Κ. Καβάφης. Ποιήματα για τη θάλασσα

Ποιήματα του Κωνσταντίνου Καβάφη για τη θάλασσα

    Στάθηκα και κοίταξα τη θάλασσα σήμερα και θυμήθηκα δύο ποιήματα του Κωνσταντίνου Καβάφη. Το ένα είναι πιο γνωστό και προέρχεται από τα αναγνωρισμένα  από τον ίδιο τον ποιητή ποιήματα. Το ποιητικό υποκείμενο αφήνει το βλέμμα του να πλανηθεί στη θάλασσα και ομολογεί ότι δεν συνηθίζει να βλέπει την ομορφιά της φύσης, τον πραγματικό κόσμο που υπάρχει και μας περιβάλλει... 

Η θάλασσα του πρωιού

Εδώ ας σταθώ. Κι ας δω κ’ εγώ την φύσι λίγο.
Θάλασσας του πρωιού κι ανέφελου ουρανού
λαμπρά μαβιά, και κίτρινη όχθη· όλα
ωραία και μεγάλα φωτισμένα.

Εδώ ας σταθώ. Κι ας γελασθώ πως βλέπω αυτά
(τα είδ’ αλήθεια μια στιγμή σαν πρωτοστάθηκα)·
κι όχι κ’ εδώ τες φαντασίες μου,
τες αναμνήσεις μου, τα ινδάλματα της ηδονής. 

Isaac Israëls (1865-1934), Mία κυρία στην παραλία. Προσωπογραφία της Martha Salomon. Ιδιωτική Συλλογή.

   Και ένα ποίημα του Κωνσταντίνου Καβάφη από τα αποκηρυγμένα του.

Φωνή απ' την θάλασσα

Βγάζει η θάλασσα κρυφή φωνή —         φωνή που μπαίνει μες στην καρδιά μας και την συγκινεί         και την ευφραίνει. Τραγούδι τρυφερό η θάλασσα μας ψάλλει, τραγούδι που έκαμαν τρεις ποιηταί μεγάλοι,         ο ήλιος, ο αέρας και ο ουρανός. Το ψάλλει με την θεία της φωνή εκείνη, όταν στους ώμους της απλώνει την γαλήνη         σαν φόρεμά της ο καιρός ο θερινός. Φέρνει μηνύματα εις ταις ψυχαίς δροσάτα η μελωδία της. Τα περασμένα νειάτα         θυμίζει χωρίς πίκρα και χωρίς καϋμό. Οι περασμένοι έρωτες κρυφομιλούνε, αισθήματα λησμονημένα ξαναζούνε         μες στων κυμάτων τον γλυκόν ανασασμό. Τραγούδι τρυφερό η θάλασσα μας ψάλλει, τραγούδι που έκαμαν τρεις ποιηταί μεγάλοι,         ο ήλιος, ο αέρας και ο ουρανός. Και σαν κυττάζεις την υγρή της πεδιάδα, σαν βλέπεις την απέραντή της πρασινάδα,         τον κάμπο της πούναι κοντά και τόσο μακρυνός,  γεμάτος με λουλούδια κίτρινα που σπέρνει το φως σαν κηπουρός, χαρά σε παίρνει         και σε μεθά, και σε υψώνει την καρδιά. Κι αν ήσαι νέος, μες σταις φλέβες σου θα τρέξη της θάλασσας ο πόθος· θα σε ’πη μια λέξι το κύμα απ’ τον έρωτά του, και θα βρέξη         με μυστική τον έρωτά σου μυρωδιά. Isaac Israëls (1865-1934), Mία κυρία στην παραλία. Ιδιωτική Συλλογή. Βγάζει η θάλασσα κρυφή φωνή —          φωνή που μπαίνει μες στην καρδιά μας και την συγκινεί         και την ευφραίνει. Τραγούδι είναι, ή παράπονο πνιγμένων; — το τραγικό παράπονο των πεθαμένων,         που σάβανό των έχουν τον ψυχρόν αφρό, και κλαίν για ταις γυναίκες των, για τα παιδιά των, και τους γονείς των, για την έρημη φωλιά των,            ενώ τους παραδέρνει πέλαγο πικρό, σε βράχους και σε πέτραις κοφτεραίς τους σπρώχνει, τους μπλέκει μες στα φύκια, τους τραβά, τους διώχνει,         κ’ εκείνοι τρέχουνε σαν νάσαν ζωντανοί με ολάνοιχτα τα μάτια τρομαγμένα, και με τα χέρια των άγρια, τεντωμένα,         από την αγωνία των την υστερνή. Τραγούδι είναι, ή παράπονο πνιγμένων;— το τραγικό παράπονο των πεθαμένων         που κοιμητήριο ποθούν χριστιανικό. Τάφο, που συγγενείς με δάκρυα ραντίζουν, και με λουλούδια χέρια προσφιλή στολίζουν,         και που ο ήλιος χύνει φως ζεστό κ’ ευσπλαγχνικό. Τάφο, που ο πανάχραντος Σταυρός φυλάει, που κάποτε κανένας ιερεύς θα παή         θυμίαμα να κάψη και να ‘πη ευχή. Χήρα τον φέρνει που τον άνδρα της θυμάται ή υιός, ή κάποτε και φίλος που λυπάται. Τον πεθαμένο μνημονεύουν· και κοιμάται          πιο ήσυχα, συγχωρεμένη η ψυχή. Isaac Israëls (1865-1934),  Νεαρή γυναίκα στην παραλία. 1895-1900. Rijksmuseum. Άμστερνταμ.

http://www.kavafis.gr/poems/content.asp?id=14&cat=1

http://www.kavafis.gr/poems/content.asp?id=181&cat=2

https://www.bonhams.com/auctions/18883/lot/188/

http://www.christies.com/lotfinder/drawings-watercolors/isaac-israels-a-lady-at-the-beach-5658986-details.aspx

https://www.rijksmuseum.nl/nl/ontdek-de-collectie/overzicht/isaac-israels/objecten#/SK-A-4679,4