Ντέννις Κέλλυ, Ορφανά-Θέατρο Νέου Κόσμου

Μόλις πριν από λίγο είδα, μαζί με τη φίλη μου Ευσεβία, μία εξαιρετική θεατρική παράσταση στο Δημοτικό Θέατρο Καλαμαριάς, το οποίο από τις 3 έως τις 29 Μαΐου φιλοξενεί διάφορα θεατρικά σχήματα στο πλαίσιο των εκδηλώσεων Θεατρικές Συναντήσεις που ο Δήμος Καλαμαριάς διοργανώνει τα τελευταία χρόνια κάθε Μάιο.

Είδαμε, λοιπόν, το θεατρικό έργο του Ντέννις Κέλλυ, Ορφανά, μία παράσταση που ανέβηκε τη φετινή χειμερινή περίοδο από το Θέατρο του Νέου Κόσμου/Νέα Σκηνή Τέχνης.

 Το Θέατρο Νέου Κόσμου ιδρύθηκε στην Αθήνα το 1995 από το σκηνοθέτη και ηθοποιό Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο, ο οποίος έχει αναλάβει και την καλλιτεχνική διεύθυνση του θεατρικού οργανισμού. Από το 1997 το θέατρο απέκτησε μόνιμη στέγη με τρεις αίθουσες στην πρώτη ζυθαποθήκη του ΦΙΞ, ένα διατηρητέο βιομηχανικό κτίσμα από τα τέλη του 19ου αιώνα (οδός Αντισθένους 7 και Θαρύπου).


Όπως πληροφορούμαστε από την ιστοσελίδα του Θεάτρου Νέου Κόσμου, το ενδιαφέρον για το κοινωνικό και πολιτικό ρόλο της τέχνης επηρεάζει τις επιλογές του ρεπερτορίου του. Έτσι, στο Θέατρο έχουν ανεβεί  κλασικά ευρωπαϊκά έργα γνωστών δραματουργών (Mπύχνερ, Tσέχοφ, Λόρκα, Στρίντμπεργκ, Mπέκετ κ.ά.) αλλά και πολλά έργα σύγχρονων συγγραφέων, Ελλήνων και ξένων (Pέιβενχιλλ, Mακ Nτόνα, Mπαίρφους, Στήβενς κ.ά.)

Το εξώφυλλο του προγράμματος του θεατρικού έργου Ορφανά που περιέχει και το κείμενο του έργου

Από το σύγχρονο ευρωπαϊκό ρεπερτόριο προέρχεται το έργο του Ντέννις Κέλλυ Ορφανά, αφού είναι ένα έργο που ανέβηκε το 2009 και κέρδισε το πρώτο βραβείο στο Φεστιβάλ Fringe του Εδιμβούργου, ενώ και ο Κέλλυ ανακηρύχτηκε ο καλύτερος ξένος θεατρικός συγγραφέας από το γερμανικό περιοδικό Theater Heute. Ο Ντέννις Κέλλυ θεωρείται ένας από τους σημαντικούς νέους Άγγλους συγγραφείς (γεννήθηκε το 1970) που συνεχίζει την πραγματικά αξιόλογη αγγλική παράδοση ως προς τη συγγραφή θεατρικών έργων.

Τρία είναι τα πρὀσωπα του έργου: Ένα ζευγάρι, ο Ντάννυ και η Έλεν, και ο αδελφός της Έλεν, ο Λίαμ. Στη φωτογραφία από αριστερά: Μιχάλης Οικονόμου (Ντάννυ), Μαρία Κίτσου (Έλεν) και Όμηρος Πουλάκης (Λίαμ). Τρεις απαιτητικοί ρόλοι, τρεις εξαιρετικές ερμηνείες από τρεις νέους ηθοποιούς.

Η υπόθεση του έργου είναι μια "οικογενειακή" ιστορία που καθώς ξετυλίγεται η πλοκή της αποκτά χαρακτηριστικά ψυχολογικού και αστυνομικού θρίλερ. 

Αντιγράφω από το κείμενο του έργου την αρχή με τις σκηνοθετικές οδηγίες του συγγραφέα:

To διαμέρισμα της Έλεν και του Ντάννυ.

Δείπνο με κεριά, που έχει διακοπεί.

Η Έλεν και ο Ντάννυ ντυμένοι με τα καλά τους.

Ο Λίαμ, που μόλις έχει μπει μέσα, στέκεται μπροστά τους.

Η μπλούζα του είναι γεμάτη αίματα.

Παύση. Τον κοιτάζουν. Πολλή ώρα.

...και αρχίζει ο διάλογος

    Ο μάλλον διαταραγμένος ψυχολογικά Λίαμ εισβάλλει στο διαμέρισμα της παντρεμένης με τον Ντάννυ αδελφής του Έλεν, για να διαταράξει τη φαινομενικά τακτοποιημένη και αρμονική ζωή του ζευγαριού. Η Έλεν και ο Ντάννυ ζουν προστατευμένοι και βολεμένοι στον υποτιθέμενο ωραίο μικρόκοσμό τους. Έχουν τις δουλειές τους, το αγοράκι τους (που λείπει στη γιαγιά του), το αξιοπρεπές και κομψό διαμέρισμά τους, φαίνεται ότι αγαπιούνται, η Έλεν περιμένει παιδί, γεγονός που προκαλεί χαρά στον Ντάννυ. Όμως, ο έξω κόσμος είναι βίαιος. Το ζευγάρι ζει σε μια γειτονιά με ξένους μετανάστες, συμμορίες νεαρών γυρίζουν στους δρόμους και τρομοκρατούν τα βράδια τους φιλήσυχους οικογενειάρχες. Από το διάλογο μαθαίνουμε ότι ο Ντάννυ έχει πέσει θύμα επίθεσης από ομάδα ξένων νεαρών και η Έλεν φοβάται να κυκλοφορεί μόνη της στη γειτονιά. Ο βίαιος έξω κόσμος θα εισβάλει, όμως, βίαια  μέσα στο ίδιο το σπίτι τους, όταν θα εμφανιστεί  αδελφός της Έλεν, ο Λίαμ, βουτηγμένος στα αίματα, γιατί, όπως ισχυρίζεται, προσπάθησε να βοηθήσει έναν τραυματισμένο που συνάντησε τυχαία στο δρόμο. Στην αρχή, η Έλεν δέχεται την εξήγηση του Λίαμ και προσπαθεί να πείσει τον Ντάννυ να μην ειδοποιήσουν την αστυνομία, για να μη βρεθεί μπλεγμένος ο αδελφός της που στο παρελθόν είχε ποινικό μητρώο λόγω παραβατικής συμπεριφοράς. Η αδελφή έχει αναλάβει την προστασία του αδελφού της από τότε που τα δύο αδέλφια ήταν παιδιά και έμειναν ορφανά, γιατί κάηκαν οι γονείς τους. Η ίδια νιώθει την υποχρέωση να τον προστατεύει, επειδή αυτός από μικρός είχε επιδείξει βίαιη συμπεριφορά και ψυχολογική αστάθεια. Ο Ντάννυ, από την άλλη,  ανέχεται τον αδελφό της, επειδή την αγαπά. Καθώς προχωρεί, όμως, ο διάλογος ανάμεσα στους τρεις ήρωες, αποκαλύπτεται ότι ο Λίαμ είναι πολύ περισσότερο μπλεγμένος στην ιστορία με τον τραυματισμένο. Το ζευγάρι αντιλαμβάνεται ότι ο Λίαμ είναι αυτός που έχει επιτεθεί, έχει χτυπήσει, βασανίσει βάναυσα τον άνθρωπο, ο οποίος ήταν ένας φιλήσυχος ξένος οικογενειάρχης που γύριζε το βράδυ από τη δουλειά του στο σπίτι του.

Σκηνή από τη θεατρική παράσταση Ορφανά. Το ζευγάρι προσπαθεί να καταλάβει τι ακριβώς έχει διαπράξει ο Λίαμ.

Τι στάση θα κρατήσει το ζευγάρι, όταν μάθει τι ακριβώς έχει διαπράξει ο Λίαμ; Η Έλεν, χρησιμοποιώντας ακόμα και την εγκυμοσύνή της, ασκεί ψυχολογική πίεση στον Ντάννυ για να επιδείξει συγγενική αλληλεγγύη και να προστατέψει τον αδελφό της. Το ζευγάρι στην προσπάθειά τους, όμως, να προστατέψουν τον «δικό τους άνθρωπο», την οικογένειά τους, θἐτουν σε δοκιμασία τη σχέση τους και κλονίζουν τις βεβαιότητες της ζωής τους. Και καθώς το έργο εξελίσσεται, κορυφώνονται οι συγκρούσεις ανάμεσα στον άνδρα και τη γυναίκα που αναγκάζονται να παραβιάσουν τις αρχές τους για να καλύψουν την πράξη του Λίαμ. Τελικά,  τι είναι ο ρατσισμός και πότε χτυπάει την πόρτα μας; Μήπως προσπαθώντας να προφυλάξουμε τον εαυτό μας και τους δικούς μας από τους “άλλους” κινδυνεύουμε να διαπράξουμε χειρότερα από όσα μπορεί να έχουν κάνει οι "άλλοι" σε μας; Πού μπορεί να οδηγήσει ο φόβος; Ο φόβος για τον άλλο; ...και πάντα θα υπάρχουν άλλοι για εμάς και εμείς θα είμαστε οι άλλοι για κάποιους...
Πώς μπορούμε να διαφυλάξουμε τις αρχές μας, όταν είμαστε υπό πίεση; Ποιοι είναι τα ορφανά του έργου; Τα δυο αδέρφια που κάηκαν οι γονείς τους όταν ήταν παιδιά, το ζευγάρι που από τη μια στιγμή στην άλλη βλέπει τον ασφαλή γυάλινο κόσμο του να καταρρέει; όλοι εμείς που ζούμε "απροστάτευτοι" και κινδυνεύουμε κάθε στιγμή να χάσουμε τις αρχές μας, μόλις νιώσουμε να μας απειλούν;


Ένα πραγματικά δυνατό έργο, με δραματικές συγκρούσεις, με ολοκληρωμένους ρόλους-χαρακτήρες, που δεν έχει ως θέμα του μόνο το ρατσισμό και την ξενοφοβία, αλλά και τις σχέσεις ανάμεσα στο ζευγάρι και ανάμεσα στα αδέλφια. 


Σκηνοθεσία: Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος
Μετάφραση: Κοραλία Σωτηριάδου
Σκηνικά-κοστούμια: Μαργαρίτα Χατζηιωάννου
Μουσική: Σταύρος Γασπαράτος

http://www.theatroneoukosmou.gr/ (για το θέατρο του Νέου Κόσμου)

http://issuu.com/theatroneoukosmou/docs/orfana2 (μπορείτε να δείτε και να ξεφυλλίσετε το πρόγραμμα της παράστασης)
http://www.agelioforos.gr/default.asp?pid=7&ct=75&artid=92350 (είδηση ότι στη Θεσσαλονίκη θα λειτουργήσει παράλληλα με την Αθήνα σκηνή του Θεάτρου του Νέου Κόσμου).