Η Αρχόντισσα (Δεσποσύνη) του Σαλλότ ( The Lady of Shallot) του Τέννυσον στα έργα των Προραφαηλιτών ζωγράφων
Η Αρχόντισσα (Δεσποσύνη) του Σαλλότ ( The Lady of Shallot) είναι μία μπαλάντα της Βικτωριανής αγγλικής εποχής που συνέθεσε ο Άγγλος ποιητής Άλφρεντ Τέννυσον (1809-1892). Η ιστορία του ποιήματος, όπως και άλλα ποιήματα του Τέννυσον (π.χ. "ο Σερ Λάνσελοτ και η Βασίλισσα Γκουινέβερ", "Γκάλαχαντ" κ. ά.), βασίζεται στους αγγλικούς μεσαιωνικούς μύθους για το βασιλιά Αρθούρο που ήταν ιδιαίτερα αγαπητοί στους Άγγλους ρομαντικούς καλλιτέχνες του 19ου αιώνα. Ο Τέννυσον έγραψε δύο παραλλαγές της μπαλάντας Η Αρχόντισσα (Δεσποσύνη) του Σαλλότ ( The Lady of Shallot), το 1833 και το 1842 (βλ. τις δύο παραλλαγές στο http://www.lib.rochester.edu/camelot/shalcomb.htm).
Η Αρχόντισσα (Δεσποσύνη) του Σαλλότ βασίζεται κυρίως στο μύθο του ανεκπλήρωτου έρωτα της Ελέιν (Elaine), αρχόντισσας του Astolat, με τον ιππότη Λάνσελοτ. Φαίνεται ότι ο Τέννυσον εμπνεύστηκε από την ιστορία της Elaine of Astolat του κύκλου των μύθων του Αρθούρου για να γράψει τη μπαλάντα του Η Αρχόντισσα (Δεσποσύνη) του Σαλλότ. Ο Τέννυσον έγραψε και το αφηγηματικό ποίημα με τον τίτλο Λάνσελοτ και Ελέιν, το οποίο συμπεριλαμβάνεται στην ποιητική του συλλογή τα "Ειδύλλια του Βασιλιά". Η ιστορία του ποιήματος έχει πολλά κοινά σημεία με την ιστορία της μπαλάντας του Η Αρχόντισσα (Δεσποσύνη) του Σαλλότ (για το κείμενο του ποιήματος Λάνσελοτ και Ελέιν, βλ. http://www.lib.rochester.edu/camelot/idyl-l&e.htm).
Η Αρχόντισσα (Δεσποσύνη) του Σαλλότ βασίζεται κυρίως στο μύθο του ανεκπλήρωτου έρωτα της Ελέιν (Elaine), αρχόντισσας του Astolat, με τον ιππότη Λάνσελοτ. Φαίνεται ότι ο Τέννυσον εμπνεύστηκε από την ιστορία της Elaine of Astolat του κύκλου των μύθων του Αρθούρου για να γράψει τη μπαλάντα του Η Αρχόντισσα (Δεσποσύνη) του Σαλλότ. Ο Τέννυσον έγραψε και το αφηγηματικό ποίημα με τον τίτλο Λάνσελοτ και Ελέιν, το οποίο συμπεριλαμβάνεται στην ποιητική του συλλογή τα "Ειδύλλια του Βασιλιά". Η ιστορία του ποιήματος έχει πολλά κοινά σημεία με την ιστορία της μπαλάντας του Η Αρχόντισσα (Δεσποσύνη) του Σαλλότ (για το κείμενο του ποιήματος Λάνσελοτ και Ελέιν, βλ. http://www.lib.rochester.edu/camelot/idyl-l&e.htm).
