Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Τετάρτη 29 Αυγούστου 2018

Το Καλοκαίρι στους Προραφαηλίτες ζωγράφους και ένα ποίημα του Τόλη Νικηφόρου

Φως και χρώματα για το Καλοκαίρι στους Προραφαηλίτες ζωγράφους και
ένα ποίημα για το φως του Τόλη Νικηφόρου

   Ο Αύγουστος φθάνει στο τέλος του όπως κάθε χρόνο..είναι όμως ακόμα Καλοκαίρι...Το Καλοκαίρι δεν τελειώνει με τον Αύγουστο.
Για αυτό, σκέφτηκα να επιλέξω κάποιους αγαπημένους πίνακες από Προραφαηλίτες ζωγράφους  με θέμα το Καλοκαίρι. Αρχίζω με το "Καλοκαίρι" του Edward Burne Jones από τη σειρά "Εποχές". Μία νεαρή γυναίκα με αιθέριο φόρεμα συμβολίζει το Καλοκαίρι.

Edward Burne Jones, Καλοκαίρι. Από τις 4 εποχές. 1869.

    Ο γνωστός πίνακας του Edward Burne Jones "Πράσινο Καλοκαίρι" (ο Burne Jones ζωγράφισε το ίδιο έργο με δύο τεχνικές, ελαιογραφία και υδατογραφία) μου θύμισε το λυρικό ποίημα "Να γυρίζεις στο φως"  του τρυφερού Τόλη Νικηφόρου.  Το ποίημα αρχίζει με το στίχο "Ποτέ άλλοτε το πράσινο δεν ήταν τόσο πράσινο...". Το ποιητικό υποκείμενο κοιτάζει τη φύση γύρω του με "φωτεινή" ματιά, επιλέγει να φωτίσει κάποιες λεπτομέρειες, τα δέντρα, τη θάλασσα, ένα χαμόγελο. Βλέπει τα χρώματα, ακούει τους ήχους, αισθάνεται τα αρώματα...και ανακαλύπτει την ομορφιά του κόσμου... Ο κόσμος είναι "μεθυστικά ωραίος" καταλήγει με βεβαιότητα ο ποιητής-παρατηρητής. Είναι "μεθυστικά όμορφος", αν επιλέξεις να κοιτάξεις προς το φως. Τη "μεθυστική ομορφιά" του κόσμου επιχείρησαν να απεικονίσουν οι Προραφαηλίτες ζωγράφοι και όσοι καλλιτέχνες κινήθηκαν στην ατμόσφαιρα του Προραφαηλιτισμού.

Edward Burne Jones, Πράσινο Καλοκαίρι. 1868. Ελαιογραφία. Ειδυλλιακό πράσινο καλοκαιρινό τοπίο με μία παρέα γυναικών καθισμένες στο γρασίδι. Η γυναίκα με το μαντήλι στα μαλλιά, που έχει γυρισμένη την πλάτη στους θεατές, διαβάζει ένα βιβλίο στη συντροφιά της. 

Tόλης Νικηφόρου, Να γυρίζεις στο φως
ποτέ άλλοτε το πράσινο
δεν ήταν τόσο πράσινο
τόσο εκθαμβωτικά γαλάζιο 
το γαλάζιο

Edward Burne Jones, Πράσινο Καλοκαίρι. 1864. Υδατογραφία. 

John Brett, Καλοκαίρι στους λόφους. 1891.

να γυρίζεις στο φως
σαν το μικρό παιδί
εκστατικά να ανακαλύπτεις
τα δέντρα και τη θάλασσα
ήχους και αρώματα
ένα χαμόγελο
θαύματα καθημερινά τριγύρω
 Sir John William Waterhouse, Μαζεύοντας καλοκαιρινά λουλούδια στον κήπο του Devonshire. 1893.

Sir John William Waterhouse, Γλυκό Καλοκαίρι. 1912.

Sir Lawrence Alma Tadema, Kαλοκαιρινή προσφορά. 1865.

