Πατέρας και κόρη. Το πρωινό άστρο του Γιάννη Ρίτσου

Το πρωινό άστρο. Ένα ποίημα από τον πατέρα στην κόρη

Το 1955 γεννιέται η κόρη του ποιητή Γιάννη Ρίτσου, Έρη. Την ίδια χρονιά ο ποιητής γράφει ένα εκτενές ποίημα που αποτελείται από δώδεκα ενότητες με τον τίτλο "Πρωινό Άστρο" που το αφιερώνει στην νεογέννητη κόρη του Έρη. Πρόκειται για ένα τρυφερότατο και άκρως λυρικό πατρικό μονόλογο που θυμίζει παραμυθένιο νανούρισμα. Το ποιητικό υποκείμενο, ένας πατέρας που απευθύνεται στο μωρό-κοριτσάκι του, εκφράζει με συγκίνησή την άμετρη αγάπη του μέσα από υπερεαλιστικές εικόνες της φύσης...Η γέννηση του παιδιού σημαίνει αναγέννηση του ίδιου του εαυτού του...

Berthe Morisot, Ο Ευγένιος Μανέ και η κόρη του στον κήπο. 1883.

Ο Γιάννης Ρίτσος με την κόρη του Έρη στο γραφείο του ποιητή.

Στην κόρη μου ΕΡΗ

Κοριτσάκι μου, θέλω να σου φέρω

τα φαναράκια των κρίνων

να σου φέγγουν τον ύπνο σου.

Θέλω να σου φέρω

ένα περιβολάκι

ζωγραφισμένο με λουλουδόσκονη

πάνω στο φτερό μιας πεταλούδας

για να σεργιανάει το γαλανό όνειρό σου.

Θέλω να σου φέρω

ένα σταυρουλάκι αυγινό φως

δυο αχτίνες σταυρωτές απ’ τους στίχους μου

να σου ξορκίζουν το κακό

να σου φωτάνε

μη μου σκοντάψεις, κοριτσάκι,

έτσι γυμνόποδο και τρυφερό

στ’ αγκάθι κ’ ενός ίσκιου.

Κοιμήσου.

Να μεγαλώσεις γρήγορα.

Έχεις να κάνεις πολύ δρόμο, κοριτσάκι,

κ’ έχεις δυο πεδιλάκια μόνο από ουρανό.

Κοιμήσου.

Το πρόσωπο της μητερούλας φέγγει

πάνω απ’ τους ρόδινους λοφίσκους του ύπνου σου

εαρινό φεγγάρι

ανάμεσα από τα στάχυα της έγνοιας της

και τα τριαντάφυλλα των τραγουδιών μου.

Κοιμήσου, κοριτσάκι.

Είναι μακρύς ο δρόμος.

Πρέπει να μεγαλώσεις.

Είναι μακρύς

μακρύς

      μακρύς ο δρόμος.

Ο Γιάννης Ρίτσος με τη γυναίκα και την κόρη του.

Ο Γιάννης Ρίτσος με την κόρη και τη γυναίκα του.

Πέρα όμως από την πατρική αγάπη, το ποιητικό υποκείμενο εκφράζει και το ανθρωπιστικό όραμά του για ένα καλύτερο κόσμο...

…

Κοιμήσου.

Να μεγαλώσεις γρήγορα.

Είναι πικρή – πικρή η ζωή μας, κοριτσάκι,

και πρέπει να τη σιάξουμε

γλυκειά – γλυκειά τη ζωή σου.

…

Γιατί δεν είναι κοριτσάκι,

να μάθεις μόνο

εκείνο που είσαι

εκείνο που έχεις γίνει,

είναι να γίνεις

ό,τι σου λέει

κι ο ρόδινος καρπός που πέφτει

κ’ η μακρινή σελήνη

στον κοντινό καθρέφτη.

Άλλη χαρά 

δεν είναι πιο μεγάλη

απ’ τη χαρά που δίνεις.

Να το θυμάσαι κοριτσάκι.

…

Πρέπει να φυλαχτούμε, κοριτσάκι.

Οι άνθρωποι είναι λυπημένοι – 

δε συχωρνάνε τη χαρά μας.

Πρέπει να θυμηθούμε, κοριτσάκι – 

οι άνθρωποι είναι κουρασμένοι.

Πρέπει να πάρουμε στα χέρια μας

τα πικρά τους χέρια

τα γονατισμένα χέρια τους. 

…

ΠΟΥ γύριζες κοριτσάκι, πριν έρθεις;

Εκεί που σμίγει η αγάπη της μητέρας

και του πατέρα,

εκεί που σμίγει η αγάπη των ανθρώπων

είναι η πατρίδα σου.

...

 

Berthe Morisot, O Ευγένιος Μανέ με την κόρη του στο Bougival. 1881. Musée Marmottan Monet,  Παρίσι.

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-A107/391/2590,21868/

http://www.kedros.gr/product_info.php?manufacturers_id=&products_id=8110

http://www.palmografos.com/permalink/12012.html

http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/giannhs_ritsos/gia_thn_korh_toy.htm

http://yannisritsos.gr/?page_id=785

http://www.philenews.com/politismos/anthropoi/article/406284/eri-ritsoy-o-pateras-moy-gannis-ritsos

https://www.wikiart.org/en/berthe-morisot/eugene-manet-with-his-daughter-at-bougival