Η Αρχόντισσα του Σαλλότ ζει απομονωμένη στο κάστρο της που βρίσκεται σ' ένα νησί (το όνομα του νησιού είναι Σαλλότ) στο ποταμό που ρέει έως το Κάμελοτ. Οι αγρότες που κατοικούν στο νησί, τη γνωρίζουν ελάχιστα, γιατί είναι καταδικασμένη από μία μυστηριώδη κατάρα να ζει κλεισμένη στο δωμάτιό της και δεν μπορεί να συναναστραφεί ανθώπους. Έγκλειστη, λοιπόν, στον πύργο της στερείται από τη δυνατότητα να ζήσει την πραγματική ζωή και περνά τον καιρό της υφαίνοντας διάφορες σκηνές της καθημερινότητες και τις εικόνες όσων περνούν έξω από τον πύργο τους για να πάνε στο Κάμελοτ. Οι εικόνες των ανθρώπων που περνούν έξω από τον πύργο της καθρεφτίζονται μέσα στο μαγικό της καθρέφτη. Έτσι, δυστυχισμένη στην απομόνωση της μοναξιάς της βλέπει μόνο τις "εικόνες-σκιες" της ζωής των άλλων. Ζει, επομένως, με τις σκιες ενός κόσμου, που δεν μπορεί να γνωρίσει πραγματικά και να αγγίξει. Όταν κάποια στιγμή δει την εικόνα του ιππότη Λάνσελοτ, ο μαγικός της καθρέφτης σπάζει. Αυτή, τότε, προφανώς ερωτευμένη μαζί του, αποφασίζει να βγει από τον πύργο και να πλεύσει με μία βάρκα στο ποτάμι για να φθάσει στο Κάμελοτ, κυνηγώντας την εικόνα μιας σκιας... Προτού όμως προλάβει να φθάσει στο παλάτι του Κάμελοτ για να συναντήσει τον Λάνσελοτ, πεθαίνει στη βάρκα της...
Το ποίημα ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές στους Προραφαηλίτες ζωγράφους της Βικτωριανής περιόδου, οι οποίοι συμμερίζονταν το ενδιαφέρον και την αγάπη του Τέννυσον για τον αγγλικό μεσαίωνα και τους μύθους του Αρθούρου. Για αυτό, έχουμε αρκετές απεικονίσεις σκηνών που απεικονίζουν την αρχόντισσα του Σαλλότ αλλά και την αρχόντισσα Ελέιν, την ηρωίδα μεσαιωνικών μύθων της εποχής του Αρθούρου, από την ιστορία της οποίας εμπνεύστηκε ο Τέννυσον τη μπαλάντα Η αρχόντισσα του Σαλλότ. Η Elaine και η Lady of Shallot, οι οποίες πολλές φορές ταυτίζονται, ήταν αγαπημένες γυναικείες "εικόνες" που προβάλλονταν από το μεσαίωνα στη Βικτωριανή Εποχή της Αγγλίας.
Ο αγαπημένος μου ζωγράφος John William Waterhouse απεικόνισε τρία επεισόδια από τη μπαλάντα του Τέννυσον Η αρχόντισσα του Σαλλότ. Ο πιο γνωστός πίνακάς του παρουσιάζει τη Lady of Shallot καθισμένη στο υφαντό της με τις μαγικές εικόνες να πλέει (με τη βάρκα) στο ποτάμι για το Κάμελοτ, λίγο πριν το τραγικό της τέλος. Η αρχόντισσα δεν είναι πια η σκοτεινή "μάγισσα" του πύργου, αλλά μία αδύναμη κοπέλα που ντυμένη με λευκό φόρεμα φαίνεται έχει εγκαταλειφθεί στη μοίρα της. Τα τρία κεριά χωρίς φλόγα στη βάρκα προφανώς συμβολίζουν το τέλος της ζωής της...
J.W. Waterhouse, Η Αρχόντισσα (Δεσποσύνη) του Σαλλότ στη βάρκα. 1888. Tate Gallery. London.
J. W. Waterhouse, H Αρχόντισσα (Δεσποσύνη) του Σαλλότ (κοιτάζοντας τον Λάνσελοτ). Σπουδή. 1894. Falmath Art Gallery. Cornwal (Κορνουάλη).
