Κώστας Ουράνης. Ποιήματα

Δύο ποιήματα του Κώστα Ουράνη

Η ποίηση και γενικά οι τέχνες είναι "καταφύγιο", ανακούφιση ψυχής. Για αυτό, δύο ποιήματα του αγαπημένου Κώστα Ουράνη-ξέρω ότι τον αγαπάτε-, για να μας "ταξιδέψουν"  μακριά...

Κώστας Ουράνης (1890-1953). Τα ποιήματα του Ουράνη, με εμφανείς επιρροές από την ποίηση του Μπωντλέρ και το κίνημα του συμβολισμού, διακρίνονται για τους χαμηλούς τόνους, τη συγκρατημένη θλίψη, τη νοσταλγική διάθεση και την αίσθηση φυγής... 

  

James Tissot, Η κόρη του καπετάνιου. 1873. Ιδιωτική Συλλογή.

Κώστας Ουράνης, Πάψετε πια...

Πάψετε πια να εκπέμπετε το σήμα του κινδύνου,

τους γόους της υστερικής σειρήνας σταματήστε,

κι αφήστε το πηδάλιο στης τρικυμίας τα χέρια:

το πιο φρικτό ναυάγιο θα ήταν να σωθούμε!

Τι; Πάλι να γυρίσουμε στη βαρετήν Ιθάκη

στις μίζερες τις έγνοιες μας και τις φτηνές χαρές μας

και στην πιστή τη σύντροφο, που σαν ιστόν αράχνης 

ύφαινε την αγάπη της γύρω από τη ζωή μας;

Πάλι να ξέρουμε από πριν το αύριο τι θά' ναι

και να μη νιώθουμε καμιά λαχτάρα να ανατείλει,

πάλι σαν τους ανήλιαστους καρπούς που μαραζώνουν

και πέφτουν σάπιοι καταγής να μοιάζουν τα όνειρά μας;

H τόλμη αφού μας έλειψε (και θα μας λείπει πάντα!)

να βγούμε, μόνοι, απ' τη στενή και τη στρωτή μας κοίτη,

κι ελεύτεροι, σαν άνθρωποι στη χαραυγή του κόσμου,

τους αγνώστους να πάρουμε και τους μεγάλους δρόμους,

μ' ανάλαφρη περπατησιά σαν του πουλιού στο χώμα

και την ψυχή μας ριγηλή σα φυλλωσιά στην αύρα,

τουλάχιστο ας μη χάσουμε την ευκαιρία τώρα

το παίγνιο να γίνουμε των άγριων κυμάτων

κι όπου το φέρει! Ως πλόκαμοι μπορούν να μας τραβήξουν

τα κύματα στης θάλασσας τα σκοτεινά τα βάθη,

μια και μπορούν, στη φόρα τους, να μας σηκώσουν τόσο

ψηλά-που με το μέτωπο ν' αγγίξουμε τ' αστέρια!...

Winslow Homer, Σκιες από σύννεφα. 1890. Μουσείο Tέχνης Spencer. Πανεπιστήμιο του Cancas. Lawrence.

Κώστας Ουράνη, Πότε θ' ανοίξουμε πανιά

Πότε θ' ανοίξουμε πανιά για τα Νησιά του Νότου,
πότε το ρου θ' ανέβουμε του ποταμού Αμαζόνα;
-Καιρός μας πια να πάψουμε να βλέπουμε μπροστά μας
των ίδιων πάντα λιμανιών τη νυσταγμένη εικόνα!

Ας σβήσει η νέα μας ορμή (σα βήματα στον άμμο
από το κύμα) την παλιάν, ασάλευτη ψυχή μας!
Σημαία υψώστε την ψυχή στο πιο αψηλό κατάρτι:
δεν είναι αλήθεια ότι ήρθαμε αργά στην εποχή μας!

Μπορούμε ακόμα μια ζωή να ζήσουμε καινούργια,
αντίς να μαραζώνουμε σαν τον κομμένο δυόσμο:
φτάνει να κάνουμε πανιά σαν τους Θαλασσοπόρους
που, μια πατρίδα αφήνοντας-έβρισκαν έναν κόσμο!

James Tissot (1836-1902), Σχέδιο για τον πίνακα "Η κόρη του καπετάνιου". Ιδιωτική Συλλογή.

Βλ. Κώστας Ουράνης, Ποιήματα (Εκλογή), επιμέλεια Σιδέρη Αλόη, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2008.

Διαβάστε και άλλα ποιήματα του Κ. Ουράνη 

στο http://users.uoa.gr/~nektar/arts/poetry/kwstas_oyranhs_poems.htm

http://www.christies.com/lotfinder/lot/james-jacques-joseph-tissot-the-captains-daughter-1400115-details.aspx?intObjectID=1400115

http://collection.spencerart.ku.edu/eMuseumPlus?service=ExternalInterface&module=collection&objectId=4324&viewType=detailView

http://www.wikiart.org/en/james-tissot/the-captain-s-daughter

Το "Πότε θ' ανοίξουμε πανιά" έχει μελωποιηθεί, βλ.

Ανδρέας Εμπειρίκος, Τα κύματα

Ανδρέας Εμπειρίκος, Τα κύματα

Winslow Homer, Βλέποντας τα κύματα. 1896. Μουσείο Arcell at Canajoharie. Ν. Υόρκη.

