Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Δευτέρα 3 Ιανουαρίου 2022

Πρωτοχρονιάτικες Ευχές με art nouveau κάρτες της Ethel Larcombe και το ποίημα "Ευχή" της Μαρίας Πολυδούρη

 Ευχές για τη Νέα Χρονιά

   Σκέφτομαι ότι μάλλον ανεπαίσθητη θλίψη μου προκαλούσε η χαρούμενη "εορταστική" ατμόσφαιρα της περιόδου Χριστούγεννα-Φώτα. Ποτέ δεν μου ταίριαζαν, από ιδιοσυγκρασία, οι συναναστροφές λόγω Γιορτών και οι πανηγυρικές εκδηλώσεις...

   Ωστόσο,  ας προσπαθήσουμε να δούμε με αισιοδοξία τη Νέα Χρονιά και ας επιχειρήσουμε να διασκευάσουμε την όποια θλίψη που μπορεί να αισθανόμαστε αυτές τις Ημέρες των Γιορτών με κάποιες παλιές κάρτες-εικόνες "art nouveau" της Βρετανής εικονογράφου "Ethel Larcombe" (1876-1940) και με το ποίημα "η ευχή μου" της γνωστής μας ποιήτριας Μαρίας Πολυδούρη (1902-1930). Πιστεύω ότι θα άρεζαν στην αισθαντική ποιήτρια οι εικόνες της Ethel Larcombe.

  Το έργο της εικονογράφου Ethel Larcombe (1876-1940) είναι μία πρόσφατη "ανακάλυψή" χάρη στο Διαδίκτυο. Ξεκινώ από τη ρομαντική κάρτα με Πρωτοχρονιάτικες ευχές. "New Year Greetings" ("Χαιρετισμοί για το Νέο Έτος") διαβάζουμε στην εικόνα-κάρτα της Ethel Larcombe. Mία γυναικεία αιθέρια νεραϊδένια μορφή  εύχεται για το Νέο Έτος, σκορπίζοντας τα τριαντάφυλλα που έχει στην αγκαλιά της... Και στον υπότιτλο της εικόνας διατυπώνεται η ευχή "Μακάρι η ευτυχία να στρώσει με λουλούδια τη διαδρομή στο νέο έτος".

Ethel Larcombe (1876-1940), Ευχές για το Νέο Έτος. Αρχές του 20ού αιώνα. 

Η Ethel Larcombe κινήθηκε στον κύκλο της Σχολής της Γλασκώβης και του κινήματος διακόσμησης  Arts and Crafts (Tέχνες και Χειροτεχνίες) του οποίου κύριος εκπρόσωπος θεωρείται ο William Morris, ενώ επηρεάστηκε και από την ατμόσφαιρα των έργων των Προραφαηλιτών ζωγράφων. Οι "art nouveau" εικόνες της διακόσμησαν βιβλία και περιοδικά, ενώ επίσης φιλοτέχνησε εξώφυλλα βιβλίων και δημιούργησε τις διαφημίσεις εταιριών διακόσμησης του κινήματος "Arts and Crafts" (Για το κίνημα "Arts and Crafts", βλ. Μία εισαγωγή στο κίνημα "Arts and Crafts". Victoria and Albert Museum")


Ethel Larcombe, Άγρια τριαντάφυλλα.

Oι εικόνες της Ethel Larcombe  με νεράιδες, πριγκίπισσες, νεαρές γυναίκες και κορίτσια να περιβάλλονται με λουλούδια μου θύμισαν το ανέκδοτο ποίημα της Μαρίας Πολυδούρη 
"η ευχή μου"

Μαρία Πολυδούρη, η ευχή μου 

Αφιερωμένο στην Τίλλα Μπαλή

Τώρα ποὺ ὅλοι σοῦ στέλνουνε ὁλόθερμες εὐχὲς
ὁ δρόμος μπρὸς σ᾿ ἀνοίγεται μὲ ἄνθη στολισμένος
Σὲ συνοδεύουν τἄσματα τὰ γέλοια κ᾿ οἱ χαρές
κι ὁ δρόμος Σου μοσχοβολᾶ μὲ ρόδο ποὖν σπαρμένος

Τώρα ποὺ τὰ πουλάκια ἀκόμα μὲ λαχτάρα
Χίλιες εὐχὲς σοῦ στέλνουν μ᾿ ὁλόγλυκεια φωνή
πρόσεξε καὶ στ᾿ ἀγέρι νὰ δῆς μὲ τί γλυκάδα
σοῦ ψιθυρίζει πάντα τὴν ἰδικὴ μ᾿ Εὐχή

Τὸ ξεύρω πὼς γιὰ Σένα
εἶναι μικρὴ πλασμένη
ἂν τούτοις πίστευσέ με
ἀπὸ καρδιᾶς βγαλμένη

«Μὲ χίλια ροδοπέταλα
Σὲ ραίνω λατρευτή μου
Σοῦ εὔχομαι χρυσὴ ζωή»
αὐτὴ εἶναι ἡ Εὐχή μου.

