλο σβήνει…
Ἄχ, πώς μου λείπεις σὲ μία τέτιαν ὥρα.

Από την ποιητική συλλογή "Ηχώ στο χάος"

Frank Dicksee, Μητέρα. 1907. Ιδιωτική Συλλογή.

Μαρία Πολυδούρη, της μητέρας μου

Μητέρα μου· παιδί σου ἐμὲ πιστὸ
μὲ ἀφήνει ἡ κάθε μέρα ποὺ διαβαίνει.
Σὲ μὲ τὸ πρόσωπό σου εἰκονιστὸ
καὶ μέσα μου ἡ ψυχή σου φωληασμένη.
Δὲ σ᾿ ἔνοιωσα πρὶν νὰ σὲ χωριστῶ

μὰ ἡ θύμησή σου ἀκέρηα ποὺ μοῦ μένει,
μοῦ δείχνει ἐμένα, ἐκεῖ νὰ ἐξιλαστῶ
γιὰ πάντα θλιβερὴ μετανοιωμένη.
Πιστὸ παιδί σου. Τὴ μαρτυρικὴ
ζωή σου ζωή μου νὰ τὴ νοιώσω

Μητέρα μου καλή, πονετική.
Καὶ στὸν κρυφὸ καημό σου, νὰ μὴ δοῦν
τὸ πόνο σου ὅσοι ἀγάπαγες, νὰ δώσω
καὶ γὼ τὰ σπλάχνα μου - ἄνθη νὰ μαδοῦν …

Από την ποιητική συλλογή "Μοιραίος δρόμος"

Edvard Munch, Μητέρα και κόρη. 1897. Εθνική Πινακοθήκη. Όσλο.

http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/maria_polydoyrh/hxw_sto_xaos.htm
http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/maria_polydoyrh/o_moiraios_dromos.htm
http://www.wikigallery.org/wiki/painting_215102/Sir-Frank-Dicksee/The-Mother
http://www.wikigallery.org/wiki/painting_215102/Sir-Frank-Dicksee/The-Mother

Ποιήματα του Κ. Καβάφη για τη μητέρα

Τρία ποιήματα του Κωνσταντίνου Καβάφη για τη μητέρα

Η Χαρίκλεια Καβάφη, η μητέρα του Καβάφη, στα πρώτα χρόνια του γάμου της στην Αγγλία. Η φωτογραφία αυτή βρισκόταν στο σαλόνι του σπιτιού του Καβάφη.

Κ. Καβάφη, Δέησις

Η θάλασσα στα βάθη της πήρ’ έναν ναύτη.—
Η μάνα του, ανήξερη, πηαίνει κι ανάφτει

στην Παναγία μπροστά ένα υψηλό κερί
για να επιστρέψει γρήγορα και νάν’ καλοί καιροί —

και όλο προς τον άνεμο στήνει τ’ αυτί.
Aλλά ενώ προσεύχεται και δέεται αυτή,

η εικών ακούει, σοβαρή και λυπημένη,
ξεύροντας πως δεν θάλθει πια ο υιός που περιμένει. 

Ed. Munch, Γυναίκα στη θάλασσα. 1898. Ιδιωτική Συλλογή.

Κ. Καβάφη, Aπιστία

Πολλά άρα Ομήρου επαινούντες, αλλά τούτο
        ουκ επαινεσόμεθα .... ουδέ Aισχύλου, όταν φη η
        Θέτις τον Aπόλλω εν τοις αυτής γάμοις άδοντα

                        «ενδατείσθαι τας εάς ευπαιδίας,
                νόσων τ’ απείρους και μακραίωνας βίους.
                Ξύμπαντα τ’ ειπών θεοφιλείς εμάς τύχας
                παιών’ επευφήμησεν, ευθυμών εμέ.
                Καγώ το Φοίβου θείον αψευδές στόμα
                ήλπιζον είναι, μαντική βρύον τέχνη:
                Ο δ’, αυτός υμνών, ............................
                ...................... αυτός εστιν ο κτανών
                τον παίδα τον εμόν».
                                        Πλάτων, Πολιτείας Β΄ 

Σαν πάντρευαν την Θέτιδα με τον Πηλέα
σηκώθηκε ο Aπόλλων στο λαμπρό τραπέζι
του γάμου, και μακάρισε τους νεονύμφους
για τον βλαστό που θάβγαινε απ’ την ένωσί των.
Είπε· Ποτέ αυτόν αρρώστια δεν θαγγίξει
και θάχει μακρυνή ζωή.— Aυτά σαν είπε,
η Θέτις χάρηκε πολύ, γιατί τα λόγια
του Aπόλλωνος που γνώριζε από προφητείες
την φάνηκαν εγγύησις για το παιδί της.
Κι όταν μεγάλωνεν ο Aχιλλεύς, και ήταν
της Θεσσαλίας έπαινος η εμορφιά του,
η Θέτις του θεού τα λόγια ενθυμούνταν.
Aλλά μια μέρα ήλθαν γέροι με ειδήσεις,
κ’ είπαν τον σκοτωμό του Aχιλλέως στην Τροία.
Κ’ η Θέτις ξέσχιζε τα πορφυρά της ρούχα,
κ’ έβγαζεν από πάνω της και ξεπετούσε
στο χώμα τα βραχιόλια και τα δαχτυλίδια.
Και μες στον οδυρμό της τα παληά θυμήθη·
και ρώτησε τι έκαμνε ο σοφός Aπόλλων,
πού γύριζεν ο ποιητής που στα τραπέζια
έξοχα ομιλεί, πού γύριζε ο προφήτης
όταν τον υιό της σκότωναν στα πρώτα νειάτα.
Κ’ οι γέροι την απήντησαν πως ο Aπόλλων
αυτός ο ίδιος εκατέβηκε στην Τροία,
και με τους Τρώας σκότωσε τον Aχιλλέα.

Jan Van Balen, Το γαμήλιο γλέντι του Πηλέα και της Θέτιδος. 1630. Πινακοθήκη της Γλασκώβης.

Κ. Καβάφη, 27 Ιουνίου 1906, μ.μ.

Σαν το ’φεραν οι Xριστιανοί να το κρεμάσουν
το δεκαεφτά χρονώ αθώο παιδί,
η μάνα του που στην κρεμάλα εκεί κοντά
σέρνονταν και χτυπιούνταν μες στα χώματα
κάτω απ’ τον μεσημεριανό, τον άγριον ήλιο,
πότε ούρλιαζε, και κραύγαζε σα λύκος, σα θηρίο
και πότε εξαντλημένη η μάρτυσσα μοιρολογούσε
«Δεκαφτά χρόνια μοναχά με τα ’ζησες, παιδί μου».
Κι όταν το ανέβασαν την σκάλα της κρεμάλας
κι επέρασάν το το σκοινί και το ’πνιξαν
το δεκαεφτά χρονώ αθώο παιδί,
κ’ ελεεινά κρεμνιούνταν στο κενόν
με τους σπασμούς της μαύρης του αγωνίας
το εφηβικόν ωραία καμωμένο σώμα,
η μάνα η μάρτυσσα κυλιούντανε στα χώματα
και δεν μοιρολογούσε πια για χρόνια τώρα·
«Δεκαφτά μέρες μοναχά», μοιρολογούσε,
«δεκαφτά μέρες μοναχά σε χάρηκα, παιδί μου». 

V. Van Gogh, Πιετά. 1889. Μουσείο Βαν Γκογκ (κατά τον Ντελακρουά). Άμστερνταμ.

http://www.kavafis.gr/poems/list.asp?cat=1
http://www.kavafis.gr/poems/list.asp?cat=4
http://www.vangoghmuseum.nl/

http://www.duhamelart.com/edvard-munch-woman-by-the-sea-in-ǻsgårdstrand
http://www.bbc.co.uk/arts/yourpaintings/paintings/the-marriage-feast-of-peleus-and-thetis-83115

http://www.kavafis.gr/archive/pictures/content.asp?id=1

Μητέρα και παιδί στη ζωγραφική. Πίνακες του Προραφαηλίτη ζωγράφου Frederick Richard Pickersgill

Μητέρα και παιδί στη ζωγραφική

   Τα τοπία του Βρετανού ζωγράφου Ο Frederick Richard Pickergill (1820-1900) έζησε στην Βικτωριανή εποχή και κινήθηκε στους κύκλους των Προραφαηλιτών ζωγράφων, η επίδραση των οποίων είναι εμφανής στο έργο του. Στους τρεις παρακάτω πίνακες τοποθετεί μία νεαρή μητέρα και το σχεδόν βρέφος παιδί της σ' ένα απόκοσμο ονειρικό τοπίο δάσους που αποπνέει ατμόσφαιρα μυστηρίου.

    Στο "δρόμο για την Άνοιξη" ονομάζεται ο πρώτος πίνακας. Η νεαρή μητέρα παίζει με το παιδί της, που το έχει τοποθετήσει στον ξύλινο φράκτη. Δίπλα στο δέντρο διακρίνουμε ανθισμένα λουλούδια, ένδειξη της Άνοιξης.

Frederick Richard Pickersgill, Στο δρόμο για την Άνοιξη. 1862. Guildhall Πινακοθήκη Τέχνης. Λονδίνο.

    Μητέρα και παιδί κάθονται στο γρασίδι. Η μητέρα κρατά μία παπαρούνα και την δείχνει στο παιδί της. Είναι Άνοιξη...

