Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Σάββατο 31 Μαΐου 2014

Γυναίκες που κάθονται ανάμεσα σε λουλούδια. Πίνακες του Daniel Ridgway Knight

Γυναίκες ανάμεσα σε λουλούδια. Πίνακες του Daniel Ridgway Knight

   Ας αποχαιρετήσουμε τον Μάιο και ας υποδεχτούμε τον Ιούνιο με "όμορφες" εικόνες…
Σε κήπους, ανάμεσα σε λουλούδια, κάθονται νεαρές γυναίκες…Ο Αμερικανός ζωγράφος Daniel Ridgway Knight (1839-1924), ο οποίος από το 1872 εγκαταστάθηκε στη Γαλλία και ζούσε στην εξοχή, έχει ζωγραφίσει ένα μεγάλο αριθμό έργων που απεικονίζουν νεαρές χωριατοπούλες και αγρότισες στην ειδυλλιακή ύπαιθρο. Εργαζόμενες γυναίκες σε όμορφα τοπία. Ράβουν, μπαλώνουν, καρικώνουν, πλέκουν, κάθονται να ξεκουρασθούν από την κούραση της ημέρας...
  Ας "ξεχασθούμε", λοιπόν, για ακόμα μια φορά, ταξιδεύοντας στον ονειρικό κόσμο ενός καλλιτέχνη...

Daniel Ridgway Knight, Γαλήνη. 1900. Ιδιωτική Συλλογή.

Daniel Ridgway Knight, H ράφτρα του χωριού. 1916. Ιδιωτική Συλλογή.

Daniel Ridgway Knight, Το καρίκωμα. Ιδιωτική Συλλογή.

Daniel Ridgway Knight, Στον κήπο. Ιδιωτική Συλλογή.


Daniel Ridgway Knight, Κοπέλα που κάθεται ανάμεσα σε λουλούδια. Ιδιωτική Συλλογή.

Πέμπτη 29 Μαΐου 2014

Έλλειμμα ανθρωπιάς. Εικόνες φτώχειας με εργαζόμενα παιδιά των δρόμων από πίνακες του Augustus Edwin Mulready


Σκηνές παιδικής εργασίας που αποδεικνύουν το "έλλειμα ανθρωπιάς"

    Ήθελα από καιρό να κάνω αυτή την ανάρτηση με πίνακες του Βρετανού ζωγράφου Augustus Edwin Mulready (1844-1905), αλλά σήμερα μου δόθηκε η αφορμή. Το θέμα των πανελλαδικών εξετάσεων για τα φαινόμενα που αποδεικνύουν το έλλειμμα της ανθρωπιάς και οι ατομικές-συλλογικές δραστηριότητες με τις οποίες, υποτίθεται, θα μπορούσαμε να το αντιμετωπίσουμε, μου θύμισαν τις σκηνές φτώχειας από τους δρόμους του Λονδίνου που απεικονίζει ο Mulready.
      Ο Mulready αποτυπώνει με ρεαλισμό σκηνές δρόμου από το Λονδίνο της Βικτωριανής περιόδου. Το Λονδίνο είναι η πρωτεύουσα μίας αποικιοκρατικής πανίσχυρης ακόμα αυτοκρατορίας, της Μ. Βρετανίας, μία μεγαλούπολη της βιομηχανικής επανάστασης. Στους δρόμους του, όμως, κυκλοφορούν μικρά φτωχά παιδιά…είναι, άλλωστε, η εποχή που ο Ντίκενς γράφει τα βιβλία του με ήρωες τους μικρούς φτωχούς βιοπαλαιστές.

Augustus Edwin Mulready, Ένα μερίδιο από φλοιό. 1871. Μουσείο του Σέφιλντ.

Εξουθενωμένοι παιδιά-μουσικοί κοιμούνται στο δρόμο. Στο βάθος διακρίνουμε να περπατούν καλοντυμένα ζευγάρια, που φυσικά αδιαφορούν για τα φτωχά παιδιά...

 Augustus Edwin Mulready, Κουρασμένοι περιπλανώμενοι μουσικοί. 1876. Ιδιωτική Συλλογή.

Augustus Edwin Mulready, Κουρασμένοι περιπλανώμενοι μουσικοί. 1876. Ιδιωτική Συλλογή.

   Μία ακόμα παραλλαγή του ίδιου θέματος.

Augustus Edwin Mulready, Κουρασμένοι μουσικοί. 1883. Ιδιωτική Συλλογή.

Augustus Edwin Mulready, Μία εσοχή στη γέφυρα του Λονδίνου. 1879. Μουσείο του Γιορκ.