Εκ των ενόντων και με συγκαταβάσεις

Κληθήκαμε επ' εσχάτων να ανεβούμε

Στη γέφυρα που στήσανε μπροστά μας˙

Μα αυτό δεν το δεχθήκαμε.

Δεν ξέρω πώς,

Όμως δεν μάθαμε ποτέ ποια τρεχαντήρια

Από ποια θάλασσα μας φέρανε τα ψάρια

Που σπαρταράν στο στήθος μας

Και νοιώθουμε γλυκά την δυνατή αρμύρα-

Χθες όμως και προχθές και ακόμη σήμερα

Το γεγονός αυτό που' ναι πολύ παλαιότερο

Πιστοποιήθηκε και πάλι.

Και ακόμη τρέμουν σταγόνες μέσα-μέσα

Γιατί βαθειά μας ξύπνησαν τ' αρχαία τρεχάματά μας

Και ξεφυλλίζουνε τα φύλλα

Παρά πολλών ετών.

Ίσως γι' αυτό δεν ανεβήκαμε στη γέφυρα των άλλων,

Μα πέσαμε στα κύματα και γίναμ' ένα

Με την δική τους έκτασι και το δικό τους βάθος.

Κ' έτσι,

Θαρρώ πως όσο κι άν μεταβληθούνε τα χαράματα,

Θαρρώ πως όσο κι αν αλλάξουν τα καράβια

Πάνω γραμμή

Κάτω γραμμή

Θα τρέχουνε τα κύματα

Θα τρέχω με τα κύματα

Όποια κι αν είναι εμπρός τ' ανηφόρια.

Αθήνα 8/8/1934

Winslow Homer, Βλέποντας τα μεγάλα κύματα. 1891. Μουσείο Gilcrease. Toύλσα. Οκλαχόμα.

Βλ. Ανδρέας Εμπειρίκος, 1934. Προϊστορία ή καταγωγή, Εισαγωγή-Φιλολογική Επιμέλεια: Γιώργης Γιατρωμανωλάκης, εκδ. Άγρα, Αθήνα, 2014, σ. 90.

http://gilcrease.utulsa.edu/Explore/The-Collection
http://www.arkellmuseum.org/american-collections

Mάρκος Αυρήλιος. Εις εαυτόν

  

Εις Εαυτόν

  Το τελευταίο διάστημα ξαναδιαβάζω ένα βιβλιαράκι με επιλεγμένους στοχασμούς του Ρωμαίου αυτοκράτορα και Στωικού φιλοσόφου Μάρκου Αυρήλιου. Οι στοχασμοί αυτοί ανακουφίζουν την ψυχή…και για αυτό, θα ήθελα να μοιρασθώ μαζί σας κάποιους που μου αρέσουν πολύ.

Μάρκος Αυρήλιος, Επιλογή από τα Εις Εαυτόν, μετάφραση Ν. Μ. Σκουτερόπουλος, εκδ. 4η, Στιγμή, Αθήνα 2013. 

   Τα Εις Εαυτόν είναι οι προσωπικοί στοχασμοί του Μάρκου Αυρήλιου, ένα είδος προσωπικών σημειώσεων-συμβουλών, μία προσωπική συνομιλία με τον εαυτόν του για το ποια στάση πρέπει να τηρήσει απέναντι στη ζωή, στα πράγματα και τους ανθρώπους. Το κείμενο εκφράζει, φυσικά, το πνεύμα του Στωικισμού, αφού ο Μάρκος Αυρήλιος είχε ενστερνισθεί τη στωική φιλοσοφία. Δεν πρόκειται, όμως, για συστηματική έκθεση και καταγραφή της στωικής φιλοσοφίας, ούτε για προσωπικό ημερολόγιο (σπάνιες είναι οι αναφορές σε γεγονότα και περιστατικά της ζωής του). Είναι σκέψεις που απευθύνονται στον ίδιο τον εαυτό του και προφανώς δεν γράφτηκαν για να δημοσιευτούν. Το κείμενο παραδόθηκε με τη μορφή δώδεκα βιβλίων που περιέχουν σκόρπιες σημειώσεις, χωρίς συστηματική δομή και σειρά. 

Προτομή του Ρωμαίου αυτοκράτορα Μάρκου Αυρήλιου. 161-180 μ.Χ. Walters Museum of Art. Ο Ρωμαίος καλλιτέχνης αποτυπώνει αριστοτεχνικά το στοχαστικό ύφος του Στωικού φιλόσοφου και συνετού Ρωμαίου αυτοκράτορα Μάρκου Αυρήλιου. Ο Μάρκος Αυρήλιος άρχισε να γράφει τα Εις Εαυτόν στα ελληνικά (στη γλώσσα των μορφωμένων Ρωμαίων) μετά το 172 μ.Χ. (δηλαδή, σε ηλικία πάνω από πενήντα χρονών) κατά τη διάρκεια των εκστρατειών του στην Ανατολή.

