Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Κυριακή 11 Αυγούστου 2019

Ιστιοφόρα. Ένα ποίημα του Γιώργου Θέμελη και πίνακες με ιστιοφόρα του Νικόλαου Χειμώνα

Ιστιοφόρα του Γιώργου Θέμελη και του Νικόλαου Χειμώνα

   Σήμερα φυσάει...και σκέφτηκα ότι είναι ο κατάλληλος καιρός για να πλεύσουν τα ιστιοφόρα, τα καράβια με τα πανιά...Κατάλληλος καιρός για ιστιοπλοΐα...
     Στη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης βρίσκεται ένας υπέροχος πίνακας του Νικόλαου Χειμώνα (1866-1929), που απεικονίζει βάρκες με λευκά πανιά να αρμενίζουν στη θάλασσα με φόντο τα λευκά σύννεφα του ουρανού... Το αριστούργημα του Νικόλαου Χειμώνα μου θύμισε το στίχο "τα καράβια είναι σα θλιμμένα μυστικά" από το λυρικό ποίημα του Γιώργου Θέμελη, "Ιστιοφόρα". 

Νικόλαος Χειμώνας (1866-1929), Ιστιοπλοΐα, 1927, Εθνική Πινακοθήκη. Αθήνα.

  O Nικόλαος Χειμώνας (1866-1929) είναι ένας εξαιρετικός τοπιογράφος που γεννήθηκε στην Ευπατορία της Κριμαίας από πατέρα Έλληνα και έζησε πολλά χρόνια στη Ρωσία. Σπούδασε ζωγραφική στην τότε Αγία Πετρούπολη και συνέχισε τις σπουδές του στην Ευρώπη, όπου γνώρισε τον γαλλικό ιμπρεσιονισμό. Επέστρεψε στη Ρωσία και έγινε γνωστός για το έργο του. Μετά τη Ρωσική Επανάσταση εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα, στη χώρα της καταγωγής του πατέρα του, την οποία είχε επισκεφθεί νωρίτερα και είχε γοητευτεί από τις φυσικές ομορφιές και τους αρχαιολογικούς χώρους της. Έχει ζωγραφίσει πολλές θαλασσογραφίες με ιστιοφόρα.

Νικόλαος Χειμώνας (1866-1929), Ηλιοβασίλεμα και ιστιοφόρο.

Γιώργος Θέμελης, Ιστιοφόρα

Τα καράβια είναι σαν τα θλιμμένα μυστικά.
(Πανιά ριχτά, χείλος στη θάλασσα.)
Σαν τα θλιμμένα μυστικά που λησμονήθηκαν.

Μπορείς να τ’ αγγίξεις, να τ’ αφουγκραστείς.
Κάτι έχουν να πουν, τα καλύπτει, δεν μπορούν.
Σε κοιτάζουν, μάτια μεγάλα, σου χαρίζουν ονόματα:

ΜΑΙΡΗ, ΜΑΡΙΝΑ, ΕΛΠΙΣ, ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ…
Νικόλαος Χειμώνας (1866-1929), Ιστιοφόρα.

Μπορεί να λάμψουν αμμουδιές, φυσιογνωμίες, ν’ ακουστούν
Φωνές και βόγκοι από ταξίδια που κάναμε.

Να πω τη μαύρη αλήθεια: Δε πάτησα ποτέ
Σε ξύλινο παλιό σκαρί, φοβόμουν τον καιρό,
Φοβόμουν τη σκοτεινή –κάτω μαύρη– ρωγμή.

Από τη συλλογή Συνομιλίες (1953) του Γιώργου Θέμελη
Νικόλαος Χειμώνας (1866-1929), Σκηνή λιμανιού.

Νικόλαος Χειμώνας (1866-1929), Βάρκες στη θάλασσα. 1919.

Πέμπτη 1 Αυγούστου 2019

Ένα ποίημα για το Καλοκαίρι του Αντρέα Καμπά και πίνακες ζωγραφικής του Joaquin Sorolla

Αντρέας Καμπάς, "Έχεις το μυστικό να ξέρεις να στολίζεσαι" και
"γυναίκες στην παραλία" του Joaquin Sorolla

Ήρθε και φέτος ο τρίτος μήνας του Καλοκαιριού, ο μήνας Αύγουστος. Στο απόγειο του Καλοκαιριού, επιλέγω "θαλασσινούς" πίνακες του γνωστού Ισπανού ζωγράφου Joaquin Sorolla (1863-1923) και ένα ποίημα με νεορομαντική καλοκαιρινή διάθεση από μία ποιητική "φωνή" του νεοελληνικού μοντερνισμού, που με συγκινεί ιδιαίτερα, του Αντρέα Καμπά (1919-1965).


Joaquin Sorolla,  Η Έλενα στη σπηλιά. San Vicente. Μαγιόρκα. 1919.

Joaquin Sorolla, Η Μαρία στην παραλία. Zarauz. 1910.

Αντρέας Καμπάς, Έχεις ένα μυστικό να ξέρεις να στολίζεσαι

Ετούτο το καλοκαίρι έχει ένα παράξενο φως
που στάζει κάθε μέρα στη μορφή σου
έχει μιαν ωριμότητα η φετινή η θάλασσα
τελείως αναπάντεχη
ένα οίστρο πιο δυνατό κι απ' το μελτέμι.

Joaquin Sorolla, H Mαρία στην ακτή. Mπιάρριτζ. 1906.

Έχεις το μυστικό να ξέρεις να στολίζεσαι
κι έχεις όλον τον αφρό της θάλασσας
μες στα μαλλιά σου
οι μυρουδιές οι δικές σου είναι το πιο
απαλό τραγούδι που ακούστηκε ποτές.

Joaquin Sorolla, Η Κλοτίλντ στην παραλία. 1904. Μουσείο του Sorolla.

Για αυτό τούτο το φετινό καλοκαίρι
το βγάλαμε με τ' όνομά σου
γιατί έχει όλο το πλάτος της ματιάς σου.

Joaquin Sorolla, Κοπέλα στην παραλία.