Λεονάρντο Ντα Βίντσι, Ο Μυστικός Δείπνος
Βλέπω στην τραπεζαρία του πατρικού μου σπιτιού τη σκηνή του Μυστικού Δείπνου του Λεονάρντο Ντα Βίντσι. Πριν από χρόνια η μητέρα μου είχε κεντήσει τη σκηνή με βελονιά κομπλέ
(είχε προσπαθήσει να μάθω και εγώ κέντημα, αλλά μάλλον απέτυχε...) και την κορνίζωσε σε κάδρο.
O Τελευταίος Δείπνος, επικαλούμενος "Μυστικός", είναι ο Δείπνος του Χριστού με τους 12 μαθητές του στην Ιερουσαλήμ, μία ημέρα πριν τη Σταύρωσή του. Οι σκηνές του Μυστικού Δείπνου αποτελούν αγαπημένα θέματα των καλλιτεχνών της εκκλησιαστικής ζωγραφικής και είναι από τις πιο αναγνωρίσιμες από το ευρύ κοινό.
Από τις πιο δημοφιλείς σκηνές του Μυστικού Δείπνου, η οποία έχει αναπαραχθεί πάμπολλες φορές σ' όλο το χριστιανικό κόσμο για να διακοσμήσει διάφορους χώρους, ιδιωτικούς και δημόσιους, σπίτια πλουσίων και φτωχών, περίλαμπρες εκκλησίες και ταπεινά παρεκκλήσια, είναι η παρακάτω τοιχογραφία δια χειρός ενός πραγματικά μεγάλου δημιουργού, του Λεονάρντο Ντα Βίντσι. Απεικονίζεται ο Χριστός να κάθεται στη μέση της Τράπεζας, έχοντας δεξιά και αριστερά τους μαθητές του και μελλοντικούς απόστολους. Βλέπουμε το στιγμιότυπο της αντίδρασης των μαθητών, όταν ο Δάσκαλος ανακοινώνει ότι κάποιος από όλους τους θα τον προδώσει σύντομα για λίγα χρήματα. Ο Ντα Βίντσι απεικονίζει αριστοτεχνικά την έκφραση των προσώπων και τις κινήσεις των μαθητών.
Leonardo Da Vinci, O Μυστικός Δείπνος. 1495-98. Τοιχογραφία στην
τραπεζαρία της Ιεράς Μονής Σάντα Μαρία Ντελ Γκράτσιε (Αγία Μαρία της Χάριτος). Μιλάνο. Από τις πιο αναγνωρίσιμες και συγκινητικές στιγμές της ζωής του Χριστού λίγο πριν τη θυσία του. Κάθε μαθητής απεικονίζεται με διαφορετική έκφραση. Σύμφωνα με το τυπικό της Χριστιανικής θρησκείας, ο Μυστικός Δείπνος έγινε τη Μεγάλη Πέμπτη.
Πολλοί καλλιτέχνες έχουν επηρεασθεί από τον Μυστικό Δείπνο του Λεονάρντο Ντα Βίντσι. Η σύνθεση και το θέμα του πίνακα συνεχίζει να γοητεύει και στη μοντέρνα και μεταμοντέρνα εποχή.
Salvador Dali, Η ιερή τελετουργία του Μυστικού Δείπνου. 1955. Εθνική Πινακοθήκη Τέχνης. Ουάσιγκτον. Ατμοσφαιρική, νεοφουτουριστική, σχεδόν διαστημική η απεικόνιση του Νταλί, θυμίζει σκηνή από ταινία επιστημονικής φαντασίας.
Andy Wharhol, O Mυστικός Δείπνος. Μουσείο Guggenheim. Soho-N.York. 1986. Μία pop art απεικόνιση.
Suzan Dorothea White, Ο Πρώτος Δείπνος. 1988. Ιδιωτική Συλλογή. Η Αυστραλή καλλιτέχνις απεικονίζει στις θέσεις του Χριστού και των μαθητών γυναίκες διαφορετικών φυλών. Ο Χριστός είναι γυναίκα της φυλής των Αβοριγίνων (ιθαγενείς της Αυστραλίας) και φορά μπλουζάκι με τη σημαία της Αυστραλίας.
