Η Ημέρα της Λαμπρής: Δ. Σολωμού, Ο Λάμπρος

Χριστός Ανέστη! με στίχους του Διονυσίου Σολωμού από το ποιητικό του έργο Ο Λάμπρος

  Ο Σολωμός άρχισε να γράφει το ποιητικό έργο Ο Λάμπρος  κατά την περίοδο 1824-1826, αλλά το άφησε ανολοκλήρωτο, όπως και τις άλλες μεγάλες ποιητικές του συνθέσεις. Πρέπει να συνέχισε να επεξεργάζεται το έργο ως το 1834. Ο κεντρικός ήρωας του ποιήματος είναι πραγματικά μία μορφή του ρομαντισμού. Θα μπορούσε να είναι ένας ήρωας του Μπάυρον ή του Σέλλεϋ. Τραγικός λόγω των αντιφάσεων του, συνδυάζει τις όψεις του Καλού και του Κακού:  ανδρείος πολεμιστής αλλά ταυτόχρονα άπιστος ερωτικός σύντροφος με επιλήψιμη ερωτική συμπεριφορά και σκληρός πατέρας.
   Ο Λάμπρος είναι ένας γενναίος πολεμιστής, δηλαδή κλέφτης, αφού η υπόθεση του έργου διαδραματίζεται την εποχή της Τουρκοκρατίας.  Ζει με μια νεαρή (δεκαπεντάχρονη) κοπέλα τη Μαρία, με την οποία αποκτά τέσσερα παιδιά, αλλά δεν την παντρεύεται. Φέρεται με σκληρότητα στην κοπέλα και της στερεί τα παιδιά της. Τα έβαλε σε ορφανοτροφείο. Τα χρόνια περνούν αλλά εκείνος δε νομιμοποιεί τη σχέση του με τη Μαρία, η οποία υποφέρει από την άστατη συμπεριφορά του.
    Κάποια στιγμή φεύγει από το σπίτι για να πολεμήσει εναντίον του Αλή Πασά. Τότε συνάντησε μία  κοπέλα και σύναψε μαζί της ερωτική σχέση. Η κοπέλα αυτή, όμως, έτυχε να είναι η κόρη που πριν από χρόνια είχε αποκτήσει με τη Μαρία. Αναγνωρίζει από κάποια σημάδια πώς η κοπέλα είναι η κόρη του και της αποκαλύπτει πως είναι ο πατέρας της. Όταν η κοπέλα μαθαίνει την ταυτότητα του εραστή της, αυτοκτονεί. 
   Ο Λάμπρος επιστρέφει στο σπίτι του και κάνει το λάθος να ομολογήσει στη Μαρία τη σχέση του με την κόρη τους. Στη συνέχεια βρίσκει καταφύγιο σε μια εκκλησία για να βρει τη γαλήνη από τις τύψεις που τον βασανίζουν. Εκεί όμως τον καταδιώκουν τα φαντάσματα των τριών αγοριών του. Τελικά, κυνηγημένος από τις τύψεις και απελπισμένος, γκρεμίστηκε από ένα βράχο όπως είχε αυτοκτονήσει η θυγατέρα του, ενώ η Μαρία που είχε ήδη τρελαθεί, πέφτει  με χαρά στη λίμνη, γιατί, βλέποντας να καθρεφτίζονται μέσα στα νερά της ο ουρανός και τα δέντρα, πίστεψε ότι ήταν ένας άλλος κόσμος όπου θα ζούσε ευτυχισμένη με γαλήνη...
   Παρακάτω παραθέτω ένα λυρικό πασχαλινό απόσπασμα από το ποιητικό έργο Ο Λάμπρος που αναφέρεται στην Ημέρα της Λαμπρής. Ένα απόσπασμα που δε δείχνει τα τραγικά συμβάντα στις ζωές των ηρώων που προηγήθηκαν και τα τραγικά που θα ακολουθήσουν...

Η ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΛΑΜΠΡΗΣ

XXI.

1.

Καθαρώτατον ἥλιο ἐπρομηνοῦσε
τῆς αὐγῆς τὸ δροσᾶτο ἀστέρι, 
σύγνεφο, καταχνιά, δὲν ἐπερνοῦσε
τ᾿ οὐρανοῦ σὲ κανένα ἀπὸ τὰ μέρη·
καὶ ἀπὸ ῾κεῖ κινημένο ἀργοφυσοῦσε
τόσο γλυκὸ στὸ πρόσωπο τ᾿ ἀέρι,
ποὺ λὲς καὶ λέει μὲς τῆς καρδιᾶς τὰ φύλλα·
«γλυκειὰ ἡ ζωή κι᾿ ὁ θάνατος μαυρίλα».

2.

Χριστὸς ἀνέστη! Νέοι, γέροι, καὶ κόρες,
ὅλοι, μικροί, μεγάλοι, ἑτοιμαστῆτε·
μέσα στὲς ἐκκλησίες τὲς δαφνοφόρες
μὲ τὸ φῶς τῆς χαρᾶς συμμαζωχτῆτε·
ἀνοίξετε ἀγκαλιὲς εἰρηνοφόρες
ὀμπροστὰ στοὺς ἁγίους, καὶ φιληθῆτε·
φιληθῆτε γλυκὰ χείλη μὲ χείλη,
πέστε· Χριστὸς ἀνέστη, ἐχθροὶ καὶ φίλοι.

Απόσπασμα από το ποιητικό έργο του Διονυσίου Σολωμού, Ο Λάμπρος

Χειρόγραφο του Διονυσίου Σολωμού με απόσπασμα από το έργο του Ο Λάμπρος. Επάνω αριστερά διακρίνεται ο στίχος "καθαρώτατον ήλιο επρομηνούσε..."

    Το αγαπημένο μου, όμως, απόσπασμα από το ποίημα είναι οι παρακάτω στίχοι από το Όνειρο της Μαρίας.

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ

IX.

1. Μοῦ φαίνεται πὼς πάω καὶ ταξιδεύω
   Στὴν ἐρμιὰ τοῦ πελάγου εἰς τ᾿ ὄνειρό μου
   Μὲ τὸ κῦμα, μὲ τσ᾿ ἄνεμους, παλεύω
   Μοναχή, καὶ δὲ εἶσαι εἰς τὸ πλευρό μου·
   Δὲ βλέπω μὲ τὸ μάτι ὅσο γυρεύω
   Πάρεξ τὸν οὐρανὸ στὸν κίνδυνό μου·
   Τόνε τηράω, βόηθα, τοῦ λέω, δὲν ἔχω
   Πανί, τιμόνι, καὶ τὸ πέλαο τρέχω.

Απόσπασμα από το ποιητικό έργο του Διονυσίου Σολωμού, Ο Λάμπρος

Βλ. για το κείμενο Ο Λάμπρος στο http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/dionysios_solwmos/o_lampros.htm
και
http://www.museumsolomos.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=302&Itemid=122