Προτομή του Μάρκου Αυρήλιου σε νεανική ηλικία. Μουσείο Καπιτωλίου. Ρώμη. Γεννήθηκε το 121 μ.Χ. στη Ρώμη από οικογένεια ευγενών υπάτων και πέθανε από λοιμό το 180 μ.Χ. κάπου κοντά στη Βιέννη, κατά τη διάρκεια εκστρατείας του. Ανέβηκε στο θρόνο της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας σε ώριμη ηλικία το 161 μ.Χ. Παρά τις ειρηνικές διαθέσεις του και την ήρεμη και σοβαρή ιδιοσυγκρασία του, αναγκάστηκε από τη στιγμή που ανέλαβε την εξουσία να αντιμετωπίσει εξωτερικούς και εσωτερικούς εχθρούς. Επιδόθηκε σε συνεχείς πολέμους και ηγήθηκε νικηφόρων εκστρατειών εναντίον των Πάρθων στα ανατολικά σύνορα και γερμανικών φύλων στα Βόρεια του Δούναβη, ενώ αναγκάστηκε να καταστείλει και κινήσεις αποστατών στρατηγών.

Προτομή του Μάρκου Αυρήλιου σε ώριμη ηλικία. Ο Μάρκος Αυρήλιος θεωρείται από τους καλύτερους και πιο συνετούς Ρωμαίους αυτοκράτορες. Έζησε σε εποχή αναταραχών και γνώρισε πολλές πικρίες από την άστατη σύζυγό του Φαυστίνα, τον άσωτο συναυτοκράτορά του Λεύκιο Ουήρο, τους διάφορους αποστάτες στρατηγούς του και τον ανίκανο γιο και διάδοχό του Κόμμοδο. Παρά το ότι επιθυμούσε γαλήνια και ήρεμη ζωή και του άρεζαν οι τέχνες και τα γράμματα, αναγκάστηκε να αντιμετωπίζει συνεχώς συγκρούσεις και αντιπαραθέσεις. Φαίνεται ότι τα Εις Εαυτόν ήταν το "καταφύγιο", η παρηγοριά του…

S. L. Alma Tadema, Ένας Ρωμαίος γραφέας αντιγράφει αποσπάσματα. Ιδιωτική Συλλογή.

   Τα Εις Εαυτόν τυπώθηκαν για πρώτη φορά σε βιβλίο το 1588 στη Ζυρίχη από ένα χειρόγραφο που δεν έχει διασωθεί. Ένα μόνο σωζόμενο αντίτυπο αυτής της πρώτης έκδοσης φυλάσσεται στις Βιβλιοθήκες του Βατικανό. Επομένως, δεν έχει παραδοθεί σε μας το αυθεντικό χειρόγραφο του Μάρκου Αυρήλιου. Η διαίρεση του κειμένου σε δώδεκα βιβλία είναι αυθαίρετη και προφανώς οφείλεται στην επέμβαση του αντιγραφέα. Μετά την πρώτη του έκδοση, είναι πολυάριθμες και συνεχείς οι επανεκδόσεις σε διάφορες γλώσσες του κειμένου, το οποίο αγαπήθηκε από πολλούς λόγιους και διανοητές διαφόρων εποχών, αλλά και απλούς αναγνώστες.

S. L. Alma Tadema, Ένας Ρωμαίος εραστής της τέχνης. 1868. Ιδιωτική Συλλογή.

    Ιδού, λοιπόν, κάποια αγαπημένα μου αποσπάσματα από τα Εις Εαυτόν μαζί με πίνακες του Sir Lawrence Alma Tadema (1836-1912), που απεικονίζουν ρωμαϊκές σκηνές υπό το πρίσμα του 19ου αιώνα

    "…Κάτι σαν ποτάμι από γεγονότα και νεροσυρμή είναι ο χρόνος˙ κάθε πράγμα μόλις πάει να φανεί, έχει κιόλας φύγει, κι αμέσως παίρνει τη θέση του κάτι άλλο, που κι αυτό πάλι θα παρασυρθεί…"

   "…Όλα φευγαλέα: κι εκείνος που θυμάται κάτι, κι αυτό το κάτι…".

    "…Πώς χάνονται έτσι γρήγορα τα πάντα, τα σώματα μέσα στο σύμπαν, η ανάμνησή τους στην αιωνιότητα. Ποιας λογής είναι όλα τα αισθητά πράγματα, ιδιαίτερα όσα ξεγελούν με την ηδονή ή φοβίζουν με τον πόνο ή παρασύρουν με την κενοδοξία…"

S. L. Alma Tadema, Ένας Ρωμαίος εραστής της τέχνης. 1870. Ιδιωτική Συλλογή.

"…Όπου νά' ναι πεθαίνεις κι ακόμη δεν έχεις γίνει απλός και φυσικός, γαλήνιος, ούτε έχεις απαλλαγεί από τον φόβο πως κάτι εξωτερικό μπορεί να σε βλάψει, ούτε πονετικός με όλους είσαι, ούτε έχει ακόμα εννοήσει ότι σοφία είναι μόνο να κάνεις δίκαιες πράξεις…".

"…Μη συμπεριφέρεσαι σαν να πρόκειται να ζήσεις χίλια χρόνια. Το αναπόφευκτο έχει κιόλας γαντζωθεί επάνω σου. Όσο ακόμα ζεις, όσο ακόμα είναι δυνατόν, γίνε άνθρωπος καλός…".

   "…Λίγο ακόμα και θα τά' χεις ξεχάσει όλα, λίγο ακόμα και θα σ' έχουν ξεχάσει όλοι…".