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Φιλολογική Πρωτοχρονιά" (1964).

Ethel Larcombe, Nεαρή κοπέλα που μαζεύει λουλούδια σε καλάθι.

Ethel Larcombe, Νεαρή γυναίκα με μπονέ.

Ethel Larcombe, Το σονέτο, γύρω στα 1910.

Ethel Larcombe, Ωραία μου Κυρία, γύρω στα 1910.

Ethel Larcombe, μία μινιατούρα σε art nouveau στυλ. Ca 1910.

Ethel Larcombe, Κοπέλα σε art nouveau στυλ. Γύρω στα 1906.

Ethel Lancombe, Δύο κοριτσάκια παρακολουθούν πεταλούδες. Γύρω στα 1908.

Ethel Larcombe, Φεγγαρόφως.

Ethel Larcombe, Πορτραίτο κοπέλας. Γύρω στα 1911.


Εξώφυλλα της Ethel Larcombe για τον εκδοτικό οίκο  Blackie & Son Ltd. 


Εξώφυλλα της Ethel Larcombe για τον εκδοτικό οίκο  Blackie & Son Ltd. 



Ethel Larcombe, Eξώφυλλο Βιβλίου με τριαντάφυλλα σε στυλ της Σχολής της Γλασκώβης.


Ethel Larcombe, Νεαρή γυναίκα με κρίνα. Γύρω στα 1910.

Ethel Larcombe, Γιρλάντες με μαργαρίτες.


Ανέκδοτα ποιήματα της Μαρίας Πολυδούρη

Εthel Larcombe, Eυχές για το Νέο Έτος

Ethel Larcombe, Άγρια τριαντάφυλλα

Ethel Larcombe (1876-1940)

Ethel Larcombe, νεαρή κοπέλα που μαζεύει λουλούδια σε καλάθι

Ethel Larcombe, To σονέτο

Εthel Larcombe, μινιατούρα art nouveau

Εthel Larcombe, Eξώφυλλο βιβλίου

Ethel Larcombe, κοπέλα σε art nouveau στυλ.

Ethel Lancombe, Eξώφυλλα βιβλίου

8 σχόλια:

  1. Τι όμορφες που είναι όλες !!!!!
    Καλή και ελεύθερη χρονιά !!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Εξαιρετικό αφιέρωμα! Με την ευαισθησία και την ομορφιά που σε διακρίνει πάντα! Ευχαριστώ πολύ, Άννα μου! Χαρούμενη , στρωμένη με ροδοπέταλα να είναι η χρονιά σου! ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ!!! <3

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Τι ωραία ευχή, Βενετία μου! Μακάρι για όλο τον κόσμο! Καλή Χρονιά με αγάπη!

      Διαγραφή
  3. ...Νά γίνει τό ὄνειρο:
    Ν’ ἀνατείλουν δυό ἥλιοι μαζί στό στερέωμα. Ὁ ἕνας τους
    μές ἀπ’ τήν ἄβυσσο τοῦ διαστήματος ὅπως
    πάντα, κι ὁ δεύτερος
    μές ἀπό τήν ἀνθρώπινη ἄβυσσο…

    Ἄς ζητήσουμε λίγα ἀπό τό νέο χρόνο. Τήν καλή αντάμωση μόνο.
    Ευχές.

    [Χειρόγραφη κάρτα του Νικηφόρου Βρεττάκου για την Πρωτοχρονιά 1974]

    KAΛΗ ΧΡΟΝΙΑ ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. ΩΔΗ ΣΤΟΝ ΠΑΛΗΟΝ ΙΡΛΑΝΔΙΚΟ ΤΡΟΠΟ
    ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΕΡΑΣΜΕΝΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ ΧΡΟΝΟ

    Να πάλε που τα πλαστά χωρίσματα συμπληρώνονται του χρόνου.
    Να πάλε που μια χειμωνιάτικη νύχτα μας φέρνει δήθεν
    σε καινούργιες ώρες. Καλούνται ο κόσμος, πλάι σε μιαν ευθυμία
    πλαστή κατά πολύ, γύρω μιας φουσκωμένης πίττας και κόκκινου κρασιού
    θέλοντας και μη να προβούν στην οδυνηρή αυτοεξέταση.

