Άννα Αγγελοπούλου: Το Φθινόπωρο στην ποίηση. Τα Χρυσάνθεμα του Τάσου Λειβαδίτη

Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.

Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...

Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;

Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...

Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.

Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!

Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2019

Το Φθινόπωρο στην ποίηση. Τα Χρυσάνθεμα του Τάσου Λειβαδίτη

Ποιήματα του Τάσου Λειβαδίτη και πίνακες ζωγραφικής με Χρυσάνθεμα

Βαδίζει σιγά-σιγά προς το τέλος του, ο μήνας Οκτώβριος, ο μήνας των Χρυσανθέμων! Θυμάμαι στίχους του αγαπημένου Τάσου Λειβαδίτη με αναφορές στα "Χρυσά Άνθη" του Φθινοπώρου και πίνακες ζωγραφικής με αυτά τα υπέροχα φθινοπωρινά άνθη, που πλέον "επιμένουν σαν τις πλάνες μας" να ανθίζουν όλο τον χρόνο... Eίναι πάμπολλοι οι πίνακες ζωγραφικής με απεικονίσεις χρυσανθέμων...Ιδού μία μικρή ανθολόγηση αγαπημένων έργων, κάποια από τα οποία έχω αναρτήσει και παλιότερα.

Konstantin Egorovich Makovsky (Russian, 1839-1915), Πορτραίτο κοριτσιού με το κόκκινο χρυσάνθεμο. Ένα υπέροχο πορτρέτο. Το χρυσάνθεμο-κόκκινη πινελιά φωτίζει...

Olga Boznańska (Polish, 1865-1940) Κορίτσι με χρυσάνθεμα. 1894. Krakow National Gallery. Κρατάει λευκά χρυσάνθεμα...

Τάσος Λειβαδίτης, Χρυσάνθεμα

Φθινόπωρο ήσυχο, αφηρημένο – τα φύλλα θα ’λεγες πέφτουν από μιαν άλλη ζωή

και μόνο τα χρυσάνθεμα επιμένουν, σαν τις πλάνες μας.

Είμαι μόνος, η κάμαρα άδεια και δεν έχω παρά ένα μοναδικό στόμα

……………για τόσα χαμένα πράγματα.

Από τη συλλογή «Εγχειρίδιο ευθανασίας», Κέδρος 1979

Dennis Miller Bunker (American, 1861-1890), Χρυσάνθεμα. 1888. Isabella Stewart Gardner Μουσείο.

Τάσος Λειβαδίτης, Τα Ωραία Χρυσάνθεμα

...Εκείνη τη νύχτα ήμουν κρυμμένος πίσω από την ντουλάπα,
αλλά γιατί να προβαίνω σε αποκαλύψεις, οι καιροί ήταν δύσκολοι:
επαναστάσεις, διαψεύσεις κι άλλοτε συμβαίνουν γεγονότα που θυμάσαι ότι τα ξαναέζησες – σε ποιό όνειρο τάχα ή σε ποιάν άλλη ζωή,
μικρές κάμαρες που περπάτησα πάνω κάτω όλη την απεραντοσύνη
άδειοι μοναχικοί δρόμοι όπου έζησα τις πιο ωραίες μου περιπέτειες
κι όταν κάποτε έρθει η ώρα ν’ απολογηθώ, θα ‘χω μάρτυρες όλους
τους περαστικούς που στάθηκα αμήχανος μπροστά τους
μην έχοντας τι να πω.

Λοιπόν, τι απέγιναν τα ωραία χρυσάνθεμα;
Πού πήγαν οι παλιές μέρες;...

Από την ποιητική συλλογή "Τα Χειρόγραφα του Φθινοπώρου", Kέδρος 1990.

James Tissot (French, 1836-1912), Χρυσάνθεμα. Γύρω στα 1875. Clark Art Institute. Μία γυναίκα ανάμεσα σε πολύχρωμα χρυσάνθεμα...

Edgar Degas, Γυναίκα που κάθεται ακουμπώντας σε τραπέζι με βάζο λουλουδιών. 1865. The Metropolitan Art Museum. Μία τεράστια ανθοδέσμη από χρυσάνθεμα σ' ένα τεράστιο βάζο...