S. L. Alma Tadema, Προσδοκίες. 1888. Ιδιωτική Συλλογή.

   "…Να μη σου αποσπούν την προσοχή όσα έρχονται απ' έξω. Να δίνεις στον εαυτό σου την ευκαιρία να μαθαίνει ολοένα και κάποιο όμορφο πράγμα, και να πάψεις να περιφέρεσαι άσκοπα από δω κι από εκεί. Φυλάξου επίσης και από την άλλη πλάνη: γιατί εξίσου ανόητα φέρονται, διαμέσου των πράξεών τους, όσοι κουράστηκαν από τη ζωή και δεν έχουν κανένα σκοπό στον οποίο να στρέφουν όλη τους την έφεση και, με μια λέξη, όλη τους τη σκέψη…".

S. L. Alma Tadema, Μορφές σε ταράτσα απέναντι από την Ακρόπολη. 1874. Ιδιωτική Συλλογή.

"…Πόση γαλήνη κατακτά όποιος δεν προσέχει τι είπε ή τι έκανε ή τι σκέφτηκε ο διπλανός του, αλλά μόνο τι κάνει ο ίδιος, ώστε η πράξη του να είναι δίκαιη, σωστή, σύμφωνη από κάθε άποψη με το αγαθό! Μην έχεις στραμμένο το βλέμμα σου στα μελανά σημεία των άλλων, αλλά να τρέχεις ίσια επάνω στη γραμμή σου χωρίς να κοιτάζεις από δω κι από εκεί…".

S. L. Alma Tadema, Βαρκάδα. 1868. Ιδιωτική Συλλογή.

      "…Πόσο εύκολο είναι να διώξουμε από μέσα μας και να σβήσουμε κάθε φανταστική παράσταση που ενοχλεί ή που νοθεύει την ουσία του εαυτού μας και να νιώσουμε αμέσως απέραντη γαλήνη!…"

      "…Με λίγα να ασχολείσαι, λέει ο σοφός, αν θες γαλήνη μέσα σου…Γιατί τα περισσότερα από όσα λέμε και κάνουμε δεν είναι αναγκαία, κι αν τα αφήσει κατά μέρος θα έχει περισσότερο χρόνο δικό του και λιγότερη αναστάτωση…".

S. L. Alma Tadema, Η συνομιλία. Ιδιωτική Συλλογή.

http://www.alma-tadema.org
http://www.artrenewal.org/pages/artist.php?artistid=8
http://the-athenaeum.org/art/list.php?s=tu&m=a&aid=25&p=1
http://art.thewalters.org/detail/10416/portrait-of-the-emperor-marcus-aurelius/
http://www.greek-language.gr/Resources/ancient_greek/anthology/literature/browse.html?text_id=503

Καλοκαιρινή βροχή. Στη βάρκα. Πίνακες του Jules Scalbert

Καλοκαιρινή βροχή στη βάρκα

   Βρέχει πάλι αυτές τις δύο τελευταίες μέρες. Συνεχίζονται οι καλοκαιρινές βροχές. Για αυτό, ένας πίνακας ζωγραφικής του Γάλλου ζωγράφου Jules Scalbert (1851-1928) που απεικονίζει μία χαριτωμένη σκηνή ξαφνικής καλοκαιρινής μπόρας.
   Ένα ζευγάρι βρίσκεται στη βάρκα. Έχει ξεσπάσει βροχή. Ο άνδρας προσπαθεί να προστατέψει τη νεαρή κοπέλα από τη βροχή. Έχει τραβήξει τη βάρκα στην όχθη, κάτω από τα κλαδιά των δένδρων, και κρατά τη δαντελωτή ομπρέλα της κοπέλας.

Jules Scalbert (1851-1928), Καλοκαιρινή μπόρα. Ιδιωτική Συλλογή.

   Ακόμα ένας πίνακας που απεικονίζει σκηνή με βροχή. Ένα ζευγάρι κάνει βαρκάδα. Η κοπέλα κρατά ομπρέλα.

Jules Scalbert (1851-1928), Ελαφριά βροχή. Ιδιωτική Συλλογή.

http://www.artrenewal.org/pages/artwork.php?artworkid=39520&size=large
http://www.the-athenaeum.org/art/list.php?m=a&s=tu&aid=5731
http://www.artnet.com/artists/jules-scalbert/light-rain-6vsutqDmdXgg7DvwJsFUyw2

Βαρκάδα. Πίνακες του Édouard Manet

Βαρκάδα

   Επέλεξα τρία έργα του Γάλλου ζωγράφου Édouard Manet που απεικονίζουν σκηνές σε βάρκες. Ιδού, λοιπόν τρεις "βαρκάδες".

   "Στη βάρκα"! Θεωρείται ένα από πολλά αριστουργήματα του Γάλλου ζωγράφου Édouard Manet. Ένα ζευγάρι στη βάρκα! Εκείνος κρατά το τιμόνι, εκείνη κάθεται νωχελικά και ρεμβάζει.  Ο Manet ζωγράφισε τον πίνακα το καλοκαίρι του 1874, όταν έκανε διακοπές έξω από το Παρίσι, στο Gennevilliers που βρίσκεται επί του Σηκουάνα, όχι μακριά από το Argenteuil όπου παρεθέριζε ο γνωστός ιμπρεσιονιστής ζωγράφος Claude Monet με την οικογένειά του. Ο Μanet συνδεόταν φιλικά με τον Monet και συχνά ζωγράφιζαν μαζί στην εξοχή (για λεπτομέρειες σχετικά με τον πίνακα, βλ. http://annagelopoulou.blogspot.gr/2012/07/blog-post.html)

Édouard Manet, Βαρκάδα. 1874. Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης. Ν. Υόρκη.

