Άννα Αγγελοπούλου: Η μετανάστευση στη ζωγραφική: πίνακες του Jacques Joseph (James) Tissot

Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.

Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...

Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;

Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...

Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.

Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!

Σάββατο 20 Οκτωβρίου 2012

Η μετανάστευση στη ζωγραφική: πίνακες του Jacques Joseph (James) Tissot

H μετανάστευση στη ζωγραφική

Η μετανάστευση στις Η.Π.Α. από τα λιμάνια της Βικτωριανής Αγγλίας και οι σκηνές από τα ναυτικά ταξίδια των μεταναστών προς το άγνωστο ήταν συναρπαστικά θέματα για τον Γάλλο ζωγράφο Jacques Joseph (James) Tissot (1836-1902). Τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα και τις πρώτες του 20ού οι άθλιες οικονομικές συνθήκες ανάγκασαν εκατομμύρια Βρεττανών και άλλων Ευρωπαίων να μεταναστεύσουν από τις πατρίδες τους με την ελπίδα μιας καλύτερης ζωής σε μια άλλη ήπειρο. Ο Τissot, ο oποίος γεννήθηκε στη Νάντη, ένα θαλασσινό λιμάνι της γαλλικής ακτής, είχε και ο ίδιος βρεθεί στη θέση του ταξιδιώτη-μετανάστη, αφού από τα 1860 ταξίδεψε πρώτα στην Ιταλία και από τα 1862 εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο όπου άρχισε να εκθέτει έργα του στις εκθέσεις της Βασιλικής Ακαδημίας, κερδίζοντας την υποστήριξη πλούσιων φιλότεχνων.

Στον παρακάτω πίνακα ο Tissot απεικονίζει σε καράβι μία νεαρή γυναίκα μετανάστρια που κρατά στην αγκαλιά της ένα μωρό. Ένας μάλλον ηλικιωμένος άνδρας της τείνει το χέρι για να τη βοηθήσει να κατεβεί τις σκάλες του καραβιού.

J. Tissot, Οι μετανάστες. 1879-1880. Ιδιωτική Συλλογή.

Η ίδια σκηνή απεικονίζεται και σ᾽ένα χαρακτικό που βρίσκεται στο Εθνικό Ναυτικό Μουσείο στο Γκρίνουιτς του Λονδίνου.

J. Tissot, Οι μετανάστες. 1880. Εθνικό Ναυτικό Μουσείο στο Γκρίνουιτς. Λονδίνο (National Maritime Museum. Greenwich- London).

Ένα ακόμα χαρακτικό του James Tissot απεικονίζει μία πραγματικά δραματική σκηνή: τον αποχαιρετισμό δύο φίλων σ᾽ ένα καράβι που ετοιμάζεται να αναχωρήσει για τις ΗΠΑ. Τα κιβώτια μπροστά στους φίλους γράφουν τον τόπο του προορισμού τους, Αλαμπάμα και Νέα Υόρκη. Στο βάθος διακρίνονται και άλλοι επιβάτες να αποχαιρετούν τους δικούς τους...

J. Tissot, Οι δύο φίλοι. 1881. Εθνικό Ναυτικό Μουσείο στο Γκρίνουιτς- Λονδίνο(National Maritime Museum - Greenwich. London).

Μια ναυτική σκηνή αποχαιρετισμού απεικονίζει και ο παρακάτω πίνακας. Οι τρεις γυναίκες (η μία είναι ηλικωμένη, για αυτό κάθεται), ο ένας άνδρας και το παιδί που μόλις διακρίνεται μπροστά του, αποχαιρετούν, έχοντας γυρισμένη την πλάτη τους στο κοινό. Φαίνεται ότι είναι καλοντυμένοι. Από τα ρούχα τους καταλαβαίνουμε ότι δεν ανήκουν σε χαμηλή κοινωνική τάξη. Υπερατλαντικά θαλάσσια ταξίδια έκαναν και εύποροι ταξιδιώτες υπό διαφορετικές συνθήκες, εννοείται, από τις συνθήκες των φτωχών μεταναστών.