Frederick Richard Pickersgill, Μητέρα και παιδί με παπαρούνα. Ιδιωτική Συλλογή.

   Παραλλαγή του ίδιου θέματος. Μητέρα και παιδί στη εξοχή, στο δάσος. Το τοπίο, όμως, είναι σκοτεινό. Δεν υπάρχουν λουλολούδια. Το παιδί κρατά ένα φυλλαράκι. Πρέπει να έρχεται το Φθινόπωρο.

Frederick Richard Pickersgill, Το μονοπάτι όπου τα καφέ φύλλα εξαπλώνονται με ταχύτητα. 1862. Ιδιωτική Συλλογή.

http://www.bbc.co.uk/arts/yourpaintings/paintings/on-the-way-to-the-spring-51148
http://collage.cityoflondon.gov.uk/collage/app;jsessionid=81793A7DB8A0472D6406C2E29660FFD8?service=external/Item&sp=ZPickersgill&sp=9068&sp=X
http://www.bridgemanimages.com/en-GB/search?filter_creator_id=1475&filter_searchoption_id=2&sort_order=best_relevance&item_num=16
http://www.pre-raphaelite-brotherhood.org/The-Path-Where-The-Brown-Leaves-Are-Spread,-1862.html
http://www.artnet.com/artists/frederick-richard-pickersgill/the-path-where-the-brown-leaves-are-spread-2GdeW4K4_k5P5Sd3SEfonQ2
http://www.artnet.com/artists/frederick-richard-pickersgill/past-auction-results/4
http://www.pre-raphaelite-brotherhood.org/Mother-and-Child-with-a-poppy.html

Ανάμεσα στις παπαρούνες. Ένας πίνακας της Αnna Ancher και ένα ποίημα του Κώστα Ουράνη

Nεαρή γυναίκα ανάμεσα σε παπαρούνες

   Μία νεαρή λευκοφορεμένη γυναίκα κάθεται σε μία πολυθρόνα στον κήπο. Περιβάλλεται από αγριολούλουδα, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν οι κατακόκκινες παπαρούνες. Ένας ανοιξιάτικος πίνακας της Anna Ancher, που υπήρξε μέλος της κοινότητας των Δανών ζωγράφων του Skagen (βλ. http://annagelopoulou.blogspot.gr/2013/08/h-skagen-anna-ancher.html).

Anna Ancher, Νεαρή γυναίκα ανάμεσα σε παπαρούνες. 1890. Μάλλον σε Ιδιωτική Συλλογή. Κόκκινες πινελιές κυριαρχούν στην εικόνα. Η γυναίκα "βυθισμένη" στις σκέψεις της και στις παπαρούνες...

...και ο πίνακας μου θύμισε ένα ποίημα του Κώστα Ουράνη.

Vita Nuova

Δὲν θέλω πιὰ παρὰ νὰ ζῶ ἔτσι ὅπως ἕνα δέντρο,
ὁποὺ θροΐζει ἀνάλαφρα σὲ πρωινὸ τοῦ Ἀπρίλη
μέσ᾿ σ᾿ ἕνα κάμπο εἰρηνικό, γεμάτον φῶς γαλάζιο
καὶ παπαροῦνες κόκκινες καὶ ἄσπρο χαμομήλι.
Δὲν θέλω πιὰ παρὰ νὰ ζῶ ἔτσι σὰν ἕνα ρόδο,
ποὺ ἄνθισε κατάμονο μέσα σὲ πρᾶο χειμώνα
σ᾿ ἕνα πεζούλι φτωχικὸ κι ἡλιόφωτο, ποὺ νἄχει
ἀσβεστωμένο τοίχωμα νὰ τοῦ κρατάει τὸ χῶμα.
Θεέ μου! ἄσε με νὰ ζῶ σὰν ἕνα ἀπὸ τὰ μύρια,
τ᾿ ἀνώφελα τὰ ἔντομα ποὺ ἀπὸ τὸ φῶς μεθᾶνε
καὶ τὴ ζωή τους στοὺς ἀνθοὺς ἀνάμεσα περνᾶνε,
μακριὰ ἀπ᾿ τὸν κόσμο, μοναχὸ σ᾿ ἕνα λευκὸ σπιτάκι:
καὶ νἄχω μέσα στὴν ψυχὴ τῶν γέρων στὴν εἰρήνη
καὶ στὴν καρδιά μου τῶν φτωχῶν τὴν ἔνθεη καλωσύνη.

http://commons.wikimedia.org/wiki/File:ANNA_ANCHER_ung_pige_mellem_valmuer.jpg

http://www.schowkarlsen.dk/da/anna-ancher/ung-pige-mellem-valmuer
http://users.uoa.gr/~nektar/arts/poetry/kwstas_oyranhs_poems.htm#VITA_NUOVA