Για τα βιβλία και τους συγγραφείς. Άρθουρ Σόπενχαουερ

Περί βιβλίων και συγγραφής του Άρθουρ Σόπενχαουερ

   Για τους συγγραφείς και τα βιβλία ο λόγος. Ιδού κάποια αποσπάσματα από το δοκίμιο του Γερμανού φιλόσοφου Άρθουρ Σόπενχαουερ. Υπάρχουν μεγάλοι συγγραφείς και ποιοι συγγραφείς μπορούν να χαρακτηριστούν ως μεγάλοι;

Vasili Perov, Αυτοπροσωπογραφία του συγγραφέα Φ. Ντοστογιέφσκι. 1872. Πινακοθήκη Τρετιάκοφ. Μόσχα.

1

   Οι συγγραφείς μπορεί να χωριστούν σε μετεωρίτες, πλανήτες και ακίνητα άστρα. Οι συγγραφείς-πλανήτες δημιουργούν μια εντύπωση που διαρκεί ελάχιστα: κοιτάς τον ουρανό, τους βλέπεις και αναφωνείς "κοίτα!"-ύστερα εξαφανίζονται για πάντα. Η δεύτερη περίπτωση συγγραφέων, τα κινούμενα άστρα δηλαδή, διαρκούν πολύ περισσότερα. Επειδή βρίσκονται πιο κοντά στη γη, συχνά φαίνονται να λάμπουν περισσότερο από τα άστρα με σταθερή θέση, τα οποία ο αδαής παρατηρητής μπερδεύει με αυτά. Όμως και αυτά με τη σειρά τους πρέπει να εγκαταλείψουν τη θέση τους, και συν τοις άλλοις το φως τους-άρα και η λάμψη τους-δεν είναι παρά δανεική, ενώ η σφαίρα επιρροής τους περιορίζεται στα άστρα που συμπορεύονται μαζί τους (τα άστρα δηλαδή που είναι σύγχρονά τους). Μόνο τα άστρα που ανήκουν στην τρίτη κατηγορία δεν αλλάζουν, στέκονται ακίνητα στο στερέωμα, είναι αυτόφωτα και επηρεάζουν το ίδιο όλες τις χρονικές περιόδους-η όψη τους δεν αλλάζει όταν αλλάζει και η θέση μας στη γη. Σε αντίθεση με τις άλλες δυο περιπτώσεις, δεν ανήκουν σε ένα μόνο σύστημα (έθνος)-ανήκουν σε ολόκληρο το σύμπαν. Ωστόσο, ακριβώς επειδή βρίσκονται τόσο ψηλά, το φως τους συνήθως κάνει πολλά χρόνια να φτάσει στα μάτια των παρατηρητών που βρίσκονται στη γη.

Ilya Repin, Προσωπογραφία του συγγραφέα Λ. Τολστόι. 1888. Πινακοθήκη Τρετιάκοφ.

2

   Πάνω απ' όλα υπάρχουν δύο είδη συγγραφέων: εκείνοι που γράφουν επειδή θέλουν να πουν κάτι κι εκείνοι που γράφουν για να γράψουν. Όσοι ανήκουν στην πρώτη περίπτωση έχουν ιδέες ή εμπειρίες που κρίνουν πως αξίζει να τις μεταδώσουν. Αυτοί που γράφουν για να γράψουν έχουν ανάγκη από χρήματα κι αυτός είναι ο λόγος που γράφουν-το χρηματικό κέρδος…

Carl Spitzweg, Ο συγγραφέας. 1880. Οίκος Τέχνης. Μόναχο.

…

   Η αμοιβή και τα πνευματικά δικαιώματα ευθύνονται κατά βάση για την παρακμή της λογοτεχνίας. Μόνο εκείνος που γράφει αποκλειστικά για να εκφράσει αυτά που θέλει να πει, γράφει πράγματα που αξίζει να γραφτούν. Είναι σαν τα χρήματα να είναι καταραμένα-όλοι οι συγγραφείς χάνουν το ταλέντο τους μόλις ξεκινήσουν να γράφουν για τα χρήματα. Τα σπουδαιότερα έργα των σημαντικότερων ανθρώπων δημιουργήθηκαν όλα σε μια εποχή όπου η αμοιβή ήταν ελάχιστη, αν όχι μηδαμινή, γι' αυτό και εδώ ισχύει η ισπανική παροιμία που λέει: honra y provecho no caben en un saco (η τιμή και το πορτοφόλι δεν χωράνε στο ίδιο πορτοφόλι)…

Carl Spitzweg, Ο φτωχός ποιητής. 1839. Νέα Πινακοθήκη. Μόναχο.

Αποσπάσματα από το βιβλίο Άρτουρ Σοπενχάουερ, Για τη δυστυχία του κόσμου, εκδ. Πατάκη, Αθήνα 2014, σ. 151-155.

http://www.pinakothek.de/en/carl-spitzweg
http://www.wikiart.org/en/carl-spitzweg/the-writer
http://www.tretyakovgallery.ru/en/collection/_show/image/_id/3654
http://www.tretyakovgallery.ru/en/collection/_show/image/_id/206