     Στον παρακάτω πίνακα ο Manet απεικονίζει τον φίλο του Monet, που το καλοκαίρι συνήθιζε να ζωγραφίζει στη βάρκα του. Στο βάθος διακρίνουμε τα φουγάρα βιομηχανιών να καπνίζουν στις όχθες του Σηκουάνα. Η βιομηχανική επανάσταση στη Γαλλία!

Édouard Manet,  Ο Μονέ ζωγραφίζει στη βάρκα- στούντιο. 1874. Nέα Πινακοθήκη. Μόναχο.

   Ένας ακόμα πίνακας του Manet με θέμα τη βαρκάδα. Μία μόνη γυναίκα με την ομπρέλα της στη μικρή βάρκα. Στα γόνατά της έχει ένα βιβλίο. Βαρκάδα και διάβασμα! Ονειρική ατμόσφαιρα, σχεδόν ουτοπική η σκηνή...

Édouard Manet (1832-1883), Γυναίκα στη βάρκα. Ιδιωτική Συλλογή.

http://www.metmuseum.org/toah/works-of-art/29.100.115
http://www.pinakothek.de/en/edouard-manet/monet-painting-his-studio-boat
http://www.manet.org/monet-painting-in-his-studio-boat.jsp
http://pictify.com/593253/douard-manet-french-artist-18321883-woman-in-a-boat

Θα περιμένουμε μην τυχόν περάσει το τραίνο μας. Ένα ποίημα του Ανδρέα Εμπειρίκου και πίνακες του Edward Hopper για τραίνα

   …Επειδή αυτές τις μέρες όλοι περιμένουμε…Σκέφτομαι ένα ποίημα του Ανδρέα Εμπειρίκου που νομίζω πως θα μπορούσε να έχει γραφεί σήμερα.

Ανδρέας Εμπειρίκος, θα περιμένουμε

Θα περιμένουμε μην τυχόν περάσει

Το τραίνο μας με το πολύτιμο φορτίο

Το τραίνο μιας άλλης ώρας

Μιας άλλης χώρας που σύνορα δεν έχει.

Θα περιμένουμε μην τυχόν περάσει

Το τραίνο που δεν μπορεί  μια και ξεκίνησε να σταματήσει

Τώρα σε σήραγγα μπορεί να βρίσκεται

Μπορεί να βρίσκεται σε δύσκολο βουνό

Ίσως σε κάμπο με πλημμύρα

Σε τόπο που νά' ναι μεσημέρι

Ή σ' άλλον που νά' ναι βράδυ

Μα θα περάσει.

Ed. Hopper, Ο σταθμός του El. 1908. Μουσείο Αμερικανικής Τέχνης Whitney. Ν. Υόρκη.

Ed. Hopper, Ο σταθμός του El. 1919-23. Μουσείο Αμερικανικής Τέχνης Whitney. Ν. Υόρκη.

Κι εμείς θα περιμένουμε

Γιατί δεν είναι δυνατό να δεσμευθεί

Δεν είναι δυνατόν να σπάσει

Να κουραστεί σε στέππες και σε πάμπες

Και σ' επικίνδυνες ανηφοριές

Το τραίνο μας, που σίγουρα θα φτάσει.

Ed. Hopper, Ηλιοβασίλεμα στις σιδηροδρομικές γραμμές. 1929. Μουσείο Αμερικανικής Τέχνης Whitney. Ν. Υόρκη.

Θα περιμένουμε λοιπόν ακόμα,

Σήμερα κι αύριο και μεθαύριο

Θα περιμένουμε το τραίνο πάντα

Γιατί δεν είναι δυνατόν να μην περάσει.

Αθήνα 14/8/1934

Βλ. Ανδρέας Εμπειρίκος, 1934. Προϊστορία ή καταγωγή, Εισαγωγή-Επιμέλεια Γιώργης Γιατρομανωλάκης, Εκδ. Άγρα, Αθήνα 2014, σ. 115.

Ed. Hopper, O σιδηροδρόμος. 1908. Ιδιωτική Συλλογή.

…Kαι φυσικά οι ατμοσφαιρικοί πίνακες του αγαπημένου μου Edward Hopper με τραίνα και σιδηροδρομικούς σταθμούς μου φαίνονται ότι γράφηκαν για αυτό το ποίημα...

