Καλοκαίρι. Από το Μεσουράνημα της φωτιάς του Νικηφόρου Βρεττάκου

Νικηφόρος Βρεττάκος, Το Μεσουράνημα της Φωτιάς

...Καλοκαίρι, μὴν πίστεψες πὼς δὲ συλλογιέμαι !

Ἡ σκέψη μου εἶναι ἀγάπη κι ἡ ἀγάπη μου σκέψη.

Μυστηριακή θεία δύναμη ποὺ ἀναθρώσκει

ἀπ’ τὰ βάθη μου, ἀντανακλᾶ καὶ στολίζει

μὲ τὴν ἐξαίσιά της λάμψη τὸ μηδὲν καὶ τὴ νύχτα.

Μὴ ρωτῆστε ποῦ πέφτουν τὰ ποτάμια τῆς γῆς

τὶ στηρίζουν οἱ κορφές τῶν βουνῶν

τὶ κρύβει ἀπὸ πάνω μας ἡ μεγάλη φωτιά.

Δὲ ρωτῶ γι’ ἄλλο τίποτα.

Τραγουδῶ σὰν πουλὶ στ’ ἀκρινότερο δέντρο τοῦ κόσμου:

Ἀγαπῶ, ἄρα ὑπάρχω.

ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ, 1ος τόμος, 1981

P.S. Krøyer, Καλοκαιρινό βράδυ στο Σκάγκεν. Η σύζυγος του ζωγράφου και ο σκύλος τους στην παραλία. 1892.  

https://en.wikipedia.org/wiki/Summer_Evening_at_Skagen._The_Artist%27s_Wife_and_Dog_by_the_Shore
http://nikiforosvrettakos.gr/post/to-mesoyranima-tis-fotias-2015-07-19

Ένα ποίημα της Μελισσάνθης και πίνακες του Paul Delvaux

Πίνακες του Jean Delvaux και Νοσταλγίες της Μελισσάνθης

   Από καιρό θέλω να μοιρασθώ μαζί μας το λυρικό και στοχαστικό ποίημα της Μελισσάνθης, Νοσταλγίες.  Ας το κάνω, λοιπόν, σήμερα που βρήκα χρόνο να το πλαισιώσω και με τους ατμοσφαιρικούς πίνακες, ενός πολύ ιδιαίτερου καλλιτέχνη, του Βέλγου συμβολιστή και σουρεαλιστή Paul Delvaux (1897-1994).

Paul Delvaux (1897-1944), Νεαρή κοπέλα που κάθεται μπροστά σε ανοιχτό παράθυρο.

Paul Delvaux, Αρμονία. 1927.

Μελισσάνθη, Νοσταλγίες

Μεσ᾽στην ψυχή μου απόψε λέει ατέλειωτα ιστορίες

κάποια παράξενη φωνή

για μακρινές, αλλόκοτες, κι άγνωστες πολιτείες

που ανθρώπου μάτι δε θα δει

Paul Delvaux, Άννα σκεπτόμενη. 1966.

Μιλάει για χώρες μυθικές, στις νύχτιες μου αγρυπνίες

σειρήνα πλοίου μακρινή

Για ονειροτάξιδα, βαθιά στις φλογερές Ασίες

στη μαγεμένη Ανατολή

Paul Delvaux, Όλα τα φώτα της νύχτας. 1962.

Απόψε, όλες μου τραγουδούν οι θερινές μαγείες

κι οι ξωτικές, χρυσές βραδιές

Βαρειές από τ᾽αρώματα και τις επιθυμίες

σε χώρες λαύρες τροπικές

Οράματα φανταχτερά, ρόδινες παραλίες

-στης νύχτας μέσα την καρδιά-

Γαλέρες που αρμενίζουνε γι᾽ άγνωστες ευτυχίες

πέρα στα μαγικά νησιά.

Paul Delvaux, Στην πόρτα.

Απόψε, ξέσπασαν λυγμοί, όλες μου οι νοσταλγίες

για μια πατρίδα μακρινή

Βιολιά, σ᾽αλλόκοτες συρτές που κλαίνε μελωδίες

στης νύχτας τη βαθειά σιγή.

