Μύκονος και Σαντορίνη. Φωτογραφίες της Βούλας Παπαϊωάννου
Τότε δεν ήταν ακόμα τουριστικά κοσμικά κέντρα, πόλοι έλξης χιλιάδων τουριστών…ήταν μόνο δύο από τα πολλά νησιά του Αιγαίου, δύο από τις Κυκλάδες νήσους. Μιλώ για τη Μύκονο και τη Σαντορίνη παλιών δεκαετιών, της προπολεμικής και μεταπολεμικής Ελλάδας. Ιδού, λοιπόν, κάποιες εικόνες από αυτά τα Αιγαιοπελαγίτικα νησιά, που έμελλε να γίνουν από τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς, μέσα από το φωτογραφικό βλέμμα της Βούλας Παπαϊωάννου (1898-1990), η οποία συγκαταλέγεται ανάμεσα στους σημαντικότερους εκπροσώπους της ελληνικής φωτογραφικής τέχνης.
Ο φακός της Παπαϊωάννου αποτυπώνει ασπρόμαυρες εικόνες από θαλασσινά τοπία με τη διάφανη και αστραφτερή θάλασσα των δύο νησιών, τους ανεμόμυλους και τις εκκλησιές, τα σοκάκια με τα κατάλευκα κυβόσχημα σπιτάκια, τους βιοπαλαιστές νησιώτες που μοχθούν κάτω από το εκτυφλωτικό φως του ήλιου, τα παιδάκια που παίζουν ανέμελα… Eίναι εικόνες με βαθύτατη ουμανιστική ματιά που ο Οργανισμός Ελληνικού Τουρισμού (ο Ε.Ο.Τ.) αξιοποίησε για την προβολή της χώρας στον εξωτερικό. Σε μια εποχή που ο παγκόσμιος τουρισμός αρχίζει να αναπτύσσεται και η Δυτική Ευρώπη να ανακάμπτει από τις καταστροφές και τις απώλειες του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι φωτογραφίες αυτές είναι ο καλύτερος τρόπος για προσέλκυση των εύπορων τουριστών, κυρίως Αμερικανών και Δυτικοευρωπαίων.
Πρόκειται ασφαλώς για εικόνες εξιδανίκευσης και γραφικότητας. Κάποιοι θα θεωρούσαν ότι μεταφέρουν τα στερεότυπα για το Αιγαίο του φωτός, του ήλιου, του ανέμου και της αλμύρας της καταγάλανης θάλασσας και κυρίως του Έρωτα-ας θυμηθούμε και την ποίηση του Οδ. Ελύτη, του κατεξοχήν ποιητή του Αιγαίου. Εικόνες που ίσως σήμερα θα μπορούσαν να προκαλέσουν νοσταλγία για τα περασμένα χρόνια της απωλεσθείσης αθωότητας. Ήταν, όμως, πράγματι, τόσο "αθώες" εκείνες οι εποχές, ήταν πράγματι τόσο "φωτεινό" το Αιγαίο και τόσο περιχαρής η καθημερινότητα των νησιωτών; Σίγουρα το φως ήταν σκληρά δυνατό και εκτυφλωτικό, σίγουρα τα νησιά ήταν "ηλιόλουστα" και ανεμόεντα, σίγουρα τα πρόσωπα των νησιωτών ήταν ηλιοκαμμένα, σίγουρα οι αχτίδες του ήλιου δημιουργούσαν μαγικές, ονειρικές φωτοσκιάσεις στο λευκό των οικημάτων και των δρόμων. Ποιος μπορεί να αμφισβητήσει τις υπέροχες σκιές και τα παιχνίδια του φωτός; Τι συνέβαινε, όμως, την ίδια εποχή στην ηπειρωτική μετεμφυλιακή Ελλάδα; Ήταν ξέγνοιαστοι και ανέμελοι οι κάτοικοι, όταν ακόμα οι απώλειες και τα τραύματα από τον πόλεμο-εννοώ τον εμφύλιο-δεν είχαν σταματήσει; …Και, κυρίως, ας μην ξεχνάμε ότι, εκτός από τα ηλιόλουστα νησιά του Αιγαίου με τα υπέροχα τοπία και τους υπέροχους κατοίκους που περίμεναν τις αφίξεις των τουριστών για να επιδείξουν την ελληνική φιλοξενία, υπήρχε και ένα άλλο Αιγαίο, ένας κόσμος παράλληλος, σκοτεινός και "αφιλόξενος" για τους ίδιους τους Έλληνες. Υπήρχαν τα νησιά της απομόνωσης και της εξορίας με τους πολιτικούς εξόριστους, τα νησιά-φυλακές και στρατόπεδα, τόποι εξορίας, εγκλεισμού και βασανιστηρίων…και εκεί ο ήλιος ήταν πραγματικά εκτυφλωτικός, ήταν σκληρός και προκαλούσε πόνο…
Βούλα Παπαϊωάννου, Παιδιά χορεύουν δίπλα σε ανεμόμυλο. Μύκονος. 1935. Ιστορικά Φωτογραφικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη.