http://collection.whitney.org/object/7022

http://collection.whitney.org/object/6071

http://collection.whitney.org/object/5874

http://www.wikiart.org/en/edward-hopper/the-el-station

http://www.wikiart.org/en/edward-hopper/not_detected_235609

Πίνακες για τα βιβλία. Πίνακες του Henri Matisse

Γυναίκες που διαβάζουν. Πίνακες του Henri Matisse

   O Γάλλος μεταϊμπρεσιονιστής ζωγράφος Henri Matisse (1869-1954) έχει ζωγραφίσει ένα μεγάλο αριθμό έργων με το ίδιο θέμα σε παραλλαγές. Απεικονίζει γυναίκες, μεγαλύτερης ή μικρότερης ηλικίας, να διαβάζουν με προσήλωση ένα βιβλίο κυρίως στο εσωτερικό δωματίων. Ιδού, λοιπόν, μία επιλογή από πίνακες "φιλαναγνωσίας" του Matisse.
    Αρχίζω με έναν από τους πίνακες της νεανικής του ηλικίας. Μία γυναίκα έχει γυρισμένη την πλάτη της στους θεατές, κάθεται σε καρέκλα στο εσωτερικό δωματίου και διαβάζει... Αίσθηση γαλήνης και ηρεμίας εκφράζεται στον πίνακα. Ο ζωγράφος απεικονίζει λεπτομέρειες από τη διακόσμηση του "σιωπηλού" δωματίου που προσφέρει καταφύγιο στην αναγνώστρια.

Henri Matisse, Γυναίκα που διαβάζει. 1894. Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης. Kέντρο Πομπιντού. Παρίσι.

Henri Matisse, Γυναίκα που διαβάζει. 1902-1903. Iδιωτική Συλλογή. Ένας πίνακας εξωτερικού χώρου. Είναι καλοκαίρι! Η γυναίκα διαβάζει στον κήπο.

   Από τις αρχές του 20ού αιώνα φωτεινά χρώματα κυριαρχούν στο έργο του Matisse που συνδέεται με το κίνημα του φωβισμού.

Henri Matisse, Εσωτερικό με κορίτσι που διαβάζει. 1905. Mουσείο Μοντέρνας Τέχνης. Ν.Υόρκη.

Henri Matisse, Η Marguerite Matisse διαβάζει. 1906. Μουσείο Καλών Τεχνών. Γκρενόμπλ.

Henri Matisse, Γυναίκα που διαβάζει σε τραπέζι τουαλέτας. Νίκαια. 1919. Ίδρυμα Μπαρνς. Πενσυλβάνια. Η γυναίκα πρέπει να βρίσκεται στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου της Νίκαιας. Από το ανοιχτό παράθυρο και τη διάφανη κουρτίνα που ανεμίζει,  διακρίνεται η φωτεινή Μεσόγειος.

Henri Matisse, Γυναίκα που διαβάζει με ομπρέλα. Νίκαια. 1921. Πινακοθήκη Τέιτ. Λονδίνο. Ένας υπέροχος πίνακας. Είναι καλοκαίρι στη Νίκαια. Η γυναίκα διαβάζει στον κήπο. Στο τραπέζι, εκτός από το βιβλίο, δύο προσωπικά της αντικείμενα-αξεσουάρ: καπέλο και ομπρέλα...

Henri Matisse, Κορίτσι που διαβάζει δίπλα σε βάζο με λουλούδια. 1922. Μουσείο Τέχνης. Βαλτιμόρη.

Henri Matisse, Κοπέλα που διαβάζει. 1922. Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης. Τρουά.

Henri Matisse, Γυναίκα που διαβάζει με ροδάκινα. 1923. Ιδιωτική Συλλογή.

Henri Matisse, Μπουκέτο με ντάλιες και λευκό βιβλίο. 1923.

 Henri Matisse, Γυναίκα που διαβάζει.

Henri Matisse, Γυναίκα που διαβάζει.

http://www.moma.org/collection/browse_results.php?criteria=O%3AAD%3AE%3A3832&page_number=22&template_id=1&sort_order=1

https://en.wikipedia.org/wiki/Woman_Reading

http://collection.artbma.org/emuseum/view/objects/asitem/search@/44/title-asc?t:state:flow=f2e8c22c-b108-43ac-9598-ef14eebbf529

http://collection.artbma.org/emuseum/view/objects/asitem/tag@modern%20art/23/title-asc?t:state:flow=f2b85e8e-5215-4b6e-abb2-ddd32bbb9b9b

http://www.navigart.fr/grenoble-collections/#/60000000002533?page=0&filters=authors:MATISSE+Henri↹MATISSE+Henri&layout=grid

http://www.wikiart.org/en/henri-matisse/the-reader-marguerite-matisse-1906

http://www.barnesfoundation.org/collections/art-collection/object/6867/interior-nice-nice-intarieur?searchTxt=Matisse&submit=submit&rNo=31

http://www.wikiart.org/en/henri-matisse/woman-reading-at-a-dressing-table-interieur-nice-1919

http://www.tate.org.uk/art/artworks/matisse-reading-woman-with-parasol-n04924

http://www.wikiart.org/en/henri-matisse/reading-girl-1922

http://www.wikiart.org/en/henri-matisse/woman-reading-with-peaches-1923

http://www.wikiart.org/en/henri-matisse/bouquet-of-dahlias-and-white-book-1923

Ανάγνωση. Πίνακες με βιβλία του Ed. Manet

Ανάγνωση.

    Επιστρέφω σ' ένα αγαπημένο μου θέμα: στους πίνακες "φιλαναγνωσίας", όπως μου αρέσει να τους αποκαλώ. Πρόκειται για καθημερινές σκηνές, κατά τις οποίες τα άτομα που απεικονίζονται, έχουν συντροφιά ένα βιβλίο. Είναι κοινό θέμα για πολλούς ζωγράφους, που συνήθως ζωγραφίζουν νεαρές γυναίκες να διαβάζουν ή να κρατούν ένα βιβλίο. Πολύ λιγότερα είναι τα έργα που απεικονίζουν άνδρες αναγνώστες.

    Αυτή τη φορά επέλεξα πίνακες "φιλαναγνωσίας" ενός πραγματικά σημαντικού ζωγράφου με ποικιλόμορφο έργο, του Édouard Manet (1832-1883), που θεωρείται από τους κυριότερους εισηγητές του μοντερνισμού στην τέχνη και συνδέθηκε στενά με το κίνημα του ιμπρεσιονισμού.
    Στον παρακάτω πίνακα με τον τίτλο "Ανάγνωση" ο Manet απεικονίζει τη σύζυγό του Suzanne να κάθεται στον καναπέ, ντυμένη μ' εντυπωσιακό λευκό φόρεμα. Λευκός είναι ο καναπές και λευκές οι κουρτίνες της μπαλκονόπορτας. Πίσω στην άκρη δεξιά στέκεται όρθιος ο γιος τους Leon. Κρατά ένα βιβλίο και διαβάζει. Η παρουσία της λευκοφορεμένης γυναικείας μορφής κυριαρχεί.

Édouard Manet, Η ανάγνωση. Μεταξύ 1848 και 1883. Μουσείο του Ορσέ. Παρίσι.

   Ο παρακάτω πίνακας είναι μία από τις πιο γνωστές προσωπογραφίες του συγγραφέα Εμίλ Ζολά, με τον οποίο συνδεόταν φιλικά ο Μανέ. Ο Ζολά κάθεται στο γραφείο του και έχει ανοιγμένο τον τόμο ενός βιβλίου...

Édouard Manet, Ο Εμίλ Ζολά στα 1868. Μουσείο του Ορσέ. Παρίσι.

   Μία κομψά ντυμένη γυναίκα διαβάζει μάλλον ένα περιοδικό στον κήπο.

Édouard Manet , Γυναίκα που διαβάζει. 1879-1880. Ινστιτούτο Τέχνης. Σικάγο.

   Στον παρακάτω πίνακα ο Μανέ απεικονίζει επίσης μία γυναίκα με βιβλίο ακουμπισμένο στα γόνατά της. Βρίσκεται στο εσωτερικό ενός δωματίου, έχει ξαπλώσει αναπαυτικά στην πολυθρόνα και ρεμβάζει προς τους θεατές…

Édouard Manet, Νεαρή γυναίκα που διαβάζει. 1875. Ιδιωτική Συλλογή.

    Ο επόμενος πίνακας είναι από τους αγαπημένους μου. Οι δύο μορφές βρίσκονται στο σιδηροδρομικό σταθμό της γαλλικής πρωτεύουσας. Η βιομηχανική επανάσταση έχει αρχίσει και οι σιδηρόδρομοι γίνονται μέσα μαζικής μετακίνησης και μεταφοράς. Ανώνυμοι ταξιδιώτες μετακινούνται…

   Το λευκοφορεμένο κοριτσάκι έχει γυρίσει την πλάτη του στους θεατές, κρατά τα κάγκελα και κοιτάζει τα τρένα, η παρουσία των οποίων δηλώνεται με το λευκό καπνό που απλώνεται πάνω από τις σιδηροδρομικές ράγες και μπροστά από τα κτίρια. Η νεαρή γυναίκα ντυμένη με κομψή σκουρόχρωμη ενδυμασία κοιτάζει προς τους θεατές. Στην αγκαλιά της έχει φωλιάσει ένα σκυλάκι, ενώ κρατά ανοιγμένο ένα μικρό βιβλίο. Περιμένουν άραγε να έρθει το τρένο για να ταξιδέψουν; Μοιάζουν φυλακισμένες στη μοναξιά και την ανωνυμία τους, πίσω από τα κάγκελα. Το βιβλίο εδώ είναι μικρή λεπτομέρεια...

  Η αντίθεση των χρωμάτων των ενδυμάτων των δύο μορφών, ο λευκός καπνός των τρένων, η περισυλλογή του βλέμματος της γυναίκας, η προσήλωση του κοριτσιού και κυρίως η απομόνωση που αντανακλάται από τη στάση των δύο μορφών, προσδίδουν ατμόσφαιρα ονείρου και μυστηρίου. 

Édouard Manet, Σιδηρόδρομος. 1873. Εθνική Πινακοθήκη Τέχνης. Ουάσινγκτον.

https://en.wikipedia.org/wiki/The_Reading_(Manet_painting)

http://www.wikiart.org/en/search/Manet/2#supersized-search-192221

http://www.nga.gov/content/ngaweb/Collection/art-object-page.43624.html

http://www.musee-orsay.fr/en/collections/index-of-works/resultat-collection.html?no_cache=1&zoom=1&tx_damzoom_pi1%5Bzoom%5D=0&tx_damzoom_pi1%5BxmlId%5D=000713&tx_damzoom_pi1%5Bback%5D=en%2Fcollections%2Findex-of-works%2Fresultat-collection.html%3Fno_cache%3D1%26zsz%3D9

http://www.musee-orsay.fr/en/collections/index-of-works/resultat-collection.html?no_cache=1&zoom=1&tx_damzoom_pi1%5Bzoom%5D=0&tx_damzoom_pi1%5BxmlId%5D=000706&tx_damzoom_pi1%5Bback%5D=en%2Fcollections%2Findex-of-works%2Fresultat-collection.html%3Fno_cache%3D1%26zsz%3D9

Το καλοκαίρι στη ζωγραφική. Στην παραλία. Πίνακες του Ολλανδού ιμπρεσιονιστή Isaac Israëls.

