Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Παρασκευή 25 Μαρτίου 2016

Η ελληνική επανάσταση στην ποίηση και τη ζωγραφική. Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη

Μετά την καταστροφή των Ψαρών

  Η καταστροφή της Χίου (1822) και των Ψαρών, καθώς και οι σφαγές και ο διωγμός των κατοίκων των δύο νησιών (1824) από τους Οθωμανούς αποτελούν από τα πιο θλιβερά και οδυνηρά γεγονότα της Ελληνικής επανάστασης λόγω του μεγάλου αριθμού των θυμάτων.


Ευγένιος Ντελακρουά, Η σφαγή της Χίου. 1824. Λούβρο-Παρίσι. Ο πίνακας του Ντελακρουά είχε ιδιαίτερη απήχηση στην κοινή γνώμη της Ευρώπης και ενίσχυσε τον Φιλελληνισμό στο εξωτερικό.

   Μία δραματική σκηνή από τη φυγή των Ψαριανών απεικονίζει ο γνωστός ζωγράφος Νικόλαος Γύζης, ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της νεοελληνικής ζωγραφικής και ηγετικό μέλος της Σχολής του Μονάχου (της ομάδας εκείνης των Ελλήνων ζωγράφων που είχαν συνεχίσει τις σπουδές τους στην Ακαδημία Τέχνης της Βαυαρικής πρωτεύουσας).
  
Νικόλαος Γύζης, Μετά την καταστροφή των Ψαρών. 1825. Εθνική Πινακοθήκη. Όσοι κάτοικοι κατάφεραν να μπουν  στα καράβια και τις βάρκες έγιναν πρόσφυγες και κατέφυγαν σ' άλλα νησιά. Στο νησί είχε καταφύγει και ένας μεγάλος αριθμός προσφύγων από τη Χίο.


Ν. Γύζης, Το σκλαβοπάζαρο. 1873-75. Εθνική Πινακοθήκη. Πολλές γυναίκες και παιδιά από τη Χίο και τα Ψαρά αιχμαλωτίστηκαν και πουλήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα.

   Ο Διονύσιος Σολωμός με αφορμή το ιστορικό γεγονός της καταστροφής των Ψαρών από τους Οθωμανούς (Ιούνιος του 1824) γράφει το 1825 ένα πραγματικά λιτό και απέριττο επίγραμμα που αναφέρεται στην καταστροφή των Ψαρών και στη Δόξα που περιμένει τους αγωνιστές του νησιού. Το ποιητικό υποκείμενο εστιάζει στο τοπίο, στην ερημιά και την εγκατάλειψη. Η Δόξα παρουσιάζεται προσωποποιημένη ως μία κοπέλα που μελετά τα παλικάρια-αγωνιστές. Η Δόξα θα είναι η αμοιβή των αγωνιστών που θυσίασαν τη ζωή τους για την πατρίδα.

Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη
Περπατώντας η Δόξα μονάχη
Μελετά τα λαμπρά παλικάρια
Και στην κόμη στεφάνι φορεί
Γεναμένο από λίγα χορτάρια
Που είχαν μείνει στην έρημη γη.



Ν. Γύζης, Η Δόξα περπατά μόνη στην "ολόμαυρη" ερημωμένη γη.Εθνική Πινακοθήκη.

Ν. Γύζης, Η Δόξα περπατά στην "ολόμαυρη" ερημωμένη γη και σημειώνει τα ονόματα των παλικαριών για να μείνουν ανεξίτηλα στην ιστορία.  Εθνική Πινακοθήκη.


2 σχόλια:

  1. Μιας και μιλάμε για επαναστάσεις:


    Κιβωτός του Νώε

    Ήταν κι η επανάσταση
    πέρα από κάθε κίνητρο
    μια ιδεώδης διέξοδος.

    Τόσες ζητωκραυγές
    τόσα όνειρα
    τόσες αστραπές
    πού να χωρέσουν.

    Ύστερα από την καταστολή
    οι θλιβεροί επιζώντες
    είκοσι χρόνια περιφέρουν
    τα λείψανα της πυρκαγιάς.

    Κι αναλογίζονται με κάποιο φθόνο
    τις αναλλοίωτες μορφές Εκείνων
    που έπεσαν σε μιαν ακμή.

    Κλείτος Κύρου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Είναι πολύ ωραίο. Έχει διαχρονική αξία και πανανθρώπινο μήνυμα. Ισχύει για όλες τις επαναστάσεις.
    Καλή επέτειο της επανάστασης, λοιπόν!

    ΑπάντησηΔιαγραφή