Ποιήματα του Κ. Καβάφη για τη μητέρα

Τρία ποιήματα του Κωνσταντίνου Καβάφη για τη μητέρα

Η Χαρίκλεια Καβάφη, η μητέρα του Καβάφη, στα πρώτα χρόνια του γάμου της στην Αγγλία. Η φωτογραφία αυτή βρισκόταν στο σαλόνι του σπιτιού του Καβάφη.

Κ. Καβάφη, Δέησις

Η θάλασσα στα βάθη της πήρ’ έναν ναύτη.—
Η μάνα του, ανήξερη, πηαίνει κι ανάφτει

στην Παναγία μπροστά ένα υψηλό κερί
για να επιστρέψει γρήγορα και νάν’ καλοί καιροί —

και όλο προς τον άνεμο στήνει τ’ αυτί.
Aλλά ενώ προσεύχεται και δέεται αυτή,

η εικών ακούει, σοβαρή και λυπημένη,
ξεύροντας πως δεν θάλθει πια ο υιός που περιμένει. 

Ed. Munch, Γυναίκα στη θάλασσα. 1898. Ιδιωτική Συλλογή.

Κ. Καβάφη, Aπιστία

Πολλά άρα Ομήρου επαινούντες, αλλά τούτο
        ουκ επαινεσόμεθα .... ουδέ Aισχύλου, όταν φη η
        Θέτις τον Aπόλλω εν τοις αυτής γάμοις άδοντα

                        «ενδατείσθαι τας εάς ευπαιδίας,
                νόσων τ’ απείρους και μακραίωνας βίους.
                Ξύμπαντα τ’ ειπών θεοφιλείς εμάς τύχας
                παιών’ επευφήμησεν, ευθυμών εμέ.
                Καγώ το Φοίβου θείον αψευδές στόμα
                ήλπιζον είναι, μαντική βρύον τέχνη:
                Ο δ’, αυτός υμνών, ............................
                ...................... αυτός εστιν ο κτανών
                τον παίδα τον εμόν».
                                        Πλάτων, Πολιτείας Β΄ 

Σαν πάντρευαν την Θέτιδα με τον Πηλέα
σηκώθηκε ο Aπόλλων στο λαμπρό τραπέζι
του γάμου, και μακάρισε τους νεονύμφους
για τον βλαστό που θάβγαινε απ’ την ένωσί των.
Είπε· Ποτέ αυτόν αρρώστια δεν θαγγίξει
και θάχει μακρυνή ζωή.— Aυτά σαν είπε,
η Θέτις χάρηκε πολύ, γιατί τα λόγια
του Aπόλλωνος που γνώριζε από προφητείες
την φάνηκαν εγγύησις για το παιδί της.
Κι όταν μεγάλωνεν ο Aχιλλεύς, και ήταν
της Θεσσαλίας έπαινος η εμορφιά του,
η Θέτις του θεού τα λόγια ενθυμούνταν.
Aλλά μια μέρα ήλθαν γέροι με ειδήσεις,
κ’ είπαν τον σκοτωμό του Aχιλλέως στην Τροία.
Κ’ η Θέτις ξέσχιζε τα πορφυρά της ρούχα,
κ’ έβγαζεν από πάνω της και ξεπετούσε
στο χώμα τα βραχιόλια και τα δαχτυλίδια.
Και μες στον οδυρμό της τα παληά θυμήθη·
και ρώτησε τι έκαμνε ο σοφός Aπόλλων,
πού γύριζεν ο ποιητής που στα τραπέζια
έξοχα ομιλεί, πού γύριζε ο προφήτης
όταν τον υιό της σκότωναν στα πρώτα νειάτα.
Κ’ οι γέροι την απήντησαν πως ο Aπόλλων
αυτός ο ίδιος εκατέβηκε στην Τροία,
και με τους Τρώας σκότωσε τον Aχιλλέα.

Jan Van Balen, Το γαμήλιο γλέντι του Πηλέα και της Θέτιδος. 1630. Πινακοθήκη της Γλασκώβης.

Κ. Καβάφη, 27 Ιουνίου 1906, μ.μ.

Σαν το ’φεραν οι Xριστιανοί να το κρεμάσουν
το δεκαεφτά χρονώ αθώο παιδί,
η μάνα του που στην κρεμάλα εκεί κοντά
σέρνονταν και χτυπιούνταν μες στα χώματα
κάτω απ’ τον μεσημεριανό, τον άγριον ήλιο,
πότε ούρλιαζε, και κραύγαζε σα λύκος, σα θηρίο
και πότε εξαντλημένη η μάρτυσσα μοιρολογούσε
«Δεκαφτά χρόνια μοναχά με τα ’ζησες, παιδί μου».
Κι όταν το ανέβασαν την σκάλα της κρεμάλας
κι επέρασάν το το σκοινί και το ’πνιξαν
το δεκαεφτά χρονώ αθώο παιδί,
κ’ ελεεινά κρεμνιούνταν στο κενόν
με τους σπασμούς της μαύρης του αγωνίας
το εφηβικόν ωραία καμωμένο σώμα,
η μάνα η μάρτυσσα κυλιούντανε στα χώματα
και δεν μοιρολογούσε πια για χρόνια τώρα·
«Δεκαφτά μέρες μοναχά», μοιρολογούσε,
«δεκαφτά μέρες μοναχά σε χάρηκα, παιδί μου». 

V. Van Gogh, Πιετά. 1889. Μουσείο Βαν Γκογκ (κατά τον Ντελακρουά). Άμστερνταμ.

http://www.kavafis.gr/poems/list.asp?cat=1
http://www.kavafis.gr/poems/list.asp?cat=4
http://www.vangoghmuseum.nl/

http://www.duhamelart.com/edvard-munch-woman-by-the-sea-in-ǻsgårdstrand
http://www.bbc.co.uk/arts/yourpaintings/paintings/the-marriage-feast-of-peleus-and-thetis-83115

http://www.kavafis.gr/archive/pictures/content.asp?id=1