Ελληνικά νησιά του Πολύκλειτου Ρέγκου και του Οδυσσέα Ελύτη

Για τα νησιά του Αιγαίου.

Εικόνες του Πολύκλειτου Ρέγκου και ποιήματα-τραγούδια του Οδυσσέα Ελύτη

...Τώρα που το Καλοκαίρι ετοιμάζεται για αναχώρηση (σε λίγες μέρες τελειώνει ο Σεπτέμβριος), σκέφτηκα να κάνω μία ανάρτηση καλοκαιρινή για τα νησιά του Αιγαίου. Μία ανάρτηση για αποχαιρετισμό. Διαλέγω πίνακες του Πολύκλειτου Ρέγκου (1903-1987), ενός σημαντικού ελληνοκεντρικού καλλιτέχνη με ιδιότυπη ματιά, που κατατατάσσεται στη λεγόμενη Γενιά του 1930.

   Ας δούμε, λοιπόν, νησιωτικές εικόνες δια χειρός του Πολύκλειτου Ρέγκου...εικόνες που θυμίζουν στίχους του Οδυσσέα Ελύτη. 

Πολύκλειτος Ρέγκος, Νάξος, 1937.

Πολύκλειτος Ρέγκος, Νάξος, 1956.

 Πολύκλειτος Ρέγκος, Κούρος. Νάξος.

Πολύκλειτος Ρέγκος, Σκυριανό πανηγύρι.

Τα τριζόνια

Η Παναγιά τα πέλαγα
κρατούσε στην ποδιά της.
Την Σίκινο, την Αμοργο
και τ’ άλλα τα παιδιά της.

Ε σεις τζιτζίκια μου άγγελοι
γεια σας κι η ώρα η καλή.
Ο βασιλιάς ο Ήλιος ζει;
Κι όλ’ αποκρίνονται μαζί:

Ζει και ζει και ζει και ζει και ζει και ζει και ζει
ο βασιλιάς ο ήλιος ζει.

Απο την άκρη του καιρού
και πίσω απ’ τους χειμώνες
άκουγα σφύριζε η μπουρού
κι έβγαιναν οι Γοργόνες.

Ε σεις τζιτζίκια μου άγγελοι
γεια σας κι η ώρα η καλή.
Ο βασιλιάς ο Ήλιος ζει;
Κι όλ’ αποκρίνονται μαζί:

Ζει και ζει και ζει και ζει και ζει και ζει και ζει
ο βασιλιάς ο ήλιος ζει.

Κι εγώ μέσα στους αχινούς
στις γούβες στ’ αρμυρίκια
σαν τους παλιούς θαλασσινούς
ρωτούσα τα τζιτζίκια:

Ε σεις τζιτζίκια μου άγγελοι
γεια σας κι η ώρα η καλή.
Ο βασιλιάς ο Ήλιος ζει;
Κι όλ’ αποκρίνονται μαζί.

Ζει και ζει και ζει και ζει και ζει και ζει και ζει
ο βασιλιάς ο ήλιος ζει.

***

 Πολύκλειτος Ρέγκος, Νάξος. 1956.

Πολύκλειτος Ρέγκος, Η φυγή, 1968.

Πολύκλειτος Ρέγκος, Οι ψαράδες του Αιγαίου.

Πολύκλειτος Ρέγκος, Σκιάθος.

Πολύκλειτος Ρέγκος, Εκκλησία της Μυκόνου.

Οδυσσέα Ελύτη, Ντούκου ντούκου μηχανάκι

Σκίζει η πλώρη τα νερά
κι αντηχάνε τα βουνά.
Ντούκου ντούκου μηχανάκι,
ντούκου το παλιό μεράκι.

Τρίτη, Πέμπτη και Σαββάτο
μες της θάλασσας τον πάτο.
Ποιος θα ρίξει, ποιος θα πάρει
τ’ ασημένιο το φεγάρι.

Χάιντε, χάιντε βρε παιδιά,
πάμε στην Άγια Μαρίνα.
Πάμε στην Άγια Μαρίνα
με την όμορφη μπενζίνα.

Και Δευτέρα και Τετάρτη
ποιος θ’ ανέβει στο κατάρτι
κι άχου την Παρασκευή
ποιος θα κάτσει στο κουπί.

Βρε παπά το θυμιατό σου
γύρισέ το κατα δω
και με το βασιλικό σου
ράντισε μας το νερό.

Χάιντε, χάιντε βρε παιδιά,
πάμε στην Αγια Μαρίνα.
Πάμε στην Άγια Μαρίνα
με την όμορφη μπενζίνα.

Να βγουν και να περπατήσουν
σαν κορίτσια οι νερατζιές
κι όλ’ οι άντρες ν’ αγαπήσουν
μια και δυο και τρεις φορές.

Σκίζει η πλώρη τα νερά
κι αντηχάνε τα βουνά.
Ντούκου ντούκου μηχανάκι,
ντούκου το παλιό μεράκι.

Χάιντε, χάιντε βρε παιδιά,
πάμε στην Άγια Μαρίνα.
Πάμε στην Άγια Μαρίνα
με την όμορφη μπενζίνα.

***

Πολύκλειτος Ρέγκος, Ευαγγελίστρια-Τήνος. 1957.

Πολύκλειτος Ρέγκος, Η Εκατονταπυλιανή. Πάρος.

Πολύκλειτος Ρέγκος, Το μελτέμι.

Οδυσσέα Ελύτη, Το δελφινοκόριτσο

Εκεί στης Ύδρας τ’ ανοιχτά και των Σπετσών
να σου μπροστά μου ένα δελφινοκόριτσο
Μωρέ τού λέω πούν’ το μεσοφόρι σου
έτσι γυμνούλι πας να βρεις τ’ αγόρι σου

Άιντε μωρό μου, ανέβα και κινήσαμε
πέντε φορές τους ουρανούς γυρίσαμε

Αγόρι εγώ δεν έχω, μου αποκρίνεται
Βγήκα μια τσάρκα για να δω τι γίνεται
Δίνει βουτιά στα κύματα και χάνεται
ξανανεβαίνει κι απ’ τη βάρκα πιάνεται

Άιντε μωρό μου, ανέβα και κινήσαμε
πέντε φορές τους ουρανούς γυρίσαμε

Θεέ μου, συγχώρεσέ με, σκύβω για να δω
κι ένα φιλί μου δίνει, το παλιόπαιδο
Σα λεμονιά τα στήθη του μυρίζουνε
κι όλα τα μπλε στα μάτια του γυαλίζουνε

Άιντε μωρό μου, ανέβα και κινήσαμε
πέντε φορές τους ουρανούς γυρίσαμε

***

Πολύκλειτος Ρέγκος, Θάσος-Λιμένας. 1940.

Οδυσσέας Ελύτης, Το ερημονήσι

Γεια σου Απρίλη, γεια σου Μάρτη
και πικρή Σαρακοστή
βάζω πλώρη και κατάρτι
και γυρεύω ένα νησί
που δεν βρίσκεται στον χάρτη
βάζω πλώρη και κατάρτι.

Γεια σας έχθρες, γεια σας μίση
και γινάτι καθενός
άμα βρεις το ερημονήσι
όλα τ’ άλλα είναι καπνός.

Το κρατάνε στον αέρα
τέσσερα χρυσά πουλιά
δεν γνωρίζεις εκεί πέρα
ούτε κλέφτη ούτε φονιά
ούτε μάνα, ούτε πατέρα
δεν γνωρίζεις εκεί πέρα.

Μες της ερημιάς τ’ αγέρι

όλα αλλάζουνε με μιας

πιάνεις του Θεού το χέρι

και στα κύματα ακουμπάς

σαν το άγριο περιστέρι

πιάνεις του Θεού το χέρι.

Οδυσσέας Ελύτης, Ε, σεις στεριές και θάλασσες

Ε σεις στεριές και θάλασσες
τ’ αμπέλια κι οι χρυσές ελιές
ακούτε τα χαμπέρια μου
μέσα στα μεσημέρια μου

“Σ’ όλους τους τόπους κι αν γυρνώ
μόνον ετούτον αγαπώ!”

Από τη μέση του εγκρεμού
στη μέση του άλλου πελάγου

“Σ’ όλους τους τόπους κι αν γυρνώ
μόνον ετούτον αγαπώ!”

Με τα μικρά χαμίνια του
καβάλα στα δελφίνια του
με τις κοπέλες τις γυμνές
που καίγονται στις αμμουδιές.

***

Πολύκλειτος Ρέγκος, Μύκονος. 1925.

Πολύκλειτος Ρέγκος, Μυκονιάτικη θάλασσα.

Οδυσσέας Ελύτης, Όμορφη και παράξενη πατρίδα

Όμορφη και παράξενη πατρίδα
ω σαν αυτή που μου ‘λαχε δεν είδα

Ρίχνει να πιάσει ψάρια πιάνει φτερωτά
στήνει στην γη καράβι κήπο στα νερά
κλαίει φιλεί το χώμα ξενιτεύεται
μένει στους πέντε δρόμους αντρειεύεται

Όμορφη και παράξενη πατρίδα
ω σαν αυτή που μου ‘λαχε δεν είδα

Κάνει να πάρει πέτρα την επαρατά
κάνει να τη σκαλίσει βγάνει θάματα
μπαίνει σ’ ένα βαρκάκι πιάνει ωκεανούς
ξεσηκωμούς γυρεύει θέλει τύρρανους

Όμορφη και παράξενη πατρίδα

ω σαν αυτή που μου ‘λαχε δεν είδα.

Πολύκλειτος Ρέγκος, Θαλασσογραφία Ι.

Πολύκλειτος Ρέγκος, Θαλασσογραφία ΙΙ.

http://www.nikias.gr/view_artist_additional.php?mode=paintings&prod_id=936&page=7&mtag=

https://paletaart.wordpress.com/2012/07/08/ρέγκος-πολύκλειτος-polykleitos-rengos-1903-1984/