    Ο Mulready ζωγράφισε ένα μεγάλο αριθμό από πίνακες που έχουν ως θέμα μικρά φτωχά κορίτσια να πωλούν λουλούδια στους δρόμους...

Augustus Edwin Mulready, Ένα κορίτσι που πουλά λουλούδια. 1872. Iδιωτική Συλλογή.

 Augustus Edwin Mulready, Μαραμένα λουλούδια. 1882. Ιδιωτική Συλλογή.

Augustus Edwin Mulready, Ένα κορίτσι που πουλά λουλούδια στη γέφυρα του Λονδίνου. 1885.

 Augustus Edwin Mulready, Κορίτσια που πωλούν λουλούδια. 1887. Ιδιωτική Συλλογή.

Augustus Edwin Mulready, Κορίτσια που πωλούν λουλούδια μία καλοκαιρινή νύχτα. 1885.

Augustus Edwin Mulready, Aπό το πρωί έως το βράδυ. 1889.

Augustus Edwin Mulready, Μία σκηνή στο Λονδίνο. Ιδιωτική Συλλογή.


Augustus Edwin Mulready, Ένα περαστικό σύννεφο. Ιδιωτική Συλλογή.

   Ένα έργο-καταγγελία για την υποκρισία της Βικτωριανής κοινωνίας ή για την υποκρισία κάθε κοινωνίας. Τα δύο φτωχά παιδάκια στέκονται δίπλα στον τοίχο, όπου διαβάζουμε την επιγραφή "Θρίαμβος του Χριστιανισμού".

Augustus Edwin Mulready, Χωρίς φροντίδα. Ιδιωτική Συλλογή.

   Για τους πίνακες του Mulready έχει εκδηλωθεί μεγάλο ενδιαφέρον από ιδιώτες συλλέκτες έργων τέχνης. Διαθέτουν χιλιάδες ευρώ, δολλάρια ή αγγλικές λίρες για να αγοράσουν τις εικόνες φτώχειας από τους δρόμους του Βικτωριανού Λονδίνου. 

http://victorianpeeper.blogspot.gr/2010/09/more-news-from-art-world.html
http://www.bbc.co.uk/arts/yourpaintings/paintings/search/painted_by/augustus-edwin-mulready_artists
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Augustus_Edwin_Mulready_The_flower_girl_1872.jpg
http://www.christies.com/lotfinder/paintings/augustus-edwin-mulready-from-morn-til-night-5536944-details.aspx


Δευτέρα 26 Μαΐου 2014

Τάσος Λειβαδίτης, Αφιέρωμα

Σήμερα, θέλω να αφιερώσω τους παρακάτω λυρικούς στίχους ενός τρυφερού, νεορομαντικού-θα έλεγα- ποιητή, του γλυκύτατου ποιητή Τάσου Λειβαδίτη (1922-1988). Έτσι, …για να γίνει καλύτερη η μέρα μας!

Τάσος Λειβαδίτης, Aφιέρωμα

Σ' εκείνους που μέσα σε θυελλώδεις νύχτες εξεγέρσεων ψάχνουν
για ένα φεγγάρι παιδικό
σ' αυτούς που δεν τους έμεινε καιρός, σ' εκείνους που τους
ξέχασαν
στην γλυκύτητα του ύπνου όταν όλοι μας είχαν εγκατα-
λείψει
στους καθρέπτες που κοιταχτήκαμε, στις θάλασσες που δε
θα ταξιδέψουμε
στα μονοπάτια που περπατήσαμε ερωτευμένοι κι ίσως να
μην ξαναγυρίσουμε από τότε
στη Μοίρα, στην ωραία νεότητα, στους διαβάτες
(κι εγώ πού πήγαινα; κι ήταν τόσα πολλά αυτά που ζήτη-
σα; Μα τώρα είναι αργά-ώρα να φεύγω)
στ' αποδημητικά πουλιά, στις ατμομηχανές που κουρά-
στηκαν κι έγειραν στο πλευρό να κοιμηθούνε
στις καλαμποκιές όταν τις λούζει το φεγγάρι, στα κορί-
τσια που βγάζουν το φουστάνι τους για να μπουν
στον ουρανό,
στην αλληλογραφία ενός αγγέλου μ΄ ένα παιδί, σ' εκείνους
που άργησαν, σ΄αυτούς που δε θα ξανάρθουν
στη γυναίκα που ρίχνει τα χαρτιά, στον γέρο που κλαίει
στην Οδύσσεια που ζει ο ποιητής γράφοντας το πιο μικρό
ποίημα
στη φευγαλέα στιγμή που έζησε ένας άνθρωπος ζώντας
μια ολόκληρη ζωή…