Paul Delvaux, Μοναξιά. 1956

Paul Delvaux, Σκιες. 1965.

Paul Delvaux, Σταθμός στο δάσος. 1960.

Paul Delvaux, Η χαρά της ζωής. 1937.

Paul Delvaux, Τρένο μέσα στη νύχτα. 1957.

Paul Delvaux, Σπουδή για μία κοπέλα μπροστά στο ναό. 1949.

http://www.delvauxmuseum.com/index_en.html

https://www.wikiart.org/en/paul-delvaux

http://www.artnet.com/artists/paul-delvaux/past-auction-results

Ο έρωτας στη ζωγραφική. Ένας άγνωστος πίνακας του Προραφαηλίτη ζωγράφου Dante Gabriel Rosseti

Dante Gabriel Rossetti, Πλένοντας τα χέρια

   Επιστρέφω κατά καιρούς στους αγαπημένους μου Προραφαηλίτες ζωγράφους. Ο παρακάτω πίνακας του Dante Gabriel Rossetti (1828-1882) είναι σχετικά άγνωστος και δεν εκτίθεται στο κοινό, αφού ανήκει σε ιδιωτική συλλογή. Ο Rossetti, ζωγράφος και ποιητής που θεωρείται από τους ιδρυτές της Προραφαηλιτικής Αδελφότητας, απεικονίζει ένα πραγματικά ιδιαίτερο και σπάνιο στιγμιότυπο. Μία σκηνή που εκφράζει τον ρομαντισμό των Προραφαηλιτών ζωγράφων. 

     Εκείνη πλένει τα χέρια της σ᾽ένα σκεύος και κοιτάζει πέρα μακριά...Αυτός την έχει πλησιάσει επιθετικά, σχεδόν την αγγίζει, την περικλείει ασφυκτικά και την κοιτάζει με πάθος... Άραγε, ποια ιστορία αφηγείται ο πίνακας; Μήπως το πλύσιμο των χεριών συμβολίζει τον εξαγνισμό της κοπέλας; την επιθυμία για "κάθαρση"; την προσπάθεια να αντισταθεί και να μην ενδώσει στον έρωτα;

Dante Gabriel Rossetti, Πλένοντας τα χέρια. 1865. Ιδιωτική Συλλογή. Βλέμμα δυνατό και γεμάτο ένταση των δύο προσώπων. Αριστοτεχνικές οι λεπτομέρειες της σκηνής...το υπέροχο φόρεμα, το χτένισμα της κοπέλας, η κορδέλα στα μαλλιά, το σκουλαρίκι...το βάθος του δωματίου...

Ο Rossetti είχε ζωγραφίσει δύο σχέδια για τον πίνακα.

Dante Gabriel Rossetti, Μελέτη για το πλένοντας τα χέρια. 1865. Fitzwilliam Μουσείο Τέχνης. Kέμπριτζ.

Dante Gabriel Rossetti, Μελέτη για το πλένοντας τα χέρια. 1865. Ιδιωτική Συλλογή.

http://www.christies.com/lotfinder/Lot/dante-gabriel-rossetti-1828-1882-washing-hands-5631463-

details.aspxhttps://www.poetryfoundation.org/poems-and-poets/poets/detail/dante-gabriel-rossetti

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Dante_Gabriel_Rossetti_-_Washing_Hands.jpg

http://www.sothebys.com/en/auctions/ecatalogue/2013/british-irish-art-l13133/lot.2.html

