H Γέννηση του Χριστού του Federico Barocci
Η Γέννηση του Federico Barocci (1528/1535-1612) είναι από τις αγαπημένες μου απεικονίσεις του κοσμοϊστορικού γεγονότος. Ο Ιταλός ζωγράφος απεικονίζει φωτισμένη εξαίσια τη γλυκύτατη Παναγία να προσεύχεται μπροστά στον νεογέννητο Χριστό, κοιτάζοντάς τον με τρυφερότητα και δέος. Η σκηνή διαδραματίζεται στο εσωτερικό ενός στάβλου υπό το βλέμμα των ζώων. Πίσω από την Παναγία διακρίνονται οι ποιμένες που έφθασαν για να προσκυνήσουν... Ο ένας έχει ήδη διαβεί το κατώφλι και "ανακαλύψει" τη Νέα Μητέρα με το Θείο Βρέφος και καλεί τους συντρόφους του, οι μορφές των οποίων διαγράφονται στο βάθος πίσω από την πόρτα...
Μ΄αρέσει ιδιαίτερα να κοιτάζω τις λεπτομέρειες του εσωτερικού του στάβλου...και να σταματώ το βλέμμα μου στα άχυρα της φάτνης... Μου θυμίζουν ένα χριστουγεννιάτικο ποίημα του Κωστή Παλαμά. Το πρωτοδιαβάσαμε στο Δημοτικό, όταν ήμαστε παιδιά. Ανθολογείται ακόμα στα σχολικά εγχειρίδια.
Να ’μουν του στάβλου έν’ άχυρο, ένα φτωχό κομμάτι,
Μ΄αρέσει ιδιαίτερα να κοιτάζω τις λεπτομέρειες του εσωτερικού του στάβλου...και να σταματώ το βλέμμα μου στα άχυρα της φάτνης... Μου θυμίζουν ένα χριστουγεννιάτικο ποίημα του Κωστή Παλαμά. Το πρωτοδιαβάσαμε στο Δημοτικό, όταν ήμαστε παιδιά. Ανθολογείται ακόμα στα σχολικά εγχειρίδια.
Να ’μουν του στάβλου έν’ άχυρο, ένα φτωχό κομμάτι,
την ώρα π’ άνοιξε ο Χριστός στον ήλιο του το μάτι!
Να ιδώ την πρώτη του ματιά και το χαμόγελό του,
το στέμμα των ακτίνων του γύρω στο μέτωπό του.
Να λάμψω από τη λάμψη του κι εγώ σαν διαμαντάκι
κι από τη θεία του πνοή να γίνω λουλουδάκι,
να μοσχοβοληθώ κι εγώ από την ευωδία,
που άναψε στα πόδια του των Μάγων η λατρεία.
Να ’μουν του στάβλου έν’ άχυρο, ένα φτωχό κομμάτι,
την ώρα π’ άνοιξ’ ο Χριστός στον ήλιο του το μάτι...
Απόσπασμα από τα "Χριστούγεννα" του Κωστή Παλαμά
Federico Barocci, Η Γέννηση. 1597. Prado. Μαδρίτη. Η στάση του σώματος και η έκφραση του προσώπου αποδίδουν την αγάπη και την τρυφερότητας της μητέρας προς το νεογέννητο παιδί της, αλλά και το δέος και τον θαυμασμό προς τον Υιό του Θεού που έχει ενσαρκωθεί. Υπέροχος ο φωτισμός της σκηνής.
Ο Federico Barocci (1528/1535-1612), ένας από τους σημαντικούς εκπροσώπους της ύστερης Ιταλικής Γέννησης και του πρώιμου μανιερισμού, γεννήθηκε και πέθανε στο Ούρμπινο της Ιταλίας. Έζησε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του στη γενέτειρά του, όπου ήταν γνωστός για το έργο του. Ήταν γνωστός επίσης και στη Ρώμη όπου διέμενε για σύντομο χρονικό διάστημα, όταν πήγε για σπουδές και όταν ανέλαβε να ζωγραφίσει για το Βατικανό. Τα τελευταία χρόνια οι ιστορικοί της τέχνης και οι φιλότεχνοι ανακαλύπτουν το έργο του Federico Barocci που αρχίζει να γίνεται ευρύτερα γνωστό και να μαγεύει τους θεατές για την ονειρική ατμόσφαιρα του φωτισμού και των παστέλ χρωμάτων. Σας παρουσιάζω μία επιλογή από πίνακες του Federico Barocci με την Αγία Οικογένεια και την Παναγία-Madonna.
Federico Barocci, H Παναγία των κερασιών. 1570-73. Σαν να έχουν πάει εκδρομή στην εξοχή. Μια ειδυλλιακή σκηνή με εξαιρετικές λεπτομέρειες. Στο δρόμο για την Αίγυπτο η Αγία Οικογένεια έχει σταματήσει για να ξεκουραστε κάτω από μία κερασιά. Ο Ιωσήφ μαζεύει κεράσια. Πινακοθήκη των Μουσείων του Βατικανό. Ρώμη.
Federico Barocci, Στάση ξεκούρασης στο δρόμο για την Αίγυπτο. Εθνική Πινακοθήκη Τέχνης. Βικτώρια Αυστραλίας. Γκραβούρα.
Federico Barocci, Στάση ξεκούρασης στο δρόμο για την Αίγυπτο. 1555-1612. Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο. Γκραβούρα.
Federico Barocci, H Παναγία στα σύννεφα. Διακρίνονται δεξιά και αριστερά κεφαλάκια αγγέλων. Χαρακτικό. Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο.
Μία ακόμα εκτύπωση του ίδιου χαρακτικού.
Federico Barocci, H Παναγία στα σύννεφα. Διακρίνονται δεξιά και αριστερά κεφαλάκια αγγέλων. Μητροπολιτικό Μουσείο Καλών Τεχνών. Νέα Υόρκη. 1580-1584. Χαρακτικό.
Federico Barocci, H Παναγία με τη Γάτα (Madonna Del Gato), 1575. Ένα σπάνιο θέμα. Η οικογενειακή σκηνή με την Παναγία και τον Ιωσήφ. Η Παναγία κρατά στην αγκαλιά της τον νεογέννητο Ιησού και λίγο μεγαλύτερο Ιωάννη, ενώ στα πόδια της βλέπουμε μία γάτα. Εθνική Πινακοθήκη Τέχνης. Λονδίνο.
Federico Barocci, Η Παναγία με τον Χριστό μπροστά σε παιδικό κρεβατάκι. Πίσω δεξιά, στο άλλο δωμάτιο, διακρίνεται ο Ιωσήφ να διαβάζει. Ιδιωτική Συλλογή. Αριστοτεχνική απεικόνιση της Παναγίας να κρατά το Νεογέννητο Χριστό και να ετοιμάζεται να τον εναποθέσει στο κρεβατάκι του...