N. Maes, Κορίτσι στο παράθυρο ή η ονειροπόλος της ημέρας. 1640-1650. Rijksmuseum. Άμστερνταμ.

N. Maes, Κορίτσι στο παράθυρο ή η ονειροπόλος της ημέρας. Λεπτομέρεια.

http://www.the-athenaeum.org/art/detail.php?ID=89105
https://www.rijksmuseum.nl/en/search/objecten?q=Nicolaes+Maes&p=4&ps=12&ii=8#/SK-A-245,44

Κυριακή 25 Μαΐου 2014

Γιώργος Σαραντάρης, Ο αέρας ο ίδιος είναι ένα λουλούδι

Επιστρέφω στην ποίηση ενός αγαπημένου από παλιά ποιητή, του Γιώργου Σαραντάρη.

Γιώργος Σαραντάρης, Ο αέρας ο ίδιος είναι ένα λουλούδι

Ο αέρας ο ίδιος είναι ένα λουλούδι
Τώρα

Μου χτυπάει το πρόσωπο

Μου δροσίζει τα μάτια

Σκέφτομαι τα χαμηλά σπίτια
Τα ταπεινά τους τούβλα
Οι άνθρωποι ανεβαίνουν στα δωμάτια
Γδύνονται κι ο ύπνος τους παίρνει
Ντύνονται και το πρωί τους φέρνει
Ίσαμε την πόρτα
Στοχάζομαι τα λουλούδια
Στα περιβόλια των σπιτιών
Εκείνους που δεν είδαν άλλα λουλούδια
Και με τέτοια λουλούδια
Με την αυγή στην αγκαλιά τους
Μπήκαν στον ουρανό να κοιμηθούν.

Βλ. Γιώργος Σαραντάρης, Ποιήματα, εκδ. Ζήτρος, Θεσσαλονίκη 2011, σ. 450.

V. Van Gogh, Δρόμος στο χωριό Auvers με ανθρώπινες μορφές. 1890. Μουσείο Τέχνης St. Luis.

http://www.slam.org/emuseum/code/emuseum.asp?collection=13738&collectionname=European%20Art&style=Browse&currentrecord=1&page=collection&profile=objects&searchdesc=European%20Art&quicksearch=Van%20Gogh


Παρασκευή 23 Μαΐου 2014

Εργαζόμενες γυναίκες που διαβάζουν. Ένας πίνακας του Emile Béranger

Μία καθαρίστρια που διαβάζει

   Θέλω από καιρό να σας δείξω αυτόν τον πίνακα. Νομίζω πως έχετε καταλάβει ότι είναι από τα αγαπημένα μου θέματα η απεικόνιση γυναικών που διαβάζουν σε διάφορες στάσεις και σε διάφορους χώρους, σε χώρους κλειστούς και στην ύπαιθρο, παντού και πάντα... Πολλοί είναι οι εικαστικοί καλλιτέχνες που γοητεύονται από την ιδιωτική στιγμή μιας γυναίκας εν ώρα ανάγνωσης. Συνήθως, βέβαια, οι γυναίκες που απεικονίζονται να διαβάζουν, ανήκουν στις ανώτερες κοινωνικές τάξεις. Το διάβασμα είναι προνόμιο των λίγων. Είναι σπάνια τα έργα στα οποία οι γυναίκες-αναγνώστριες είναι "γυναίκες του λαού" και ανήκουν στην εργατική τάξη (Για πίνακες με εργαζόμενες γυναίκες που διαβάζουν, βλ.  http://annagelopoulou.blogspot.gr/2014/01/edouard-john-mentha.html και http://annagelopoulou.blogspot.gr/2014/03/blog-post_31.html).
  Ιδού, λοιπόν, η τελευταία μου ανακάλυψη. O Γάλλος ζωγράφος Jean Baptiste Antoine Emile Béranger (1814-1883) "συλλαμβάνει" μία νεαρή υπηρέτρια-καθαρίστρια να ξεφυλλίζει τον τεράστιο τόμο...Το δωμάτιο του εύπορου σπιτιού είναι ακατάστατο και γεμάτο μικρά και μεγάλα βιβλία, στο πάτωμα, στο τραπέζι, στην καρέκλα. Η κοπέλα έχει αφήσει δίπλα τη σκούπα της και ασχολείται με το διάβασμα. Το καθάρισμα μπορεί να περιμένει για λίγο...Γιατί, ασφαλώς, τα βιβλία είναι πιο συναρπαστικά...
  

Emile Béranger, Γυναίκα που καθαρίζει. 1848. Μουσείο Ερμιτάζ. Αγ. Πετρούπολη.

Τρίτη 20 Μαΐου 2014

Μαζεύοντας πορτοκάλια. Ένας πίνακας του J. W. Waterhouse

           Γυναίκες που μαζεύουν πορτοκάλια

   Σήμερα θέλω να μοιρασθώ κάτι όμορφο μαζί σας…μία απλά όμορφη εικόνα…έτσι, για να απομακρύνουμε κάθε δυσάρεστη διάθεση και "σκοτεινή" σκέψη…
  Ας μαζέψουμε, λοιπόν, πορτοκάλια. Εννοώ ας φαντασθούμε ότι μαζεύουμε πορτοκάλια και ας ταξιδέψουμε νοερά, για ακόμη μια φορά, στον ονειρικό κόσμο ενός αγαπημένου ζωγράφου, του John William Waterhouse (1849-1917).

 J. W. Waterhouse, Οι συλλέκτριες πορτοκαλιών. 1890. Ιδιωτική Συλλογή.

Δευτέρα 19 Μαΐου 2014

Οι κοινωνικές συνθήκες στη ζωγραφική. Εικόνες φτώχειας από πίνακες του Thomas Benjamin Kennington


Άστεγοι και πεινασμένοι. Εικόνες φτώχειας από πίνακες του Thomas Benjamin Kennington


     Eικόνες από την καθημερινότητα φτωχών γυναικών και παιδιών, ορφανών και άστεγων, έχει απεικονίσει με ρεαλισμό ο Thomas Benjamin Kennington (1856-1916). Είναι εικόνες από τη Βικτωριανή Αγγλία της Βιομηχανικής Επανάστασης. Σε μια εποχή που η Μ. Βρετανία ήταν μια πανίσχυρη αυτοκρατορία με αποικίες σ᾽όλο τον κόσμο, υπήρχαν φτωχοί και άστεγοι στους δρόμους των μεγαλουπόλεων της Μητέρας Αγγλίας. 
   Ο Kennington, ο οποίος υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Ομίλου της Νέας Αγγλικής Τέχνης, βλέπει με συμπάθεια τους ταπεινούς και καταφρονημένους "ήρωες" των σκηνών που απεικονίζει. Εξαντλημένα από την πείνα και την κούραση ορφανά παιδάκια, χήρες γυναίκες που πρέπει να θρέψουν τα παιδιά τους, ορφανά που πουλάνε λουλούδια στους περαστικούς είναι κάποιοι από τους "ήρωες" τους, που προφανώς κάποιος μπορούσε να συναντήσει στους δρόμους των αγγλικών μεγαλοπούλεων. 

Th. Benjamin Kennington, Ta ορφανά. 1885. Πινακοθήκη Tate. Λονδίνο.

Th. Benjamin Kennington, Tο καθημερινό ψωμί. 1883. Μουσεία του Λίβερπουλ.

Thomas Benjamin Kenningtom, Χήρα και ορφανά. 1889. Ιδιωτική Συλλογή.


Thomas Benjamin Kennington, Το ματσάκι της φτώχειας. 1889. Πινακοθήκη Τέχνης Ν. Αυστραλίας. Αδελαΐδα. Αυστραλία.

Th. Benjamin Kennington, Άστεγοι. 1890. Bendigo Πινακοθήκη Τέχνης. Βικτώρια. Αυστραλία.

Σάββατο 17 Μαΐου 2014

Η άνοιξη στην ποίηση. Τέλλος Άγρας, Άνοιξη περαστικιά

Τέλλος Άγρας, Άνοιξη περαστικιά

   Βρισκόμαστε στα μέσα του Μαΐου και καθώς η άνοιξη περνά,  θυμήθηκα ένα ποίημα του Τέλλου Άγρα (1899-1944), φιλολογικό ψευδώνυμο του Ευάγγελου Ιωάννου. Ευγένεια, ευαισθησία, τόνος μελαγχολίας και διάθεση ονείρου, χαρακτηρίζουν τη γλυκύτατη ποίηση του Τέλλου Άγρα που σπούδασε νομικά, αλλά αφοσιώθηκε στη λογοτεχνία, ενώ εργαζόταν για πολλά χρόνια στην Εθνική Βιβλιοθήκη.
  Να χαιρόμαστε ό,τι ωραίο μας προσφέρεται, χωρίς να λυπόμαστε που φεύγει, προτείνει το ποίημα του Τέλλου Άγρα. Στην προκειμένη περίπτωση να χαιρόμαστε ό,τι μας προσφέρει η Άνοιξη, που όμως είναι "περαστικιά", και κάποια στιγμή θα φύγει...για να ξανάρθει, ελπίζω.

