Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Κυριακή 17 Ιανουαρίου 2016

Περπατώντας στα χιόνια. Πίνακες ζωγραφικής του John Atkinson Grimshaw και ένα ποίημα της Έμιλυ Ντίκινσον

Στα χιόνια

    Δύο πίνακες του Βρετανού ζωγράφου John Atkinson Grimsaw με χειμερινά τοπία που μου αρέσουν πολύ για τη λιτότητα του θέματος και των γραμμών, αλλά και για την ονειρική ατμόσφαιρα.
    Χειμωνιάτικο σούρουπο. Χιόνι και μοναξιά! Μία μοναχική γυναικεία μορφή περπατά στο χιόνι υπό τον αχνό φωτισμό του λυκόφωτος. Εκτός από τη γυναικεία παρουσία, διακρίνουμε και πουλιά στον ουρανό και στο χιονισμένο έδαφος.

John Atkinson Grimshaw,  Χειμώνας. Στη λάμψη του λυκόφωτος. 1892-93. Ιδιωτική Συλλογή.

Η εικόνα του Grimshaw μου θύμισε τους παρακάτω μυστηριώδεις στίχους της Αμερικανίδας ποιήτριας Έμιλυ Ντίκινσον.

To Νερό, μαθαίνεται απ' τη δίψα.
Η Στεριά-απ' το αρμένισμα στα Πέλαγα.
Η Έκσταση-απ' την οδύνη-
Η Ειρήνη, απ' των πολέμων της το χρονικό-
Η Αγάπη, απ' του τάφου το ανάγλυφο-
Τα Πουλιά, απ' το χιόνι.

Από το βιβλίο: Έμιλυ Ντίκινσον, 44 ποιήματα και 2 γράμματα, μτφ. Ερρίκος Σοφράς, εκδ. Το Ροδακιό, 
Αθήνα 2005.

Toν χειμώνα του 1892, τον τελευταίο χειμώνα της ζωής του (πέθανε την επόμενη χρονιά), ο John Atkinson Grimshaw ζωγράφισε μία σειρά χειμερινών τοπίων. Στα δύο τοπία που διάλεξα, διακρίνουμε μία μοναχική γυναικεία μορφή να περπατά στο χιόνι.

John Atkinson Grimshaw, Χιόνι και ομίχλη. Καπρίτσιο σε κίτρινο minor. 1892-93. Ιδιωτική Συλλογή. Ένας πίνακας που γοητεύει για τον μινιμαλισμό και την ποιητική ατμόσφαιρα. Σκέφτομαι πως η γυναικεία οπτασία των δύο εικόνων θα μπορούσε να είναι η Έμιλυ Ντίκινσον.

 Τα αχνά χρώματα (λευκό και κίτρινο) δημιουργούν την εντύπωση ενός ονειρικού, σχεδόν εξωπραγματικού, τοπίου. Μία γυναίκα, έχοντας γυρισμένη την πλάτη στο κοινό, περπατά μόνη της στο χιόνι. Αφήνει τα ίχνη της στο χιόνι...

https://www.bonhams.com/auctions/10810/lot/78/
http://www.bbc.co.uk/arts/yourpaintings/paintings/snow-and-mist-caprice-in-yellow-minor-37558
http://artprints.leeds.gov.uk/art/77286/snow-and-mist
http://www.wikiart.org/en/john-atkinson-grimshaw/in-the-winter
http://www.wikiart.org/en/john-atkinson-grimshaw/snow-and-mist

2 σχόλια:

  1. ΑΥΡΙΟ ΘΑ ΧΙΟΝΙΣΕΙ

    Αύριο θα χιονίσει

    Είχε τόσα χρόνια
    Το χιόνι τα μάτια να βρεθούν κάποτε

    Ακούω το χάλκινο χιόνι

    Χιονίζει πολύ απ' τις κλειστές χαραμάδες του γέλιου σου
    Έναν κόσμο αποφλοιωμένον από κάθε μυαλό

    Παρανοϊκή επέρχεται η μνήμη δίχως κανένα ζωικό παρελθόν

    Από πράγματα που απουσιάσαν στη σιωπή
    Σκέφτομαι τη ζωή προτού σχηματιστεί σε ζωή
    Από ξανά απουσία ζωής αποσυρμένης απ' τη ζωή
    Μιας νύχτας πολύ απόντων πραγμάτων
    Ή μιας αινιγματικής βροχής απ' το κενό
    Ένα τόσο σαθρό
    Όπως ο χρόνος βαθύς και απών
    Ζαλισμένος σε γαλάζια σύννεφα
    Από καπνό
    Δε θυμάται πότε ξανασυνέβη πάλι αυτό
    Αυτό το πούσι από καπνό και σαν τάφος
    Χωρίς κανένα ύφος γκρι στους κροτάφους
    Σ' ένα παράθυρο που κάθομαι χωρίς να μιλώ
    Γιατί έζησα χρόνια μέσα σε γκρι παράθυρα και στο μαύρο
    Γιατί έζησα χρόνια καπνίζοντας μες στο μαύρο
    Με την κάθε μου σκέψη διαλυμένη προτού σχηματιστεί σε σκέψη
    Από κανέναν κοντά κι ένα στόμα γεμάτο σκουριά

    Ώρα της νύχτας κακιά
    Μόνο στα έρημα μάτια Αυτά έχω στα χέρια μου
    Μα ήδη αυτό που συνέβη είναι πάρα πολύ
    Δεν έχει καμιά σχέση με τη ζωή
    Δε θυμάται τίποτα απ' αυτή
    Ίσως να μη συνέβη ποτέ
    Ούτε στη μνήμη

    Ταραγμένος αναπνέει ο χρόνος
    Και τώρα δε συνηθίζω ούτε να σε ξεσκονίζω ζωή

    Γυρνώ πότε πότε το μάτι μου μέσα σου

    Ό,τι με κουράζει τώρα είναι από πολύ παλιά

    Μια αμνησία πολύ απόντων πραγμάτων

    Ο χρόνος σε μικρά θραύσματα από πύον και παρελθόν
    Με μερικά απαίσια θαύματα
    Επανερχόμενος και άσπρος
    Ο χώρος σαν χρόνος
    Και άσπρος που

    Ακούω το χιόνι
    Τη ζωή προτού συμβεί
    Και σχηματιστεί σε ζωή

    Αλέξης Τραϊανός, Από τη συλλογή Το δεύτερο μάτι του Κύκλωπα / Cancerpoems (1977) [Από την ενότητα Cancerpoems]


    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πράγματι, αύριο το πρωί ή απόψε το βράδυ θα χιονίσει. Ακούω το χιόνι!

      Διαγραφή