να γυρίζεις στο φως
πρώτη φορά να είναι ωραίος

τόσο μεθυστικά
 ωραίος ο κόσμος

Από την ποιητική συλλογή "Μια κιμωλία στον μαυροπίνακα", εκδ. Μανδραγόρας, Αθήνα 2012.


Sir Lawrence Alma Tadema, Ηλιόλουστες ημέρες. 1874. Yale Centre for British Art. Heaven.


Edmund Blair Leighton, Καλοκαιρινά  τριαντάφυλλα. 1921.

John William Godward, Καλοκαιρινά λουλούδια. 1903.

https://eclecticlight.co/2016/10/27/lawrence-alma-tadema-classics-go-aesthetic-2/
http://www.artnet.com/artists/edmund-blair-leighton/6
http://fractalart.gr/mia-kimwlia-ston-mayropinaka/
https://diastixo.gr/kritikes/poihsh/658-kimolia-mavropinakas
https://www.politeianet.gr/books/9789609476324-nikiforou-tolis-mandragoras-mia-kimolia-ston-mauropinaka-212312

2 σχόλια:

  1. Τι να λέμε τώρα. Αγαπάμε Τόλη Νικηφόρου. Είναι ποιητής του φωτός. Έχει γράψει ολόκληρη συλλογή ("Φωτεινά παράθυρα"), καθώς και πολλά ποιήματα για το φως. Όπως:


    ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΦΩΣ

    υμνώ το φως
    για να εξορκίσω το σκοτάδι
    γιατί πίσω απ’ το κόκκινο
    και το βαθύ γαλάζιο
    κυλάει ένα ποτάμι θλίψης

    υμνώ το φως
    σαν χάδι στο παιδί
    που ακόμα ελπίζει μέσα μου
    σαν κάποια λύτρωση
    απ’ τα πολλά μου τραύματα

    υμνώ το φως
    γιατί είμαι πλάσμα του βυθού
    που απώλεσε τον ουρανό
    και τον αναζητά
    και τον επικαλείται απελπισμένα

    υμνώ το φως
    γιατί το φως πηγάζει μέσα μου
    γιατί δεν έχω άλλη πατρίδα

    *

    ΕΝΑ ΠΡΩΤΟ ΦΩΣ

    από λέξη σε λέξη
    από εικόνα σε εικόνα
    στα τραύματά μου επάνω
    ακροβατώντας
    ως κάτι μακρινό και ανέγγιχτο
    στα τρίσβαθα της μνήμης

    ο νους μου έχει μάθει από παλιά
    με συνειρμούς και άλματα
    ν’ αυτονομείται και να ταξιδεύει
    αιφνίδια ν’ ακολουθεί
    δικές του μυστικές διαδρομές

    σε κάθε επικίνδυνη στροφή
    αναζητώντας
    σε κάθε σκοτεινή παγίδα ή βάραθρο
    παρήγορο
    λυτρωτικό
    ένα πρώτο φως


    *

    ΚΑΜΙΑ ΦΟΡΑ ΣΑΝ ΔΕΝΤΡΟ ή ΣΑΝ ΠΟΥΛΙ

    υπάρχει μέσα μου ένα φως.

    καμιά φορά σαν δέντρο ή σαν πουλί
    ή ξέφτι απ' το γαλάζιο στο περβάζι σου.

    υπάρχει μέσα μου ένα φως

    που όλα τα ξέρει
    κι όλα τα αισθάνεται,
    μοναχικό που ταξιδεύει
    απ' την αρχή του χρόνου

    που αστράφτει μέσα στη μεγάλη νύχτα
    και δεν παραδίδεται

    Τόλης Νικηφόρου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ναι, ο ποιητής του φωτός είναι ο Νικηφόρου! Ο ποιητής του φωτός και των χρωμάτων. Ευχαριστώ πολύ για τα ποιήματά του.

    ΑπάντησηΔιαγραφή