Η Άνοιξη, περαστικιά
απ' το σπίτι,
έσυρε μια χαρακιά
στο φεγγίτη.
Χάραξε κλωνιά πλεχτά
σα γαϊτάνι,
και τα φύλλα τα δετά
σε στεφάνι
και τ' αγέρι όταν περνά
στα κοτσάνια,
κάνουν όλα ταπεινά,
μια μετάνοια.
Πέρασε απ' τις γνωστικές
τις κοπέλες
κι άνθισαν ποδιές λευκές
και κορδέλες.
Άγιασε τα χώματα
μ' άγια μύρα
κι είν' ευκές τα χρώματα,
γύρα γύρα.
Πήγε κι απ' την εξοχή,
κι απ' το ρέμα,
κι όλοι οι φράκτες, οι φτωχοί,
τρέχουν αίμα.
Τώρα, ο δρόμος της μακριά
θα τη βγάλει,
κει που βρέχει τη στεριά
τ' ακρογιάλι,
στα νερά τα χαμηλά,
κούφια, λίγα,
για να βγάλει μια λιλά,
μια ίσα ρίγα.
Άδειασε κι εδώ κι εκεί
τόσα δώρα
και σα μοίρα στοργική
φεύγει τώρα
-στην καλή της ώρα!

Από τη συλλογή Καθημερινές.

...Ας δούμε και κάποιους ανοιξιάτικους πίνακες του Waterhouse, που μου θύμισε το ποίημα του Άγρα.

J. W. Waterhouse, Καλές γειτόνισσες. 1885.

Μια ανοιξιάτικη γλυκιά ημέρα οι καλές γειτόνισσες συζητούν για την καθημερινότητά τους, πάνω από το φράκτη που χωρίζει τις αυλές τους. Οι δύο έχουν απλώσει τα ρούχα στην αυλή και η μία, ξαπλωμένη αναπαυτικά, πλέκει, ενώ δίπλα της το κοριτσάκι παίζει.

J. W. Waterhouse, Νύμφες μαζεύουν λουλούδια. 1911.

   Νύμφες μαζεύουν λουλούδια, τραγουδούν και χορεύουν το τραγούδι της Άνοιξης της "περαστικιάς"...

J. W. Waterhouse, Το τραγούδι της άνοιξης. 1913.

J. W. Waterhouse, Η αρχαία αγορά των λουλουδιών. 1880

http://www.artmagick.com/pictures/artist.aspx?artist=john-william-waterhouse

Πέμπτη 15 Μαΐου 2014

Η ψυχή του καλλιτέχνη. Νικόλαος Γύζης και Παύλος Μαθιόπουλος


Η ψυχή του καλλιτέχνη. Πίνακες του Νικόλαου Γύζη και Παύλου Μαθιόπουλου

   …Είναι ένα αγαπημένο έργο! Το έγχρωμο ιμπρεσιονιστικό σκίτσο του Νικολάου Γύζη απεικονίζει μία αιθέρια γυναικεία μορφή με φτερά να κάθεται μπροστά από την είσοδο μίας σπηλιάς και να κοιτάζει με περίσκεψη ένα κόκκινο κουτί που κρατά στην αγκαλιά της. Θα μπορούσε να είναι μια νεράιδα, ένα ξωτικό, η προσωποποίηση μίας πεταλούδας…
  Ο Γύζης φιλοτέχνησε την εικόνα για να κοσμήσει το εξώφυλλο του βιογραφικού και εργογραφικού λευκώματος που έστειλε στο εξωτερικό για να παρουσιάσει το έργο του. Πρόκειται για αλληγορία που κινείται στην ατμόσφαιρα του συμβολισμού. Η γυναικεία μορφή είναι η Ψυχή, μορφή της ελληνικής μυθολογίας. Ήταν, λένε, ομορφότερη από τη θεά Αφροδίτη με αποτέλεσμα να προκαλέσει το φθόνο της θεάς (βλ. για το μύθο l.wikipedia.org/wiki/Ψυχή_(μυθολογία)). Κάθεται μπροστά στην είσοδο της σπηλιάς που οδηγεί στον κάτω κόσμο και κρατά το κουτάκι που της έδωσε η θεά Αφροδίτη. Σύμφωνα με το μύθο, έπρεπε να κατεβεί στον Άδη και να γεμίσει το κουτάκι με κρέμα που θα της έδινε η Περσεφόνη. Η εικόνα του Γύζη συμβολίζει την Ψυχή του καλλιτέχνη που υπάρχει και δίνει ζωή στα έργα του.

Νικόλαος Γύζης, Η Ψυχή του καλλιτέχνη. 1893. Ιδιωτική Συλλογή.

Βαθύτατα επηρεασμένος από το δάσκαλό του Νικόλαο Γύζη, ο Παύλος Μαθιόπουλος απεικονίζει τη δική του Ψυχή. Ένα επίσης υπέροχο, για την ονειρική και ποιητική του ατμόσφαιρα, έργο!

