Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Κυριακή 12 Απριλίου 2020

Κυριακή των Βαΐων. Ένα ποίημα της Κικής Δημουλά για την Απαρηγορία της Μεγάλης Εβδομάδας

Κυριακή των Βαΐων. Αρχίζει η "Απαρηγορία" της Μεγάλης Εβδομάδας.

   Kυριακή των Βαΐων σήμερα, η προηγούμενη Κυριακή της Κυριακής της Ανάστασης! 
Η πρώτη ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας..Με την Κυριακή των Βαΐων αρχίζει η Μεγάλη, η Εβδομάδα των Παθών του Κυρίου. Μ' ένα θρίαμβο αρχίζει η πορεία του Ιησού Χριστού προς τον Γολγοθά και τη Σταύρωση. Την Κυριακή των Βαΐων εορτάζεται η  ανάμνηση της θριαμβευτικής εισόδου του Χριστού στα Ιεροσόλυμα...Τον υποδέχτηκαν με ενθουσιασμό, κρατώντας κλαδιά από βάγια, από φοίνικες, ζητωκραυγάζοντας "Ωσαννά" και λατρεύοντάς τον ως τον Μεσσία. Μόνο που αυτή θριαμβευτική υποδοχή δεν κράτησε για πολύ...
 Για αυτό, λοιπόν, τη μέρα αυτή το εσωτερικό των εκκλησιών στολίζονται με κλαδιά από βάγια-φοίνικες ή κλαδιά άλλων λατρευτικών φυτών, όπως δάφνες και μυρτιές... Μετά το τέλος της λειτουργίας οι πιστοί επιστρέφουν στο σπίτι με κλαδάκια από βάγια που τα κρεμούν στα εικονίσματα. 
    Στο παρακάτω υπέροχο πίνακα της Βικτωριανής Περιόδου, βλέπουμε μία κομψή νεαρή γυναίκα να κρεμά ένα κλαδάκι από βάγια στο πορτρέτο της μητέρας της, που έχει πεθάνει...Συνήθιζαν να κρεμούν βάγια και στις εικόνες των αγαπημένων προσώπων  που είχαν χάσει...

Alfred Stevens (1823-1962), Κυριακή των Βαΐων. Περίπου 1862. The Walters Art Museum.

"Απαρηγορία" αισθανόμαστε τη Μεγάλη Εβδομάδα, "απαρηγορία" για την Εβδομάδα των Παθών του Κυρίου και για τα αγαπημένα πρόσωπα που έχουμε απωλέσει...Ένα ποίημα της Κικής Δημουλά για την "Απαρηγορία" της "Μεγάλης Εβδομάδας".


Κική Δημουλά, Η απαρηγορία
Μεγάλη Εβδομάδα

Οι βιολέτες, όπως ανήσυχα,
διορατικά μυρίζουν
όταν κάτι δεν πάει καλά,
κάτι απογοητεύει πάλι.

Η Μεγάλη Εβδομάδα,
όπως στάζει κερί και τάμα
στη θρησκόληπτη ανάμνηση,
στην άθεη απουσία.

Η Κυριακή του Νυμφίου,
όπως αναστατώνει,
βασίζεις δεν βασίζεις το Μεγάλο
στις αφίξεις.




Θεόδωρος Ράλλης, Ευλάβεια. 1935.

Οι διάφοροι Νυμφίοι,
που κάτι τους τυχαίνει και δεν έρχονται,
κάποια διήμερη εκδρομή,
κάποια ευκολότερη θρησκεία
που την ασπάζονται.

Οι πολλαπλασιασμένοι κήποι της Γεθσημανή
σε κάθε βήμα,
δπως κατασταλάζεις για το έθιμο,
έχουν δεν έχουνε ανθίσει οι απορίες.

Οι Πατέρες μας, γέροι στο σπίτι,
περιμένουν αυγά και τσουρέκι.

Οι πολλαπλασιασμένοι κήποι της Γεθσημανή,
τα περιστύλια της υπομονής,
τα παγκάκια να κάτσεις να περιμένεις
τον ετήσιο Ιούδα,
πού αργεί να 'ρθεί
από το ράφτη, απ' τον κουρέα.
Το μεγάλο ποσόν που του δίνεις
για να δεχθεί να σε προδίνει ανεξήγητα.



Szinyei Merse Pal, Κυρία με φόρεμα σε χρώμα βιολέτας. 1874. Εθνική Πινακοθήκη της Ουγγαρίας. Βουδαπέστη.

Της καμπάνας η Μεγάλη εξάντληση
κι η άπαρηγορία,
ο νηστικός της ήχος
όπως λιποθυμάει
στα εαρινά αρμόνια
των καθολικών απογευμάτων.



Θεόδωρος Ράλλης (1852-1909), Εσπερινός.

Οι αργίες,
οι αργοπορίες,
οι αγριότητες,
όπως τις πάμε ως επάνω μόνοι μας.

Ο Σίμων, που στο τέλος αδιαφόρησε
κι έφτιαξε τη ζωή του.

Η Μυροφόρος έλλειψις,
που θα σε ψάχνει απόψε να σε ράνει.

Η Προηγιασμένη των διαφόρων θρήνων
τη Μεγάλη Εβδομάδα
και τις διάφορες άλλες εβδομάδες τα ίδια.



Θεόδωρος Ράλλης (1852-1909), Στιγμή περισυλλογής.

Η Αγία Επανάληψη,
η θαυματουργή,
η άχειροποίητος,
όπως τη βρήκανε ανυπόγραφη τα πράγματα,
θαμμένη
σε κάποια παλαιότητα της μοίρας μας,
σε κάποιο προγονό μας μέλλον.
Όπως την πιστεύω.

Aπό τη συλλογή "Το λίγο του κόσμου", εκδ. Ίκαρος, 1998.



George Henry Boughton, Γονατισμένη γυναίκα που προσεύχεται. Γύρω στα 1860. Walters Art Museum.

https://art.thewalters.org/detail/21547//
https://art.thewalters.org/detail/12881//

https://paletaart.wordpress.com/2012/07/09/%CF%81%CE%AC%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CF%82-%CE%B8%CE%B5%CF%8C%CE%B4%CF%89%CF%81%CE%BF%CF%82-rallis-theodoros-1852-1909/#jp-carousel-14109
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Szinyei_Merse,_P%C3%A1l_-_Lady_in_Violet_-_Google_Art_Project.jpg

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου