Άννα Αγγελοπούλου: Η μοναξιά των Χριστουγέννων στη ζωγραφική. Μοναχικά Χριστούγεννα

Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.

Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...

Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;

Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...

Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.

Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!

Τετάρτη 31 Δεκεμβρίου 2025

Η μοναξιά των Χριστουγέννων στη ζωγραφική. Μοναχικά Χριστούγεννα

Μοναχικά Χριστούγεννα

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η περίοδος των Γιορτών, Χριστούγεννα-Πρωτοχρονιά, είναι δύσκολη για τα μοναχικά άτομα, για τα άτομα, που ζουν χωρίς συντοφιά, γιατί είτε από ανάγκη είτε από προσωπική διάθεση έχουν επιλέξει τη μοναξιά. Ο μοναχικός βίος μπορεί να γίνει σκληρή συνθήκη, όταν τα ερεθίσματα από το εορταστικό περιβάλλον καλούν για δημόσιες, φιλικές ή οικογενειακές συναναστροφές, όπου όλοι/ες εμφανίζονται με χαρούμενα πρόσωπα να μοιράζονται κοινές στιγμές οικειότητας και θαλπωρής, ανταλλάσοντας ευχές και δώρα...

Για αυτό, ας δούμε μία επιλογή από πίνακες ζωγραφικής που αφηγούνται ιστορίες μοναξιάς...

Στο ημίφως του σιωπηλού δωματίου μία ηλικιωμένη γυναίκα κάθεται μόνη...στο τραπέζι μπροστά της διακρίνεται ένα χριστουγεννιάτικο δεντράκι με κεράκια να λάμπουν!

Oskar Freiwirth-Lützow (German, 1862-1925, Μοναχικά Χριστούγεννα. Εκτέθηκε το 1910.

Oskar Freiwirth-Lützow (German, 1862-1925), Μοναχικά Χριστούγεννα. Λεπτομέρεια.

Oskar Freiwirth-Lützow (German, 1862-1925, Μοναχικά Χριστούγεννα. Λεπτομέρεια.

Μία νεαρή γυναίκα κάθεται αναπαυτικά στην πολυθρόνα της και διαβάζει ένα βιβλίο. Πίσω της διακρίνεται ένα Χριστουγεννιάτικο δέντρο.

Heinrich Max (Czech, 1847-1900), Μία Χριστουγεννιάτικη Ανάγνωση, 1877. Οil on canvas, 31 x 23¾ in. (78.5 x 60.5 cm.)

Ένα πιάτο μάλλον με Χριστουγεννιάτικο γλύκισμα (είναι στολισμένο μ' ένα κλαδί γκυ) έχει μπροστά της η μελαγχολική νεαρή γυναίκα. Ο τίτλος "Το Χριστουγεννιάτικο Δείπνο της φτωχής ηθοποιού" μας βοηθά να φανταστούμε μία ιστορία...

Robert Braithwaite Martineau (British, 1826–1869), Το Χριστουγεννιάτικο Δείπνο της φτωχής ηθοποιού, περίπου 1860. Oil on canvas, 36x47 cm. Ashmolean Museum, Oxford.

Ένας αντισυμβατικός πίνακας του μεγάλου Νορβηγού ζωγράφου! Απεικονίζει τη μοναξιά που βιώνουν οι γυναίκες που εργάζονται στα "πορνεία" τις γιορτινές ημέρες των Χριστουγέννων.

Edvard Munch (Norwegian, 1863-1944), Χριστούγεννα στο Πορνείο, 1904. Oil on canvas, 60.5 cm (23.8 in)x88 cm (34.6 in). Munch Museum.

Ο παρακάτω πίνακας απεικονίζει μία σκηνή από τη μοναχική ζωή μίας μοδίστρας τα Χριστούγεννα. Η νεαρή γυναίκα δέχεται επίσκεψη στο φτωχικό της δωμάτιο...στέκεται όρθια μπροστά στο τραπέζι με τη ραπτομηχανή. Στο κατώφλι της πόρτας μία γυναίκα κρατά μία σακκούλα-ίσως, με δώρα-πίσω της διακρίνεται η φιγούρα ενός μυστηριώδους άνδρα που φέρει ένα Χριστουγεννιάτικο δέντρο.

Christian Krohg (Norwegian, 1852-1925), Χριστούγεννα, 1893. Oil on paper, 38x50cm. National Museum for Art and Architecture, Oslo.

Μία ηλικιωμένη γυναίκα κάθεται μόνη της στο δωμάτιο και διαβάζει εφημερίδα πίσω από το Χριστουγεννιάτικο δέντρο!

Helga Ancher (Danish, 1883-1964), Ημέρες Χριστουγέννων (Η μητέρα της Helga, η ζωγράφος Αnna Ancher κάθεται και διαβάζει δίπλα στο Χριστουγεννιάτικο δέντρο), 1919. Oil on panel, 60.4 cm x40.2.cm

Ένα κοριτσάκι κάθεται μόνο του το βράδυ της παραμονής Πρωτοχρονιάς και κοιτάζει μαγεμένο το φωτισμένο Χριστουγεννιάτικο δεντράκι που βρίσκεται πάνω στο τραπέζι.