Βούλα Παπαϊωάννου, Σαντορίνη. 1950. Ιστορικά Φωτογραφικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη.
Βούλα Παπαϊωάννου, Παιδιά που κολυμβούν. Μύκονος. 1950-55. Ιστορικά Φωτογραφικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη.
Βούλα Παπαϊωάννου, Μουσικοί. Μύκονος. 1950-55. Ιστορικά Φωτογραφικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη.
Βούλα Παπαϊωάννου, Σαντορίνη. 1950. Ιστορικά Φωτογραφικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη.
Βούλα Παπαϊωάννου, Η καλντέρα. Σαντορίνη. 1935. Ιστορικά Φωτογραφικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη.
Βούλα Παπαϊωάννου, Αυλή με θέα στην καλντέρα. Σαντορίνη. 1950-55. Ιστορικά Φωτογραφικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη.
Βούλα Παπαϊωάννου, Οία-Θήρα. 1950-55. Ιστορικά Φωτογραφικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη.
Βούλα Παπαϊωάννου, Οία-Θήρα. 1950-55. Ιστορικά Φωτογραφικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη.
Βούλα Παπαϊωάννου, Το ηφαίστειο. Σαντορίνη. 1950-55. Ιστορικά Φωτογραφικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη.
Βούλα Παπαϊωάννου, Ανεμόμυλοι και εκκλησιά. Μύκονος. 1950-1955. Ιστορικά Φωτογραφικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη.
Βούλα Παπαϊωάννου, Κορίτσι κατεβαίνει τα σκαλιά. Μύκονος. 1950-55. Ιστορικά
Φωτογραφικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη.
Βούλα Παπαϊωάννου, Μύκονος. 1950-55. Ιστορικά
Φωτογραφικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη.
Βούλα Παπαϊωάννου, Νερουλάς. Μύκονος. 1950-55. Ιστορικά
Φωτογραφικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη.
Βούλα Παπαϊωάννου, Καλάθια με σταφύλια. Σαντορίνη. 1950-55. Ιστορικά
Φωτογραφικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη.
Βούλα Παπαϊωάννου, "Κουσεγιάρες". Τέσσερις εκκλησίες. Μύκονος. 1950-55. Ιστορικά
Φωτογραφικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη.
Βούλα Παπαϊωάννου, Πορτρέτα κοριτσιών. Σαντορίνη. 1950-55. Ιστορικά
Φωτογραφικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη.
Βούλα Παπαϊωάννου, Πορτρέτ0 κοριτσιού μπροστά σε ανεμόμυλο. Σαντορίνη. 1950-55. Ιστορικά Φωτογραφικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη.
Βούλα Παπαϊωάννου, Πορτρέτα κοριτσιού. Μύκονος. 1950-55. Ιστορικά
Φωτογραφικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη.
Βούλα Παπαϊωάννου, Ψαράδες σε βάρκα. Μύκονος. 1950-55. Ιστορικά
Φωτογραφικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου