Ποιήματα για τη Μεγάλη Εβδομάδα. Νίκος Γκάτσος, Μέρες Επιταφίου και Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco)

Νίκου Γκάτσου, Μέρες Επιταφίου

   

   Οδεύομεν προς το τέλος της Μεγάλης Εβδομάδας, της Εβδομάδας των Παθών του Κυρίου. Για αυτό, "Μέρες Επιταφίου" από τον ποιητή Νίκο Γκάτσο πλαισιωμένες από πίνακες του μοναδικού Δομήνικου Θεοτοκόπουλου.

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco), H Παρθένος Μαρία. 1585. Μουσείο Καλών Τεχνών. Στρασβούργο.

Μεγάλη Δευτέρα

Περίμενέ με μάνα μου περίμενέ με ακόμα

ώσπου να φτάσει η άνοιξη στο παγωμένο χώμα.

Περίμενέ με μάνα μου σαν το πουλί του νότου

που σμίγει μάτι και φτερό να βρει τον ουρανό του.

Περίμενέ με μάνα μου κάποια Παρασκευή σου

στην πύλη του παράδεισου στο φρέαρ της αβύσσου.

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (EL Greco), Μαρία Μαγδαληνή. 1585- 1590. Moυσείο Cau Ferrat.

Μεγάλη Τρίτη

Κάτω απ’ τα λάβαρα της Ρώμης

στην τέντα της Μαγδαληνής

εσύ πατέρας της συγγνώμης

κι εμείς παιδιά της ηδονής.

Βραχνή ακούστηκε η κραυγή

στα καπηλειά της πολιτείας

εσύ αμνίον για σφαγή

κι εμείς κριοί της αμαρτίας.

Δε σε πτοήσαν οι Πιλάτοι

ούτ’ ο καιρός που ειν΄ εγγύς

εσύ στων ουρανών τα πλάτη

κι εμείς παρείσακτοι της γης.

Μεγάλη Τετάρτη

Τετάρτη των τεφρών και των παθών

ο θάνατος δεν έχει παρελθόν.

Τετάρτη των ψυχών και των αγγέλων

ο θάνατος δεν έχει ούτε μέλλον.

Του σύμπαντος ηχεί το εκκρεμές

ξυπνήστε ν’ αποδώσουμε τιμές.

Φανήκαν οι ουράνιοι στρατηλάτες

σα σκοτεινού Ρουβίκωνα Γαλάτες.

Της γης αναθαρρήσαν οι πληγές.

Πότε θ’ ανάψει ο ήλιος πυρκαγιές

να κάψουν το παλάτι του Ηρώδη

και τ’ άνθος του κακού να γίνει ρόδι.

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco), o Χριστός στο όρος των Ελαιών. 1600-1610. Μουσείο Καλών Τεχνών. Λιλ Γαλλίας. Ένα αριστούργημα. 

Μεγάλη Πέμπτη

Αυτός που κρέμασε τον ήλιο

στο μεσοδόκι τ’ ουρανού

κρέμεται σήμερα σε ξύλο

ίλεως Κύριε γενού!

Και στ’ ασπαλάθια της ερήμου

μια μάνα φώναξε: «παιδί μου»!

Με του Απριλιού τ’ αρχαία μάγια

με των δαιμόνων το φιλί

μπήκε στο σπίτι κουκουβάγια

μπήκε κοράκι στην αυλή.

Κι όλα τ‘ αγρίμια στο λαγκάδι

πήραν το δρόμο για τον Άδη.

Θα ξανασπείρει καλοκαίρια

στην άγρια παγωνιά του νου

αυτός που κάρφωσε τ’ αστέρια

στην άγια σκέπη τ’ ουρανού.

Κι εγώ κι εσύ κι εμείς κι οι άλλοι

θα γεννηθούμε τότε πάλι.

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco), o Χριστός προσεύχεται. 1595-1597. Eθνική Πινακοθήκη. Πράγα.

Μεγάλη Παρασκευή

Βαριά τα βήματά μου σέρνω

στο φως της μέρας το θαμπό

κρίνα της άνοιξης σου φέρνω

και στο σταυρό σου τ’ ακουμπώ

φίλε δακρυοπότιστε

των πρωτίστων πρώτιστε.

των πρωτίστων πρώτιστε.

Άρρωστος κύλησε ο αιώνας

κι ο ήλιος βγαίνει μισερός

σαν το φτερό της χελιδόνας

που το σακάτεψε ο καιρός

φίλε τρισμακάριστε

των αρίστων άριστε.

των αρίστων άριστε.

Σήμερα ο Άδης ηνεώχθη

γεφύρι εγίνη ο Γολγοθάς

και στου θανάτου εσύ την όχθη

άφατο δρόμο ακολουθάς

έγγιστε κι ανέγγιστε

των μεγίστων μέγιστε.

των μεγίστων μέγιστε.

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco), Ο Χριστός αίρων τον σταυρόν του μαρτυρίου. 1577-1587. Μητροπολιτικο Μουσείο Τέχνης. Νέα Υόρκη.

Μέγα Σάββατον

Όλα στερέψαν σιγά σιγά.

Τα περιστέρια πετούν αργά

σε λίμνες άνυδρες βάλτους υγρούς

σε διψασμένους κήπους κι αγρούς.

Πίσω απ’ τους λόφους τους χαμηλούς

με τους προφήτες και τους τρελούς

στέκουν παράμερα τρία παιδιά

σα γλαροπούλια στην αμμουδιά.

Μες στων καιρών την ανημποριά

διώξε το γρέγο και το βοριά

και ξαναγύρισε ήλιε στη γη

με του θριάμβου σου την κραυγή.

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco-Εργαστήριο, O Χριστός στον Σταυρό με τις δύο Μαρίες και τον Άγ. Ιωάννη. 1588. Εθνική Πινακοθήκη. Αθήνα.

http://www.metmuseum.org/toah/works-of-art/1975.1.145/
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:El_Greco_-_Mary_Magdalen_in_Penitence_-_WGA10476.jpg
http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?sel=247&artwork_id=70947
https://www.google.com/culturalinstitute/beta/asset/christ-in-prayer/5AHZprvuMSroDg
http://www.pba-lille.fr/Collections/Chefs-d-OEuvre/Peintures-XVI-sup-e-sup-XXI-sup-e-sup-siecles/Jesus-au-jardin-des-oliviers
http://museusdesitges.cat/ca/colleccions/colleccio-santiago-rusinol-0