Π. Μαθιόπουλος, Η Ψυχή. 1910. Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας-Μουσείο Γ. Κατσίγρα.

   O μύθος της Ψυχής είχε εμπνεύσει και πολλούς Ευρωπαίους καλλιτέχνες. Οι δύο παρακάτω πίνακες του Βρετανού J. W. Waterehouse απεικονίζουν σκηνές του μύθου.

J. W. Waterhouse, Η ψυχή εισέρχεται στον κήπο του Έρωτα. 1903. Harris Mουσείο και Πινακοθήκη Τέχνης. Πρέστον. Λάνγκσαϊρ.

J. W. Waterhouse, Η ψυχή ανοίγει το χρυσό κουτί της Αφροδίτης. 1903. Ιδιωτική Συλλογή.

Μητέρα και παιδί στη ζωγραφική. Γ. Ιακωβίδης, στην αγκαλιά και Ν. Γύζης, τα ορφανά


Μητέρα και παιδί στη ζωγραφική

   Μία γλυκύτατη τρυφερή σκηνή απεικονίζει ο παρακάτω πίνακας του Γιώργου Ιακωβίδη. Τρία παιδιά αναζητούν και βρίσκουν αγάπη και ασφάλεια στην αγκαλιά της μητέρας. Στην αγκαλιά της το βρέφος, ένα αγοράκι στα αριστερά αγγίζει το χέρι της και ένα κοριτσάκι στα δεξιά την αγκαλιάζει με τα δυο χέρια και της χαρίζει ένα φιλί. 

Γεώργιος Ιακωβίδης (1853-1932), Στην αγκαλιά. Ιδιωτική Συλλογή.

   Στον παρακάτω πίνακα του Νικολάου Γύζη δεν υπάρχει η ασφάλεια της μητρικής αγκαλιάς. Στη φτωχική κουζίνα βλέπουμε τα λυπημένα Ορφανά. Η μεγαλύτερη αδελφή κρατά το μικρότερο παιδί με το ένα χέρι και με το άλλο ανακατεύει στην κατσαρόλα το φαγητό. Τα άλλα παιδιά περιμένουν να ετοιμασθεί το φαγητό. Ατμόσφαιρα θλίψης και απαισιοδοξίας κυριαρχεί στο ακατάστατο δωμάτιο. Η έλλειψη της παρουσίας της μητέρας είναι εμφανής.

Νικόλαος Γύζης (1842-1901), Τα ορφανά. 1871. Ιδιωτική Συλλογή.


https://paletaart.wordpress.com/2012/06/22/ιακωβίδης-γεώργιος-iakovidis-georgios-1853-1932-2/ιακωβίδης-γεώργιος-στήν-αγκαλιά-της-μ/
http://el.wikipedia.org/wiki/Αρχείο:Greek_painters-Gyzis2.jpg
http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/1997/03/09031997.pdf

Σάββατο 10 Μαΐου 2014

Μητέρα και παιδί στη ζωγραφική. Πίνακες από τη Βικτωριανή εποχή

Εικόνες με μητέρα και παιδί από τη Βικτωριανή εποχή

   Η απεικόνιση σκηνών με μητέρα και τα παιδιά της είναι αρκετά συνηθισμένο θέμα στη ζωγραφική. Ο παρακάτω πίνακας του Άγγλου Βικτωριανού ζωγράφου Charles West Cope θεωρείται ότι αποτελεί απόλυτα εξιδανικευμένη εικόνα της μητέρας της μεσαίας τάξης στη Βικτωριανή Αγγλία. Μια γλυκιά νεαρή μητέρα, χτενισμένη με χαρακτηριστική κόμμωση και ντυμένη με τη βικτωριανή καθημερινή ενδυμασία της εύπορης μεσαίας τάξης περιβάλλεται από τα παιδιά της στο σαλόνι του σπιτιού. Η ίδια πλέκει κάλτσες και ταυτόχρονα φαίνεται να ακούει προσεκτικά το γιο της, ενώ δίπλα στέκεται και η μικρή αδελφή του. Στην αγκαλιά της νεαρής μητέρας διακρίνουμε ανοιχτό ένα βιβλίο, πάνω του ένα ψαλίδι και κάλτσες. Παραδίπλα, καθισμένη στο πάτωμα η μάλλον μεγαλύτερη αδελφή, ντυμένη με ένα υπέροχο βικτωριανό φόρεμα για κοριτσάκια, διαβάζει με αφοσίωση το βιβλίο της. Στο πάτωμα βλέπουμε και άλλο βιβλίο. Πλέξιμο, βιβλία και ενασχόληση με τα παιδιά...