Victor Muniz, Ο Μυστικός Δείπνος. Τρίπτυχο για σοκαλάτα. 1998. Όταν τρως τη σοκολάτα σου, να θυμάσαι πάντα ότι κάποιος από τους μαθητές σου μπορεί να σε προδώσει για λίγα χρήματα και κάποιος να σε αρνηθεί από φόβο για τρεις φορές.
http://www.artnet.com/artists/vik-muniz/last-supper-pictures-of-chocolate-triptych-DEXnA-ZV1Baa2W5PK0yOLA2
http://www.nga.gov/content/ngaweb/Collection/art-object-page.46590.htmlhttp://www.nga.gov/content/ngaweb/Collection/art-object-page.46590.html
http://www.susandwhite.com.au/enlarge.php?workID=94
http://www.nga.gov/content/ngaweb/Collection/art-object-page.46590.htmlhttp://www.nga.gov/content/ngaweb/Collection/art-object-page.46590.html
http://www.susandwhite.com.au/enlarge.php?workID=94
Ὁ Μυστικὸς Δεῖπνος
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαὶ λέει ὁ Ναζωραῖος στοὺς μαθητάδες:
«Τὸ αἰώνιο εἶμαι τὸ φῶς καὶ σεῖς λαμπάδες
Φῶς ἀπὸ φῶς, στὰ σκότη,
ἐσεῖς πιστοὶ ὁδηγοὶ καὶ οἱ πρῶτοι
καταλυτὲς τῶν γήινων θρήνων,
πού θεῖο μήνυμα θὰ φέρετε παντοῦ,
κι ἀκόμα κι ὡς τὴ χώρα τῶν Ἑλλήνων.
Τοῦ δείπνου μας χαρῆτε ἀπόψε τὴ χαρά.
Καὶ τὴν καρδιὰ στυλώσετε γερὰ
μὲ τὸ ψωμὶ καὶ τὸ κρασί,
πού αἷμα καὶ σῶμα εἶναι δικό μου,
μὴν ἀποστάσετε χλωμοὶ
μὲς τὴν ἀνηφοριὰ τοῦ δρόμου».
Καὶ λέει στὸν Ἰσκαριώτη: «Ἐσύ,
τοῦτο τὸ ξέχωρο ὁλοκόκκινο κρασὶ
θὰ πάρης,
τὰ φλογισμένα χείλη νὰ δροσίσης,
πρὶν στὸ Ραββὶ ἕνα φίλημα χαρίσης.
Δικός μου ἐσὺ καὶ στέκεις τόσο χώρια!...»
Ὁ Ἰούδας σκύβει,
πώς τάχα τὸ ψωμὶ θέλει νὰ κόψη.
Τὰ φρύδια κατεβάζει, ἔτσι ποὺ κρύβει
μὲ στενοχώρια
τὸ φόβο, ὡς καθρεφτίζεται στὴν ὄψη.
Καὶ λέγει του ξανὰ ὁ Χριστός: «Ἂς γίνη,
ὅ,τι γραμμένο ὑπάρχει νὰ γενῆ.
Νύχτα εἲν' ἀκόμη σκοτεινὴ
καὶ -μὴ φοβᾶσαι- εἶναι γεμάτοι καλωσύνη
τῆς Ἰουδαίας οἱ κρίνοι.
Κι εἰν' ὅλο ἀγάπη τὸ τριφύλλι,
κι ἀνθεῖ κατάσπρο στὴν πλαγιὰ τοῦ Γολγοθὰ
τὸ χαμομήλι.
Σύρε καὶ μὴν ἀργεῖς.
Χτυπάει ἐπίμονα ἡ καρδιὰ τῆς γῆς.
Σύρε πιὸ γρήγορα, ἀκουμπώντας στὸ ραβδί,
πρὶν βγὴ καὶ τὸ φεγγάρι καὶ σὲ ἰδῆ.»
Κατάχλωμος ὁ Ἰούδας σὰν σουδάρι,
ἁπλώνει τὸ ποτήρι του νὰ πάρη.
Μὰ τὸ ποτήρι πέφτει ἀπὸ τὴ φούχτα του
καὶ πλέρια
βάφει μὲ τ' ἄλικο πιοτό,
τὸ δυνατό,
τοῦ Ναζωραίου τὰ θεία χέρια.
Χαμογελᾶ ὁ Χριστός. Μὰ τοῦ Ἰσκαριώτη
πόσο δονεῖται ἀκόμα τὸ κορμί!