http://webapps.fitzmuseum.cam.ac.uk/explorer/index.php?oid=13375

Πατέρας και κόρη. Το πρωινό άστρο του Γιάννη Ρίτσου

Το πρωινό άστρο. Ένα ποίημα από τον πατέρα στην κόρη

Το 1955 γεννιέται η κόρη του ποιητή Γιάννη Ρίτσου, Έρη. Την ίδια χρονιά ο ποιητής γράφει ένα εκτενές ποίημα που αποτελείται από δώδεκα ενότητες με τον τίτλο "Πρωινό Άστρο" που το αφιερώνει στην νεογέννητη κόρη του Έρη. Πρόκειται για ένα τρυφερότατο και άκρως λυρικό πατρικό μονόλογο που θυμίζει παραμυθένιο νανούρισμα. Το ποιητικό υποκείμενο, ένας πατέρας που απευθύνεται στο μωρό-κοριτσάκι του, εκφράζει με συγκίνησή την άμετρη αγάπη του μέσα από υπερεαλιστικές εικόνες της φύσης...Η γέννηση του παιδιού σημαίνει αναγέννηση του ίδιου του εαυτού του...

Berthe Morisot, Ο Ευγένιος Μανέ και η κόρη του στον κήπο. 1883.

Ο Γιάννης Ρίτσος με την κόρη του Έρη στο γραφείο του ποιητή.

Στην κόρη μου ΕΡΗ

Κοριτσάκι μου, θέλω να σου φέρω

τα φαναράκια των κρίνων

να σου φέγγουν τον ύπνο σου.

Θέλω να σου φέρω

ένα περιβολάκι

ζωγραφισμένο με λουλουδόσκονη

πάνω στο φτερό μιας πεταλούδας

για να σεργιανάει το γαλανό όνειρό σου.

Θέλω να σου φέρω

ένα σταυρουλάκι αυγινό φως

δυο αχτίνες σταυρωτές απ’ τους στίχους μου

να σου ξορκίζουν το κακό

να σου φωτάνε

μη μου σκοντάψεις, κοριτσάκι,

έτσι γυμνόποδο και τρυφερό

στ’ αγκάθι κ’ ενός ίσκιου.

Κοιμήσου.

Να μεγαλώσεις γρήγορα.

Έχεις να κάνεις πολύ δρόμο, κοριτσάκι,

κ’ έχεις δυο πεδιλάκια μόνο από ουρανό.

Κοιμήσου.

Το πρόσωπο της μητερούλας φέγγει

πάνω απ’ τους ρόδινους λοφίσκους του ύπνου σου

εαρινό φεγγάρι

ανάμεσα από τα στάχυα της έγνοιας της

και τα τριαντάφυλλα των τραγουδιών μου.

Κοιμήσου, κοριτσάκι.

Είναι μακρύς ο δρόμος.

Πρέπει να μεγαλώσεις.

Είναι μακρύς

μακρύς

      μακρύς ο δρόμος.

Ο Γιάννης Ρίτσος με τη γυναίκα και την κόρη του.

Ο Γιάννης Ρίτσος με την κόρη και τη γυναίκα του.

Πέρα όμως από την πατρική αγάπη, το ποιητικό υποκείμενο εκφράζει και το ανθρωπιστικό όραμά του για ένα καλύτερο κόσμο...

…

Κοιμήσου.

Να μεγαλώσεις γρήγορα.

Είναι πικρή – πικρή η ζωή μας, κοριτσάκι,

και πρέπει να τη σιάξουμε

γλυκειά – γλυκειά τη ζωή σου.

…

Γιατί δεν είναι κοριτσάκι,

να μάθεις μόνο

εκείνο που είσαι

εκείνο που έχεις γίνει,

είναι να γίνεις

ό,τι σου λέει

κι ο ρόδινος καρπός που πέφτει

κ’ η μακρινή σελήνη

στον κοντινό καθρέφτη.

Άλλη χαρά 

δεν είναι πιο μεγάλη

απ’ τη χαρά που δίνεις.

Να το θυμάσαι κοριτσάκι.

…

Πρέπει να φυλαχτούμε, κοριτσάκι.

Οι άνθρωποι είναι λυπημένοι – 

δε συχωρνάνε τη χαρά μας.

Πρέπει να θυμηθούμε, κοριτσάκι – 

οι άνθρωποι είναι κουρασμένοι.

Πρέπει να πάρουμε στα χέρια μας

τα πικρά τους χέρια

τα γονατισμένα χέρια τους. 

…

ΠΟΥ γύριζες κοριτσάκι, πριν έρθεις;

Εκεί που σμίγει η αγάπη της μητέρας

και του πατέρα,

εκεί που σμίγει η αγάπη των ανθρώπων

είναι η πατρίδα σου.

...

 

Berthe Morisot, O Ευγένιος Μανέ με την κόρη του στο Bougival. 1881. Musée Marmottan Monet,  Παρίσι.

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-A107/391/2590,21868/

http://www.kedros.gr/product_info.php?manufacturers_id=&products_id=8110

http://www.palmografos.com/permalink/12012.html

http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/giannhs_ritsos/gia_thn_korh_toy.htm

http://yannisritsos.gr/?page_id=785

http://www.philenews.com/politismos/anthropoi/article/406284/eri-ritsoy-o-pateras-moy-gannis-ritsos

https://www.wikiart.org/en/berthe-morisot/eugene-manet-with-his-daughter-at-bougival

Η πεταλούδα. Ποίημα του Φερνάντο Πεσσόα

Πεταλούδα. Ποίημα του Φερνάντο Πεσσόα

Ένα ποίημα του αγαπημένου Πορταγάλου ποιητή Φερνάντο Πεσσόα για την πεταλούδα και το λουλούδι μου θύμισε δύο ονειρικούς πίνακες του Βρετανού Alfred Joseph Moore. Eίναι ένα ποίημα, το οποίο υπογράφει ο "ετερώνυμος" του ποιητή Αλμπέρτο Καέιρο. Ο Πεσσόα, όπως είναι γνωστό, επινοεί, "κατασκευάζει" πολλά ποιητικά υποκείμενα-προσωπεία, τα επονομαζόμενα "ετερώνυμα", με τα οποία υπογράφει τα ποιήματά του...

Albert Joseph Moore, Η πράσινη πεταλούδα. 1879-1881. Delaware Μουσείο Τέχνης

XL

Μια πεταλούδα περνά από μπροστά μου

Και για πρώτη φορά παρατηρώ στη Δημιουργία

Ότι δεν έχουν χρώμα ή κίνηση οι πεταλούδες,

Κανονικά, όπως χρώμα ή άρωμα δεν έχουν τα λουλούδια.

Χρώμα είναι αυτό που χρωματίζει της πεταλούδας τα φτερά

Κίνηση είναι αυτό που υπεισέρχεται στην κίνηση της πεταλούδας

Άρωμα είναι αυτό που αρωματίζει του λουλουδιού τη μυρωδιά.

Η πεταλούδα είναι μονάχα πεταλούδα

Και το λουλούδι, απλά ένα λουλούδι.

Albert Joseph Moore, Ένας κήπος. 1869. Ιδιωτική Συλλογή.

Fernando Pessoa,  Ποιήματα, εισαγωγή-μετάφραση Γιάννης Σουλιώτης, εκδόσεις Printa: Ποίηση για Πάντα,  2007.

http://emuseum.delart.org:8080/emuseum/view/objects/asitem/People@555/0?t:state:flow=197a54f5-531d-4e06-8f5f-5682ccb838fd

https://www.wikiart.org/en/albert-joseph-moore/a-garden-1869

Πάμπλο Νερούντα. Ένα ποίημα για τον Ιούνιο

Ένα ποίημα του Πάμπλο Νερούντα για τον Ιούνιο και τη θάλασσα

William Henry Margetson (1861-1940), Στην αμμουδιά. 1900.

William Henry Margetson (1861-1940), Κάστρα στην άμμο.

William Henry Margetson (1861-1940),  Η Γυναίκα του Ποσειδώνα.

(Η Σιγαλιά είταν πράσινη)

Η σιγαλιά είταν πράσινη, το φως μουλιάσει είχε·

κι ο Ιούνιος, μήνας μέγας, έτρεμε σαν πεταλούδα· 

κι εσύ, Ματθίλδη, στο βασίλειο έφτασες του Νότου 

νερά και πέτρες σπώντας, κόβοντας το μεσημέρι

στα δύο. Κατάφορτη ήρθες με άνθη σιδηρούχα ώς πάνω, 

με φύκια που βασάνισε και ξέχασε ο αγέρας·

πλην άσπρα ακόμα, φαγωμένα απ’ το παμφάγο αλάτι,

τα χέρια σου σηκώνανε τα στάχυα απ’ τις αμμούδες.