Στην παραλία

   Σήμερα έχω διάθεση για μία "καλοκαιρινή ανάρτηση". Για όσους θα επισκεφθούν τις παραλίες, αλλά και για όλους τους άλλους που θα δεν θα επιλέξουν ή δεν θα έχουν τη δυνατότητα να βρεθούν στη θάλασσα, ιδού παραθαλάσσιες εικόνες από τον Ολλανδό ιμπρεσιονιστή ζωγράφο Isaac Lazarus Israëls (1865-1934). O Isaac Israëls ήταν γιος  του επίσης γνωστού Ολανδού ζωγράφου Joseph Israëls και θεωρείται ένας από τους κύριους εκπροσώπους του κινήματος του ολλανδικού ιμπρεσιονισμού που είχε την έδρα του στο Άμστερνταμ. Έζησε στο Παρίσι και κινήθηκε στους κύκλους των Γάλλων ιμπρεσιονιστών, ενώ ταξίδεψε και έζησε και σε διάφορες άλλες ευρωπαϊκές χώρες, καθώς και στην Ινδία και τις Ολλανδικές Ανατολικές Ινδίες.

  Ο Isaac Israëls έχει ζωγραφίσει μεγάλο αριθμό έργων με σκηνές από την παραλία. Eξασκήθηκε στη ζωγραφική αυτής της θεματολογίας με τον πατέρα του, όταν στην παιδική και εφηβική του ηλικία περνούσαν μαζί τα καλοκαίρια στο παραθαλάσσιο ολλανδικό θέρετρο Scheveningen κοντά στη Χάγη, όπου φιλοξενήθηκαν γνωστοί ιμπρεσιονιστές ζωγράφοι, όπως o Manet και ο Liebermann. Πολλά από τα έργα του βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές και πωλούνται σε υψηλές τιμές στις δημοπρασίες έργων τέχνης.

  Eπέλεξα μία σειρά έργων από σκηνές στην παραλία που ο Israëls ζωγράφισε κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου (1920-1930) κατά τα ταξίδια του.

Isaac Israëls, Οικογένεια στην παραλία. 1925-1930. Ιδιωτική Συλλογή.

Isaac Israels, Μια κυρία στην παραλία. Ιδιωτική Συλλογή.

Isaac Israëls, Λουόμενοι στην παραλία του Viarregio της Ιταλίας. Ιδιωτική Συλλογή.

Isaac Israëls, Μορφές στην παραλία του Viarregio της Ιταλίας. Ιδιωτική Συλλογή.

Isaac Israëls, Μορφές στην παραλία του Lido της Βενετίας. Ιδιωτική Συλλογή.

Isaac Israëls, Στην παραλία. Ιδιωτική Συλλογή.

Isaac Israëls, Νεαρή γυναίκα την παραλία. Ιδιωτική Συλλογή.

Isaac Israëls, Αγόρια στην παραλία. 1930. Μουσείο Boijmans. Ρόττερνταμ.

   Ιδού και δύο έργα με σκηνή "γαϊδουροϊππασίας" στην παραλία. Είναι από τα πιο δημοφιλή έργα του Israëls.

Isaac Israëls, Βόλτα με γαϊδούρια στην παραλία. Περίπου 1898-1901. Rijksmuseum. Άμστερνταμ. Ένας από τους πιο δημοφιλείς και αγαπημένους από το ολλανδικό κοινό πίνακες του Isaac Israëls. 

Isaac Israëls, Βόλτα με γαϊδούρια στην παραλία. Ιδιωτική Συλλογή. Ο  Israëls ζωγράφισε σε πολλές παραλλαγές τη σκηνή αυτή.

http://www.christies.com/LotFinder/lot_details.aspx?intObjectID=5910381

http://www.christies.com/LotFinder/lot_details.aspx?intObjectID=5910381

https://reproarte.com/en/paintings/23413-a-lady-on-the-beach-detail

http://collectie.boijmans.nl/nl/collection/2665-(mk)

http://www.christies.com/lotfinder/paintings/isaac-israels-figures-on-the-beach-of-5496629-details.aspx

http://www.passionforpaintings.com/art-gallery/isaac-israels-painter/beach-oil-painting-reproduction

https://www.1stdibs.com/art/paintings/figurative-paintings/israels-isaac-lazarus-young-woman-at-beach/id-a_103200/

https://www.1stdibs.com/art/paintings/figurative-paintings/israels-isaac-lazarus-young-woman-at-beach/id-a_103200/
http://www.sothebys.com/fr/auctions/ecatalogue/lot.226.html/2008/19th-century-paintings-am1049
https://www.rijksmuseum.nl/nl/ontdek-de-collectie/overzicht/isaac-israels
http://www.christies.com/lotfinder/paintings/isaac-israels-ezeltje-rijden-donkey-ride-on-5434741-details.aspx