    Τούτο είναι η θέληση του χρόνου κι έτσι το καλεί. Ένα είναι η αλήθεια:
    που όλοι τους με τούτη την ξεκούρδιστη Μηχανή
    γέρνουνε με τα κάτου και γερνούνε. Και είτε μελαγχολούνε,
    είτε ευθυμούνε, και είτε πλαστά, είτε στ’ αληθινά το κάνουν,
    ένα είναι το ορθό, ένα το αλάθητο, που γέρνουνε και γερνούνε.

    Δεν έχετε παρά να κοιτάχτε. Να, πηδάνε τάχα αμέριμνα τα παιδιά
    βλέποντας τα παιχνίδια τους. Τα πιο νήπια, πιο σοφά,
    έχουνε κλαυθμυρισμό στην κούνια τους. Και τα μεν, και τα δε, γερνούνε,

    Παρέκει οι νέοι κι οι νέες των είκοσι περήφανων χρονών
    κοιτάχτε πώς σηκώνουν ψηλά τα κεφάλια: «Εμείς είμαστε
    κι άλλοι δεν είναι». Τα σηκώνουν ψηλά για να μη γείρουν χαμηλά.
    «Κανείς εμάς δεν μπορεί να καταλεί. Εμείς είμαστε κι άλλοι δεν είναι.»

    Πάρα κάτου οι πιο μεγάλοι, τα τριάντα, τα σαράντα χρόνια.
    Εδώ είναι πια και φανερή η απόκλιση της φθοράς.
    Εδώ είναι πια η μεγάλη σκουτούρα. Πάλε πιο αμέριμνοι,
    πάλε πιο γαλήνιοι είναι οι γερόντοι. Άπαξ το χρώμα οριστικά
    των γενιών έκλινε στο λευκό, άπαξ η κεφαλή γίνηκε ολύμπια
    πήρε συνολικά η εμφάνισή τους κάτι από το ατάραχο της ιερωσύνης.
    Σαν κάτι παπάδες, έρχουνται και παρέρχουνται, μόνο για να ευλογήσουν.

    Ό,τι απαιτήσανε, το βρήκανε, είτε δεν το βρήκανε. Πάντως το ξεχάσαν.
    Περάσαν γι’ αυτούς οι κλύδωνες. Οιακοστρόφοι
    επιδέξιοι είτε αδέξιοι, συνταξιούχοι ναυτικοί, τα ξεχάσαν
    τα περασμένα. Έρχονται μόνο να ευλογήσουν. Και είναι σημαντικιά
    η ευλογία, άμα βγαίνει από τα Πρόθυρα του Ιερού του Θανάτου.

    Γύρω μιας πίττας και του κόκκινου κρασιού,
    περνάνε όλες οι εικόνες άπαξ του έτους. Την νύχτα ετούτη
    σου φεύγει και σε ξεπερνά κάθε λογίκευση.

    Εδώ δεν ξεχωρίζεις: «Τούτα περασμένα» ή «Μέλλοντα τούτα».
    Όλες οι εικόνες περνάνε εξίσου έντονες, εξίσου ωραίες.
    Όλοι μιλάνε σαν για σπουδαίο σταθμό για το γάμο.
    Την νύχτα τούτη παύει να είναι ψεύτικος θεσμός,
    γίνεται μια ηρεμότατη στάση ζωής.
    Τα λουλούδια. Τ’ αρρεβωνιάσματα. Η εκκλησία.
    Οι κούνιες με τα παιδιά. Η νέα πλάση. Η ευτυχία.

    Ένα ξέρω, που με τις απλές, τις παιδιάστικες χίμαιρες τούτες,
    περνάνε οι αιώνες, κάτου απ’ τα πανάρχαια τ’ άστρα,
    περνάνε πλάι στ’ ανεμιζόμενα δέντρα.
    Μπρος στις χίμαιρες τούτες, χάνει την κάθε δύναμή του
    ο παραδειγματισμός, όλη η ευτυχία των ζώντων
    σφυρηλατιέται σε τούτο το επισφαλές αργαστήρι.

    Ας πιούμε λοιπόν, κι ας πούμε και μείς με τους άλλους
    για τον καινούργιο χρόνο χίλια εννιακόσια τόσα όλα τα καλά.
    Όλα τα ευλογημένα. Έξω από ταραχές, αρρώστιες, θανάτους.
    Και ταραχή, και αρρώστια και όλα, το ξέρουμε, είναι επί θύραις
    τόσο ασφαλή. Αλλά τι χάνουμε εντούτοις να πιούμε
    και να πούμε για τον καινούργιο χρόνο όλα τα καλά.

    Τ.Κ. ΠΑΠΑΤΣΩΝΗΣ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Εξαιρετικό ποίημα. Δεν το γνώριζα...Ευχαριστώ από την καρδιά μου! Συγγνώμη για την καθυστερημένη απάντηση. Εύχομαι ο Νέος Χρόνος να φέρει όμορφες στιγμές!

      Διαγραφή