Charles West Cope, Μια ζωή που περνά ευχάριστα. 1862. Iδιωτική Συλλογή.

Επηρεασμένος εμφανώς από την εκκλησιαστική ζωγραφική, ο Cope ζωγραφίζει μια γλυκύτατη νεαρή μητέρα να κρατά τρυφερά το μωρό της. Ντύσιμο και επίπλωση δείχνουν ότι βρισκόμαστε στο σπίτι μίας εύπορης μεσαίας τάξης.

Charles West Cope, Μητέρα και παιδί. 1852. Victoria and Albert Μουσείο. Λονδίνο.

Ένας επίσης Βικτωριανός ζωγράφος ζωγραφίζει την παρακάτω υπέροχη αισθησιακή σκηνή. Ξαπλωμένη νωχελικά μία πανέμορφη νεαρή μητέρα ασχολείται με το κοριτσάκι της που την ταΐζει κεράσια...

Sir Frederic Leighton, Μητέρα και παιδί (με κεράσια). 1865. Μουσείο Blackburn και Πινακοθήκη Τέχνης. Λάνκσαϊρ.

Ήταν όμως πράγματι όλα έτσι υπέροχα και όμορφα για τις νεαρές μητέρες και τα παιδιά τους στη Βικτωριανή εποχή; O Βρεττανός ζωγράφος Th. Benjamin Kennington δίνει μία κριτική κοινωνική διάσταση στην παρακάτω εικόνα. Απεικονίζει την ιδιωτική δυστυχία της φτώχειας να εκτίθεται σε δημόσια θέα. Βλέπουμε μία θλιμμένη νεαρή μητέρα με τα επίσης λυπημένα παιδιά της στη γωνιά του δρόμου της μεγαλούπολης. Όλοι τους είναι ντυμένοι φτωχικά, με φθαρμένα ρούχα. Η γυναίκα, που ίσως είναι χήρα γιατί φορά μαύρα, κρατά στην αγκαλιά ένα μωρό, πάνω της ακουμπά ένα αγοράκι, ενώ μπροστά τους και σε πρώτο πλάνο ένα κοριτσάκι πουλά ματσάκια με κίτρινα λουλούδια στους περαστικούς. Η μέρα είναι βροχερή!

Th. Benjamin Kennington, Το ματσάκι της φτώχειας. 1889. Πινακοθήκη Τέχνης Ν. Αυστραλίας. Αδελαΐδα.

   Αντίθετα, η μέρα είναι όμορφη για να χαρούμε ευχάριστες στιγμές στην εξοχή. Στον παρακάτω πίνακα απεικονίζεται μία ιδιωτική στιγμή από περίπατο σε κήπο. Στον πάγκο του κήπου, που είναι σκεπασμένος με πολυτελή γούνινα καλύμματα, βλέπουμε να ξεκουράζεται την καλοντυμένη κομψή νεαρή μητέρα με τα τρία επίσης καλοντυμένα παιδιά της. Η μητέρα κοιτάζει με λατρεία το ένα αγόρι που έχει σκαρφαλώσει στον πάγκο και στρέφει με ναρκισισμό το βλέμμα του στους θεατές, ενώ τα άλλα παιδιά βρίσκονται πίσω της ξαπλωμένα νωχελικά... Προφανώς, όλοι τους αγνοούν ότι τα λουλούδια του κήπου για κάποιους άλλους γίνονται "ματσάκια της φτώχειας". Παράλληλοι κόσμοι της ίδιας εποχής...

James Tissot, Ο πάγκος του κήπου. 1882. Ιδιωτική Συλλογή.

...και μια μητέρα με το μωρό της έχει αναζητήσει την έξοδο από τη φτώχεια και έναν καλύτερο κόσμο στη "Χώρα της Υπόσχεσης", στις Η.Π.Α.

Charles Frederic Ulrich, Στη χώρα της Υπόσχεσης. 1884. Corcoran Πινακοθήκη Τέχνης.

http://collection.corcoran.org/collection/work/land-promise-castle-garden
http://www.artgallery.sa.gov.au/agsa/home/Collection/detail.jsp?ecatKey=5887
http://www.wikipaintings.org/en/james-tissot/the-garden-bench
http://19thcenturybritpaint.blogspot.gr/2013/02/charles-west-cope.html
http://dameboudicca.blogspot.gr/2008/08/portrait-of-week-life-well-spent.html
http://collections.vam.ac.uk/item/O16463/mother-and-child-oil-painting-cope-charles-west/
http://www.artrenewal.org/pages/artwork.php?artworkid=9569&size=large

Παρασκευή 9 Μαΐου 2014

Γυναίκα με τριαντάφυλλα και λουλούδια. Πίνακες του Γεώργιου Ιακωβίδη

Γυναίκες με λουλούδια

Είναι υπέροχος αυτός ο πίνακας του Γεώργιου Ιακωβίδη (1853-1932). Η νεαρή γυναίκα αστικής τάξης, ντυμένη με κομψό φόρεμα της εποχής του Μεσοπολέμου, μυρίζει με τρυφερότητα ένα κόκκινο τριαντάφυλο από το διάφανο κρυστάλινο βάζο που ξεχειλίζει από τριαντάφυλλα. 

Γεώργιος Ιακωβίδης, κόρη με ρόδα. 1917. Πινακοθήκη της Τράπεζας Ελλάδος.

   Στον επόμενο πίνακα μία νεαρή κοπέλα τακτοποιεί λουλούδια στο ίδιο ή σε παρόμοιο βάζο. Η απλή ενδυμασία και το μαντήλι στα μαλλιά προφανώς δηλώνουν τη λαϊκή καταγωγή. Πρόκειται μάλλον για την υπηρέτρια του σπιτιού.  

Γεώργιος Ιακωβίδης, γυναίκα με λουλούδια. 1915. Ιδιωτική Συλλογή.

   Η νεαρή ημίγυμνη γυναίκα του παρακάτω πίνακα προφανώς συμβολίζει την Άνοιξη. Ξαπλωμένη αναπαυτικά στον καναπέ φαίνεται να έχει ζαλισθεί από την ευωδιά των λουλουδιών που βρίσκονται στο τραπεζάκι.

Γεώργιος Ιακωβίδης, Άνοιξη. 1927. Εθνική Πινακοθήκη. Αθήνα.


http://paletaart.wordpress.com/2012/06/22/ιακωβίδης-γεώργιος-iakovidis-georgios-1853-1932-2/#jp-carousel-689
http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?sel=247&artwork_id=63316

Τρίτη 6 Μαΐου 2014

Η μητρότητα στη ζωγραφική: Filippo Lippi, Madona και παιδί

Μητέρα και παιδί στη ζωγραφική: Filippο Lippi, Madona και παιδί

  Η αρχετυπική εικόνα της νεαρής μητέρας, που κρατά με τρυφερότητα και στοργή στην αγκαλιά το βρέφος παιδί της, είναι η εικόνα της Παναγίας με τον Χριστό. Ιδού, λοιπόν, κάποια από τις υπέροχες δημιουργίες του Αναγεννησιακού ζωγράφου από τη Φλωρεντία Filippo Lippi (1406-1469), που απεικονίζουν γλυκύτατες Mαντόνες, ντυμένες και χτενισμένες ως Αναγεννησιακές Δεσποσύνες του 15ου αιώνα.
  Μελαγχολική και θλιμμένη η πρώτη Mαντόνα κοιτάζει πέρα μακριά στο άπειρο...

Filippo Lippi, Madona και παιδί. 1440. Εθνική Πινακοθήκη της Τέχνης. Ουάσιγκτον.

    Ο μικρός Χριστός προσπαθεί μάταια να αποσπάσει την προσοχή της σοβαρής μητέρας του. 
Filippo Lippi, Madona και παιδί. 1460. Παλαιά Πινακοθήκη. Μόναχο.

Filippo Lippi, Madona και παιδί με δύο αγγέλους. 1465. Πινακοθήκη Uffizi. Φλωρεντία.

   Στον παραπάνω υπέροχο πίνακα η πανέμορφη Mαντόνα προσεύχεται. Δεν κρατά τον Χριστό. Τον έχει εμπιστευθεί στα θεία χέρια δύο αγγέλων. Πίσω στο βάθος ένα τοπίο που θυμίζει Φλαμανδούς ζωγράφους.

Filippo Lippi, Madona και παιδί με δύο αγγέλους. Λεπτομέρεια. Οι δύο άγγελοι κρατούν το βρέφος Χριστό. 

Filippo Lippi, Madona και παιδί με δύο αγγέλους. Λεπτομέρεια. Η Mαντόνα είναι γλυκύτατη. Φορά στα μαλιά ένα διαφανές βέλος με μαργαριτάρια. Το αγγελάκι χαμογελά στους θεατές.


   Η επίσης υπέροχη Μαντόνα του παρακάτω πίνακα, με το εκτυφλωτικό μπλε μανδύα και το ουρανί βέλος στα μαλιά, έχει εναποθέσει το θείο βρέφος πάνω σ' ένα βιβλίο.
Filippo Lippi, Μadona και παιδί. 1485. Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Ν. Υόρκης.