J. W. Waterhouse, H Αρχόντισσα (Δεσποσύνη) του Σαλλότ (κοιτάζοντας τον Λάνσελοτ). 1895. Leeds Art Gallery.
She left the web, she left the loom,
She made three paces thro' the room,
She saw the water-lily bloom,
She saw the helmet and the plume,
She look'd down to Camelot.
Out flew the web and floated wide;
The mirror crack'd from side to side;
"The curse is come upon me," cried The Lady of Shalott.
excerpt - Tennyson, 1842
Οι δύο παραπάνω πίνακες αντιστοιχούν στους παρακάτω στίχους της μπαλάντας.
She left the web, she left the loom,
She made three paces thro' the room,
She saw the water-lily bloom,
She saw the helmet and the plume,
She look'd down to Camelot.
Out flew the web and floated wide;
The mirror crack'd from side to side;
"The curse is come upon me," cried The Lady of Shalott.
excerpt - Tennyson, 1842
Η τρίτη σκηνή απεικονίζει την Αρχόντισσα του Σαλλότ μπροστά στον αργαλειό της...
J. W. Waterhouse, H Αρχόντισσα (Δεσποσύνη) του Σαλλότ. 1916. Art Gallery of Ontario.
Η σκηνή του πίνακα αντιστοιχεί στους παρακάτω στίχους της μπαλάντας.
There she weaves by night and day
A magic web with colours gay.
She has heard a whisper say,
A curse is on her if she stay
To look down to Camelot.
She knows not what the curse may be,
And so she weaveth steadily,
And little other care hath she,
The Lady of Shalott.
Φυσικά και άλλοι Προραφαηλίτες ζωγράφοι απεικόνισαν την Αρχόντισσα του Σαλλότ.
W. Hunt, Η Αρχόντισσα του Σαλλότ. 1886-1906. Wadsworth Atheneum. Hartford-Connecticut.
A. Hughes, Η Αρχόντισσα του Σαλλότ. 1872-73. Iδιωτική Συλλογή.
John Atkinson Jagrimshaw, Ελέιν. 1874. Ιδιωτική Συλλογή.
John Atkinson Jagrimshaw, Η αρχόντισσα του Σαλλότ. 1878. Ιδιωτική Συλλογή.
Sophie Anderson, Ελέιν. 1870. Liverpool Museums.
Αγνώστου, Η Ελέιν στη βάρκα. Πριν το 1887.
Lancelot Speed, Η Ελέιν του Astolat. 1919. Ιδιωτική Συλλογή.
Για τη μπαλάντα και την υπόθεσή της βλ.
http://www.sparknotes.com/poetry/tennyson/section2.rhtml και http://www.victorianweb.org/authors/tennyson/los1.html
http://charon.sfsu.edu/tennyson/poems/index.shtml (ποιήματα του Τέννυσον)
http://www.tate.org.uk/servlet/ViewWork?cgroupid=999999961&workid=15984&searchid=9755http://www.johnwilliamwaterhouse.com/pictures/lady-shalott-1916
http://www.jwwaterhouse.com/view.cfm?recordid=27
http://fag.looksystems.net/Collection/1923.15
http://www.johnwilliamwaterhouse.com/pictures/lady-of-shalott-study-1894/
http://www.thewadsworth.org/nggallery/page-1574/page-3/
http://www.victorianweb.org/painting/hughes/paintings/7.html
http://www.liverpoolmuseums.org.uk/walker/collections/19c/anderson-elaine.aspx
Για τις πραγματικά πολυάριθμες απεικονίσεις της Αρχόντισσας του Σαλλότ ή της Ελέιν, βλ.
http://www.angelfire.com/me2/camelot/shalottArt6.html
http://www.victorianweb.org/authors/tennyson/loslist.html
http://www.victorianweb.org/painting/subjects/shalott1.html
Ακούστε από τη Lorrena McKennit τη Lady of Shallot.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου