Ιάκωβος Ρίζος, Αθηναϊκή βραδιά

Απαγγέλλοντας ποίηση μία Αθηναϊκή βραδιά: Ένας πίνακας του Ιάκωβου Ρίζου

   Είναι ένας από τους αγαπημένους μου πίνακες. Απεικονίζει μία σκηνή στην ταράτσα ενός μεγαλοαστικού νεοκλασικού αρχοντικού στην Αθήνα. Υπό το γλυκύτατο φως του δειλινού και με θέα στο βάθος την Ακρόπολη,   ένας άνδρας ντυμένος με τη στολή αξιωματικού του ιππικού κρατά στο χέρι του ένα βιβλίο και απαγγέλλει ποίηση σε δύο κομψές νεαρές γυναίκες που φαίνεται να τον ακούν γοητευμένες.  

  Το έργο, το οποίο ζωγραφίστηκε το 1897, αποπνέει την ατμόσφαιρα της τέχνης της Μπελ Επόκ που αναπτύσσεται στο Παρίσι στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού. Άλλωστε, ο δημιουργός του, ο Ιάκωβος Ρίζος (Αθήνα 1849-Παρίσι 1926) είχε σπουδάσει ζωγραφική στο Παρίσι κοντά στον γνωστό Γάλλο ζωγράφο Alexandre Cabanel που θεωρείται ένας από τους κύριους εκπροσώπους του γαλλικού Ακαδημαϊσμού. Μετά το τέλος των σπουδών του έμεινε και εργάστηκε στη γαλλική πρωτεύουσα, εκθέτοντας έργα του σε πολλές εκθέσεις ζωγραφικής, όπως στις Παγκόσμιες Εκθέσεις του 1878 και 1900. Στην Παγκόσμια Έκθεση του 1900 παρουσίασε την Αθηναϊκή Βραδιά για την οποία τιμήθηκε με το αργυρό μετάλλιο. Για το ίδιο έργο τιμήθηκε με έπαινο στην Καλλιτεχνική Έκθεση των Αθηνών το 1899. Συμμετείχε επίσης στις Πανελλήνιες εκθέσεις του 1888 και 1889 στο Ζάππειο και στις εκθέσεις του "Παρνασσού" το 1901 και το 1902.

   Παρά το ότι ο Ιάκωβος Ρίζος ζούσε στο Παρίσι την εποχή που εκδηλώθηκε το κίνημα του ιμπρεσιονισμού και γνώριζε τους ιμπρεσιονιστές ζωγράφους, προτίμησε να ακολουθήσει τη γαλλική ακαδημαϊκή παράδοση του δασκάλου του Cabanel. Στο έργο του απεικονίζει συνήθως κομψές γυναικείες μορφές στο εσωτερικό αριστοκρατικών κατοικιών ή σε κήπους.

Ιάκωβος Ρίζος, Στην ταράτσα. 1897. Εθνική Πινακοθήκη. Ο πίνακας είναι γνωστός με την ονομασία Αθηναϊκή βραδιά.

  
  Η Αθηναϊκή βραδιά είναι από τους πιο γοητευτικούς πίνακες της νέας ελληνικής ζωγραφικής. Το γλυκό πορτοκαλί χρώμα του ηλιοβασιλέματος λούζει την Ακρόπολη. Σουρουπώνει...Σε λίγο θα πέσει η νύχτα. Οι δύο γυναίκες φορούν υπέροχα αέρινα φορέματα. Η μία είναι ξαπλωμένη νωχελικά στον καναπέ και η άλλη στέκεται όρθια, ακουμπώντας τα χέρια της στο μπαλκόνι. Ο ζωγράφος προσέχει τις λεπτομέρειες. Μπορείτε να παρατηρήσετε και να ανακαλύψετε πολλές μικρές λεπτομέρειες να αναπαριστώνται με ρεαλισμό. Το τραπεζάκι με την κανάτα και τα κρυστάλινα ποτήρια γεμάτα λικέρ, το τραπεζομάντηλο, το χαλί κάτω από τον καναπέ, τα πλακάκια στο πάτωμα της ταράτσας, το μαξιλάρι που ακουμπά το κεφάλι της η μία γυναίκα... 
   Ο ρεαλισμός όμως δεν εμποδίζει τη μαγεία της ποιητικής ατμόσφαιρας του έργου. Η εικόνα είναι ονειρική, πραγματικά ειδυλλιακή στην ταράτσα αυτή την Αθηναϊκή βραδιά του 1897. Ωστόσο, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η συναρπαστική σκηνή του πίνακα δεν έχει καμμία σχέση με την πραγματικότητα του μικρού αδύναμου ελληνικού κράτους και των κατοίκων του. Ο πίνακας ζωγραφίστηκε το 1897, τη χρονιά που το ελληνικό κράτος υπέστη την ταπεινωτική ήττα στον ελληνοτουρκικό πόλεμο...
   Φαίνεται ότι πάντα χρειαζόμαστε το όνειρο για να αντέξουμε την άσκημη πραγματικότητα.

http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?artist_id=4306&sel=352