Τις άμειχτές σου χάρες αγαπώ, το λίθινό σου

λείο δέρμα και τα νύχια που προσφέρεις στων δαχτύλων τον ήλιο, 

και το στόμα σου που πλέχει μέσα στη χαρά·

για ’κείνο το σπίτι, όμως, που ’χω χτίσει πλάι στην άβυσσο

 το σύστημα να μου χαρίσεις της σιωπής που με πονά,

την τέντα τη θαλασσινή που ξέχασες στις θίνες. 

Μετάφραση Γ. Κεντρωτής

William Henry Margetson (1861-1940), Μία νύμφη της θάλασσας.

William Henry Margetson (1861-1940), Ένα καλοκαιρινό απόγευμα.

William Henry Margetson (1861-1940), Η θάλασσα έχει τα μαργαριτάρια της. 1897.

http://www.primedu.uoa.gr/fileadmin/primedu.uoa.gr/uploads/Pdfs/Ekdiloseis/6_Epistimoniki_Synantisi/POIIMATA.pdf

http://www.the-athenaeum.org/art/list.php?m=a&s=tu&aid=2782

http://www.artnet.com/artists/william-henry-margetson/past-auction-results

Ο Ιούνιος σε art nouveau ημερολόγια

Aπεικονίσεις του μήνα Ιούνιου σε ημερολόγια

Καλώς τον δεχθήκαμε τον πρώτο μήνα του Καλοκαιριού, τον Ιούνιο.  Ας τον καλωσορίσουμε με τις εικόνες του από κάποια παλαιά ημερολόγια.

Ξεκινώ από την art nouveau απεικόνιση του Ιουνίου δια χειρός του Αυστριακού ζωγράφου και σχεδιαστή Heinrich Lefler (1863-1919).

Heinrich Lefler, Ioύνιος. Από το ημερολόγιο του 1899.

O μήνας Ιούνιος από το υπέροχο ημερολόγιο του  Eugène Grasset "Η ωραία κηπουρός". 1895.  

Κάθε μήνας και μία σκηνή με την όμορφη κηπουρό στον κήπο της. Το ντύσιμο της κοπέλας, η κατάσταση του κήπου και των φυτών, οι καιρικές συνθήκες απεικονίζονται διαφορετικά στον κάθε μήνα.

Leo Visser, Ο μήνας Ιούνιος. Από ημερολόγιο του 1903.

Charles Le Roy,  Iούνιος. Από βοτανικό ολλανδικό ημερολόγιο.1925. Ένα υπέροχο αγριολούλουδο.

Η φύση έχει σημαντική ρόλο στο έργο των art nouveau καλλιτεχνών...Για αυτό, εκτυπώνεται ποικιλία ημερολογίων με εικόνες πουλιών, ζώων, λουλουδιών και δέντρων...

Teodoor Van Hoytema, Ο μήνας Ιούνιος. Από ημερολόγιο του 1907. Ένα νεογέννητο πουλάκι στη φωλιά του.

Teodoor Van Hoytema, Ο μήνας Ιούνιος. Από ημερολόγιο του 1903. Αγριολούλουδο.

Oλλανδοί ζωγράφοι χαράκτες, εικονογράφοι, όπως ο Leo Visser, o Teodoor Van Hoytema κά.,  έχουν ζωγραφίσει μεγάλο αριθμό art nouveau ημερολογίων, με θέμα πουλιά και λουλούδια...σε κάθε μήνα απεικονίζoνται πουλιά ή λουλούδια εποχής...

https://gr.pinterest.com/pin/55239532902140291/

https://en.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Lefler

http://www.artnet.com/artists/heinrich-lefler/past-auction-results

https://gr.pinterest.com/pin/48765608443221783/

https://gr.pinterest.com/pin/284219426456970585/