Τρόπος εξέτασης του μαθήματος «Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία» Γ ΓΕΛ Πανελ. Εξετάσεις 2019-20

▼

Σάββατο 15 Αυγούστου 2015

Δεκαπενταύγουστος. Η Κοίμηση και η Μετάσταση της Θεοτόκου του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου (El Greco)

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, Η Κοίμηση της Θεοτόκου

  Επειδή είναι Δεκαπενταύγουστος, ιδού μία εικόνα δια χειρός ενός εμβληματικού ζωγράφου, του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου (1541-1614), του επονομαζόμενου El Greco (O Έλληνας). Απεικονίζει την Κοίμηση της Θεοτόκου και βρίσκεται στον ομώνυμο ναό της Ερμούπολης Σύρου. Θεωρείται από τα πρώιμα έργα του καλλιτέχνη με εμφανή τη βυζαντινή τεχνοτροπία και δημιουργήθηκε από τον νεαρό Θεοτοκόπουλο, προτού φύγει στην Ιταλία και δεχθεί την επιρροή της δυτικής αγιογραφίας και του μανιερισμού. Το 1983 "ανακαλύφθηκε"στην εικόνα η υπογραφή του δημιουργού της, "ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ Ο ΔΕΙΞΑΣ". 

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (ο επονομαζόμενος El Greco), H Κοίμηση της Θεοτόκου. 1562-1564/67. Ιερός Ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου. Ερμούπολη Σύρου. Ο ναός είναι τρίκλιτη βασιλική χωρίς τρούλο και η ανέγερσή του χρονολογείται στα 1826-29. Λέγεται ότι η εικόνα μεταφέρθηκε στη Σύρο από Ψαριανούς πρόσφυγες, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στο νησί μετά την καταστροφή των Ψαρών από τους Τούρκους.


Μία ακόμη απεικόνιση της Θεοτόκου από τον El Greco με εμφανή τα χαρακτηριστικά του μανιερισμού, που ο ζωγράφος αποδέχτηκε στην Ιταλία. Aπεικονίζει τη Μετάσταση της Θεοτόκου. Τρεις μέρες μετά την κοίμηση και την ταφή της από τους Αποστόλους, η Παναγία μετέστη στους ουρανούς. Ο Θεοτοκόπουλος το 1567 ταξίδεψε στην Ιταλία, Βενετία και Ρώμη, και από το 1577 εγκαταστάθηκε στο Τολέδο της Ισπανίας. 

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (ο επονομαζόμενος El Greco), H Μετάσταση της Θεοτόκου. 1577-1579. Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο.

στις

2 σχόλια:

  1. Rosa Mund15 Αυγούστου 2015 στις 12:17 μ.μ.

    Xρόνια πολλά με Παπατσώνη:


    ΡΕΜΒΑΣΜΟΣ ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

    Στή μνήμη Ἐκείνου πού τόν ρέμβασε

    Άλαλα τα χείλη των όσων δεν κοπιάσαν
    για ν’ ακουμπήσουν τα ξαναμμένα κεφάλια τους
    στα γόνατά σου τα μητρικά, που καταλύουν το μαύρο πάθος.
    Άλαλα τα χείλη των όσων δεν διακρίναν, πως
    συντρίβεις με το πόδι σου και συνθλάς την κεφαλή
    του πανάρχαιου δράκοντα, που κέρδισε παίζοντας
    κι’ ύστερα τόχασε το μήλο. Άλαλα τα χείλη
    των όσων δεν ποθήσαν το ξαπόσταμα της αρμογής
    και την ασφάλεια, το απάγγειασμα της νηνεμίας.

    Είσαι ένα λιμανάκι ελληνικού νησιού όλο κατάρτια
    περήφανα υψωμένα· φτωχά καΐκια αραγμένα,
    φτωχά, αλλά που γνωρίσαν την αντάρα και την τρομάρα,
    που φορτωθήκαν μόχθο και μεταφέραν πλούτος.

    Είσαι άσπρο ελληνικό ερημοκκλήσι δαρμένο
    από την αντηλιά. Γύρω-γύρω αμπέλια, μποστάνια,
    καρποφόρες συκιές και κάπου κάπου μοναχική
    και κάποια ελιά. Χρυσοφρυγανισμένα τα χορτάρια
    αχνίζουνε, άχυρο πια· κι’ αντίς γι’ αγγέλους, τα τζιτζίκια,
    σου κανοναρχούνε το κάθε απομεσήμερο έως αργά
    με το δικό τους τρόπο τον Παρακλητικό Κανόνα.

    Αναστραμμένο σου θρονί, όλο αυτό το γαλάζιο
    ενός απλού ουρανού, που πάλαι γίνηκε το Μέτρο των Δωριέων
    και που αναπαύεται στεριωμένος στα χρυσάφια
    του ευλογημένου μας πελάγους.

    Άλαλα τα χείλη τους – και τι μπορούν ν’ αρθρώσουν,
    που τη φωνή τους κουκουλώνει η τύρβη μερονυχτίς,
    ενώ σειέται απ’ τις βουές ο Μέγιστος Ιππόδρομος
    και πλημμυράει απ’ τα αίματα των Μαρτύρων
    κι’ απ’ τη μανία των Μονομάχων.
    Αυτό το αίμα είναι που βοά, αυτό είναι που ρυπαίνει.
    Εδώ χρειάζεται η βακτηρία του γίγαντα Ασκητή
    του λευκοπώγωνα να επιβληθεί να τους σκορπίσει,
    όλους τους ίππους και τους αναβάτες τους.

    Εδώ χρειάζεται κοντύλι του Ζωγράφου, στη μοναξιά,
    στην προσευχή και στην προσήλωση, με τα ζωογόνα
    τα χρώματα τα πρώτα να ξαναγαλουχήσει
    το βρέφος-Θεό, να ξαναγράψει τις πληγές της Αγάπης,
    να ξαναδροσίσει τη ρίζα τη συμπονετική,
    ν’ αποδείξει τι απέραντη είναι η αγκαλιά της μητέρας,
    να συναθροίσει πάλι εκ περάτων όλους εκείνους,
    που με σέβας πολύ θα σταυρώσουν τα χέρια της Κόρης
    με συνοδεία των αγγέλων, με ηχητικές αρμονίες
    και θα ενεργήσουν όπως αξίζει την ταφή της,
    ανοίγοντας το δρόμο για την καθέδρα τ’ ουρανού,
    όπου η αδιάκοπη Παράκληση. Ενώ τα δέντρα
    τα ευσκιόφυλλα στη λιτάνευση, καθώς το Σώμα
    περνάει της Βασίλισσας, ριγούντα και φρίττοντα,
    θα συγκλίνουν για προσκύνηση σκορπώντας
    τη δροσιά τους με το ανέμισμα, ριπίδια της λατρείας,
    αναστυλώνοντας όσους μαραίνονται κι’ ασθμαίνουν
    στις τροπικές τις λαύρες του καλοκαιριού μας,
    μισοκαμένες θημωνιές κοντά στο αλώνι,
    καπνοί, που διαλύουν
    τις αυγουστιάτικες τις αμαρτίες μας.
    Τότε μονάχα τ’ άλαλα τα χείλη,
    ίσως ερθεί στιγμή
    και λαλήσουν.

    TAKHΣ Κ. Παπατσώνης (ΕΚΛΟΓΗ Β᾽)

    ΑπάντησηΔιαγραφή