Τῆς προδοσίας βαρὺ τὸ κρίμα... Καὶ μὲ ὁρμὴ
τὸν σπρώχνει νὰ χαθῆ σκυφτὸς στὰ σκότη.
ΙΙ
Ὡραῖος, καθὼς τοῦ ἥλιου ἀνατολή,
ἀνάμεσα ὁ Χριστὸς στοὺς μαθητάδες,
ὀρθώνεται καὶ πάλι ἀργομιλεῖ:
«Τὸ αἰώνιο εἶμαι τὸ φῶς καὶ σεῖς λαμπάδες...
Στὰ χείλη ἡ προσευχὴ πρὶν ἀνεβῆ,
τὴν πόρνη, ἂς συχωρέσουν, τὸν τελώνη.
Μὲ ἀνόμους θὰ περάση καὶ ὁ Ραββί.
Τὴν πρώτη πέτρα ὁ ἀναμάρτητος σηκώνει.
Ἀγάπη κόσμου ὁ νικητής. Κι ἐγὼ ἡ πηγὴ
γιὰ ὅποιον διψᾶ στοργὴ δικαιοσύνη.
Εἰρήνη... Ἂν ἀψηλώσω ἀπὸ τὴ γῆ,
ἕνα μὲ τ' ἄστρα κι ἡ ψυχή σας θέλει γίνει»
Εἶπε κι ἀνάβλεψε τὰ μάτια τοῦ ὁ Χριστός.
«Πατέρα μου, κι ἡ ἀγάπη Σου ἂς πληθαίνη.
Σὲ μὲ ἔθνη καὶ λαοὶ καὶ ἡ οἰκουμένη.
Τὸ ἔργο μου ἐτελείωσε. Καὶ νά,
τώρα ὁ δικός μου ὁ διαλεχτὸς
στὰ σκοτεινὰ
τοῦ ξεροπόταμου τῶν Κέδρων περιμένει».
Ξάφνου τὰ νέφη ὡς σκίζει τὸ φεγγάρι,
ἀπ' τὸν ψηλὸ καγκελλωτὸ φεγγίτη,
θεία χάρη,
μία δέσμη κατεβαίνει μὲς στὸ σπίτι.
Δέσμη ἀπὸ φῶς, σὰν φίλημα ἐλαφρό,
στὰ θεία μαλλιὰ τοῦ Ναζωραίου, φωτοστεφάνι.
Μὰ κι ἕνας ἤσκιος ἀπ' τὰ κάγκελα, ποὺ κάνει
πίσω ἀπ' τοὺς ὤμους Του, στὸν τοῖχο, ἕνα σταυρό.
Μὲ πόνο οἱ μαθητάδες τοῦ Κυρίου,
πού τρέμει στῶν ματιῶν τοὺς τὸ ἀκροκλώνι,
τὸ σύμβολο κοιτοῦν τοῦ μαρτυρίου,
Κι ἐκεῖνος μὲ χαμόγελο γλυκὸ
στὸ δεῖπνο τὸ στερνό, τὸ μυστικό,
σκορπάει τὸ θάρρος κι ἐμψυχώνει.
Κι ἔξω, στὰ σκότη τῆς νυχτιᾶς, τρεμάμενος,
καταραμένος,
τὴν ὥρα αὐτὴ τὴν ἴδια,
τρικλίζει ἀκόμα ὁ Ἰούδας παγωμένος.
Κι ἀγκομαχώντας, ζώνεται τὰ φίδια,
ξεσκίζοντας τ' αὐτιά του, γιατί ὁ λόγος,
ὁ λόγος τοῦ Ἄκακου
στριφογυρίζει ἀκόμα μέσα σὰν ξερόφυλλο
πού τὸ σαρώνουν ξεροβόρια:
Δικός μου ἐσὺ καὶ στέκεις τόσο χώρια...».
Στέλιος Σπεράντζας
Στέλιος Σπεράντζας!! Με συγκίνησες πολύ που τον θυμήθηκες.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜε γύρισες πίσω στα χρόνια του Δημοτικού. Σπεράντζας, Πολέμης, Δροσίνης, Σκίπης, κ.α. Παραγνωρισμένοι και ξεχασμένοι τις μέρες μας.
"Δικός μου εσύ και στέκεις τόσο χώρια..."
ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ!