Η Παναγιά της Ρεματιάς
Δεκαπενταύγουστος σήμερα...Μεγάλη γιορτή της Παναγίας! Σκέφτηκα τις Μαντόνες μίαε ιδιότυπης ζωγράφου με επιρροές από το κίνημα των Προραφαηλιτών, της Marianne Stokes (1855-1927), και ένα ποίημα της Λίνας Κάσδαγλη (1921-2009) που με συγκινεί πολύ, όταν το διαβάζω για την τρυφερή προσέγγιση του θέματος.
Marianne Stokes (1855-1927), Μαντόνα με παιδί. 1905. Wolverhampton Art Gallery.
Ο παλιός ζωγράφος νήστεψε πολύ,
έκανε την προσευχή του κατά την ανατολή,
έπιασε με κατάνυξη το πινέλο και χάραξε
τα κερένια χέρια και τα χαμηλωμένα μάτια της
και το στρογγυλό μάγουλο του Βρέφους.
Είχε όμως στα πόδια του ένα σκύλο μ'αγαθή ματιά,
ο κότσυφας σφύριζε τον όρθρο στην ιτιά,
κ' η καλόγρια έβγαζε νερό από το πηγάδι
κ' έψελνε ένα τροπάριο στή Χαριτωμένη.
Ο ζωγράφος έκανε το σταυρό του κ' έγραψε: Μήτηρ Θεού.
Και δεν ήξερε πώς είχε ζωγραφίσει μια μητερούλα ταπεινή,
που σκυμμένη νανουρίζει το μωρό της με ψιλή παιδιάτικη φωνή.
Χωρίς άλλο η Παναγιά σηκώνεται πρωί-πρωί
και γυρνάει τη ρόκα της ως την ώρα που σημαίνει εσπερινός.
Η μια μέρα πλάι στην άλλη πάει στρωτά
σαν τα γράμματα του Οκτώηχου -
κ' η βδομάδα αρχίζει μ' ένα κόκκινο μεγάλο κεφαλαίο:την Κυριακή.)
Χωρίς άλλο το μωρό της παίζει με μια γίδα κανελλιά,
κ' εκείνη το κοιτάζει με πελώρια μάτια εκστατικά,
που δεν πίστεψαν ακόμα ολότελα το μήνυμα του Αγγέλου.
Κι όπως είναι απλή κι ανήξερη, και δε φοβάται το κακό,
λέει στην προσευχή της να γεμίσουνε καρπό oι δαμασκηνιές,
να γιάνουν τα μικρά, που τα πείραξε της καρυδιάς το αγερικό.
Μοναχά την ώρα που μακραίνουν οι ίσκιοι στις γωνιές
απλώνεται και στην άσπρη ψυχή της ο άγνωστος ίσκιος του Σταυρού
και τότε μπορείς ν' ακουμπήσης στην ποδιά της και να φωνάξης σιωπηλά
τον πλούσιο πόνο, τον ατέλειωτο καημό του κόσμου,
το μεγάλο σου φόβο,το μεγάλο φόβο της αγάπης...
Κ' η Παναγιά θα σε νανουρίζη, μαζί με το μωρό της, χωρίς να μιλά...
έκανε την προσευχή του κατά την ανατολή,
έπιασε με κατάνυξη το πινέλο και χάραξε
τα κερένια χέρια και τα χαμηλωμένα μάτια της
και το στρογγυλό μάγουλο του Βρέφους.
Είχε όμως στα πόδια του ένα σκύλο μ'αγαθή ματιά,
ο κότσυφας σφύριζε τον όρθρο στην ιτιά,
κ' η καλόγρια έβγαζε νερό από το πηγάδι
κ' έψελνε ένα τροπάριο στή Χαριτωμένη.
Ο ζωγράφος έκανε το σταυρό του κ' έγραψε: Μήτηρ Θεού.
Και δεν ήξερε πώς είχε ζωγραφίσει μια μητερούλα ταπεινή,
που σκυμμένη νανουρίζει το μωρό της με ψιλή παιδιάτικη φωνή.
Χωρίς άλλο η Παναγιά σηκώνεται πρωί-πρωί
και γυρνάει τη ρόκα της ως την ώρα που σημαίνει εσπερινός.
Η μια μέρα πλάι στην άλλη πάει στρωτά
σαν τα γράμματα του Οκτώηχου -
κ' η βδομάδα αρχίζει μ' ένα κόκκινο μεγάλο κεφαλαίο:την Κυριακή.)
Χωρίς άλλο το μωρό της παίζει με μια γίδα κανελλιά,
κ' εκείνη το κοιτάζει με πελώρια μάτια εκστατικά,
που δεν πίστεψαν ακόμα ολότελα το μήνυμα του Αγγέλου.
Κι όπως είναι απλή κι ανήξερη, και δε φοβάται το κακό,
λέει στην προσευχή της να γεμίσουνε καρπό oι δαμασκηνιές,
να γιάνουν τα μικρά, που τα πείραξε της καρυδιάς το αγερικό.
Μοναχά την ώρα που μακραίνουν οι ίσκιοι στις γωνιές
απλώνεται και στην άσπρη ψυχή της ο άγνωστος ίσκιος του Σταυρού
και τότε μπορείς ν' ακουμπήσης στην ποδιά της και να φωνάξης σιωπηλά
τον πλούσιο πόνο, τον ατέλειωτο καημό του κόσμου,
το μεγάλο σου φόβο,το μεγάλο φόβο της αγάπης...
Κ' η Παναγιά θα σε νανουρίζη, μαζί με το μωρό της, χωρίς να μιλά...
Marianne Stokes, Μητέρα και παιδί. Περίπου 1899.
Marianne Stokes (1855-1927), Μαντόνα με το παιδί.
Marianne Stokes (1855-1927), Μαντόνα με παιδί και σύμβολα. Περίπου 1905. Ιδιωτική Συλλογή.
Υπέροχες Μαντόνες. Δεν ήξερα το ποίημα της Λίνας Κάσδαγλη.(Μπαίνει κατευθείαν στη συλλογή μου.)
ΑπάντησηΔιαγραφήΤΑ ΟΘΟΝΙΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
(απόσπασμα)
Διαδόθηκε πως είδαν την Παναγία να υφαίνει
μικρά ράσα για τα παιδιά των σκλάβων.
Κάθεται λένε παράμερα, κάτω από ένα σκίνο,
υφαίνει και κλαίει. Ποιος ξέρει, ίσως ν' άκουσε
για την προδοσία, ίσως να λυπάται ακόμα για
τις μικροσκοπικές δεσποινίδες που τις έδιωξαν
από τον Πύργο και κατεβαίνουν τρεκλίζοντας προς τα βράχια.
Η Παναγία δεν είναι μια ξένη σε τούτο τον τόπο.
Βέβαια, δεν έχει καμιά σχέση με τα φιλόπτωχα ταμεία
ούτε με τα κλουβιά, ούτε με τα πυροτεχνήματα.
Όμως κάτι παιδιά είπαν πως την είδαν να κοιμάται
πολλές βραδιές σ' εκείνα τα χαλάσματα στο ρέμα.
Άραγε πληροφορήθηκε για τη λόγχη;
Τα πηγάδια – ευτυχώς– φέτος γέμισαν.
Λένε πως βοήθησαν σ' αυτό πολύ τα δάκρυά της.
ΜΟΥΝΤΕΣ ΜΑΤΘΑΙΟΣ, «Η αντοχή των υλικών», Αθήνα 1971, σ. 72
Υπέροχο και το ποίημα του Ματθαίου Μουντέ. ...και εγώ πρόσφατα το διάβασα το ποίημα της Κάσδαγλη! Καλό Δεκαπενταύγουστο, λοιπόν!
ΑπάντησηΔιαγραφήΔΕΗΣΗ ΤΟΥ ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΥΓΟύΣΤΟΥ
ΑπάντησηΔιαγραφήἜλα σάν αὐγουστιάτικο μελτέμι
- προτοῦ οἱ ἑφτά πληγές σφραγίσουνε τό τέλος -
παραπονεμένος ἄνεμος
νά χαϊδέψεις τό κατώφλι μας.
Ἡ φωνή μας σέ περιμένει
- ἔχει ἀπομείνει μονάχη -
τραγούδι ἐπίμονο του τζίτζικα στό κοιμητήρι.
Περιδιάβασε ἀνάμεσα στίς τύψεις μας.
Ἔχει μιά λύπη ἡ δέησή μας,
ἀπό ἕναν παιδικό καιρό, πού ξανανθισε
μιά τρυφερότητα νησιώτικης ἀκρογιαλιᾶς
ποῦ καθρεφτίζει τούς οἰκτιρμούς σου.
Κατέβα ἀπό τούς λόφους,
φέρε τήν πηγή τοῦ ἐλέους σου
ν' ἀναβλύσει πλάι στήν πληγή μας.
Μάζεψε πάλι ἐκ περάτων
τά μηνύματα τῆς χαρᾶς,
φόρτωσέ τα πάνω σε δειλινές καμπάνες
πού σημαίνουν τήν Παράκληση
καί φέρτα νά τά καρφώσεις
στεφάνι στήν πόρτα μας!
ΜΑΤΘΑΙΟΣ ΜΟΥΝΤΕΣ
Πάρα πολύ τρυφερό και αυτό το ποίημα του Ματθαίου Μουντέ. Σας ευχαριστώ πολύ!
ΔιαγραφήThanks for providing good information,Thanks for your sharing.
ΑπάντησηΔιαγραφήดูหนัง