Για την τέχνη, το έργο τέχνης και τον καλλιτέχνη. Απόψεις του Β. Καντίνσκι.
Τι είναι έργο τέχνης; Στη σημερινή εποχή της απόλυτης σχετικοκρατίας νομίζω πως χρειάζεται να επιστρέψουμε στις απόλυτες απόψεις περί τέχνης μεγάλων διανοητών και καλλιτεχνών. Όταν σήμερα, ασήμαντα δημιουργήματα και ασήμαντοι άνθρωποι θεωρούνται αντίστοιχα έργα τέχνης και καλλιτέχνες, ίσως, είναι αναγκαίο να επαναπροσδιορίσουμε αξίες και αρχές.
Διαβάζω από το βιβλίο Για το πνευματικό στην τέχνη του Β. Καντίνσκι για το έργο τέχνης και τον καλλιτέχνη.
"Το αυθεντικό έργο τέχνης βγαίνει από τον καλλιτέχνη με έναν μυστηριώδη, αινιγματικό, μυστικιστικό τρόπο. Αποδεσμευμένο από αυτόν αποκτά μια δική του ζωή, γίνεται μια προσωπικότητα, ένα αυτόνομο, με πνευματική ανάσα υποκείμενο, που έχει και αυτό μια υλικά πραγματικά ζωή, που είναι ένα ον..."
Ο Ρώσος ζωγράφος του κινήματος της πρωτοπορίας Vassily Kandinsky (1866-1944). Ένας από τους σημαντικότερους δημιουργούς του 20ού αιώνα που συνδυάζει τη θεωρητική γνώση με την επιδεξιότητα του τεχνίτη. Θεωρείται ένας από τους κύριους εισηγητές της αφηρημένης τέχνης. To 1896 σε ηλικία τριάντα χρονών αποφασίζει να πάει στο Μόναχο για σπουδές ζωγραφικής, εγκαταλείποντας την ακαδημαϊκή καριέρα στη νομική και τη θέση στο Πανεπιστήμιο. Είχε επίσης μουσικές σπουδές. Το 1910 ιδρύει στη Γερμανία, μαζί με τον Π. Κλέε, τον Α. Μάκε και τον Φρ. Μαρκ, την ομάδα του "Γαλάζιου Καβαλάρη", μία από τις πιο δυναμικές ομάδες του κινήματος της πρωτοπορίας στην τέχνη.
Για τον Καντίνσκι η τέχνη αποτελεί κυρίως και πάνω από όλα πρόβλημα "περιεχομένου", ένα πρόβλημα "εσωτερικής αναγκαιότητας" και απήχησης που προκαλούν στην ανθρώπινη συνείδηση και ψυχή οι διάφορες πτυχές του φαινομενικού κόσμου. Σύμφωνα μ´αυτόν "η ζωγραφική είναι μία τέχνη και συνολικά ιδωμένη δεν είναι η τέχνη μια άσκοπη δημιουργία πραγμάτων, που διαλύονται στο κενό, αλλά μια δύναμη καθαρής σκοπιμότητας και πρέπει να εξυπηρετεί την ανάπτυξη και τον εκλεπτυσμό της ψυχής".
V. Kandinsky, Δύο κορίτσια. 1903. Μusee National Art Μoderne. Centre G. Pompidou.
"O καλλιτέχνης πρέπει να έχει κάτι να πει, επειδή καθήκον του δεν είναι η κυριαρχία της φόρμας, αλλά η προσαρμογή αυτής της φόρμας στο περιεχόμενο", υποστηρίζει ο Καντίνσκι. "O καλλιτέχνης δεν είναι το χαϊδεμένο παιδί της ζωής. Δεν έχει το δικαίωμα να ζει ανεύθυνα. Έχει αναλάβει την εκτέλεση ενός δύσκολου έργου που γίνεται συχνά ο Σταυρός του. Πρέπει να ξέρει πώς σχηματίζονται όλες του οι πράξεις, τα συναισθήματα, οι συλλογισμοί, το λεπτό, μη προσεγγίσιμο, αλλά στέρεο υλικό από όπου δημιουργούνται τα έργα του και πώς δεν είναι για αυτό το λόγο ελεύθερος στη ζωή, αλλά μόνο στην τέχνη...", λέει ο Καντίνσκι.
V. Kandinsky, Παλιά Πόλη ΙΙ. 1902. Μusee National Art Moderne. Centre G. Pompidou.
V. Kandinsky, Το μπλε βουνό. 1908-1909. Solomon Gugennheim. N.York.
Σύμφωνα με τον Καντίνσκι, "όταν είναι ο καλλιτέχνης ιερέας του ωραίου, τότε πρέπει να αναζητεί και αυτό το ωραίο με το ίδιο αξίωμα της εσωτερικής αξίας, το οποίο συναντήσαμε παντού. Πρέπει να μετριέται αυτό το ωραίο μόνο με το μέτρο του εσωτερικού μεγαλείου και της αναγκαιότητας...".
"Ωραίο είναι εκείνο, που πηγάζει από μια εσωτερική ψυχική αναγκαιότητα. Ωραίο είναι εκείνο, που είναι εσωτερικά ωραίο".
V. Kandinsky, Γαλάζιο του Ουρανού. 1940. Μusee National Art Moderne. Centre G. Pompidou. Πρόκειται γιά ένα από τα αριστουργήματα του Καντίνσκι από την περίοδο της ζωής του στο Παρίσι. Ζωγράφισε το έργο, όταν οι Ναζί εισήλθαν στο Παρίσι. Φανταστικά όντα αιωρούνται σ᾽έναν διάφανο γαλάζιο ουρανό. Το γαλάζιο του ουρανού σε συνδυασμό με τις βιομορφικές φόρμες γίνεται σχεδόν μεταφυσικό. Ο Καντίνσκι από το 1933 που είχε εγκατασταθεί στο Παρίσι μελετούσε με μεγάλο ενδιαφέρον μικροοργανισμούς στο μικροσκόπιο και εμπνεόταν από τις εικονογραφήσεις των βιβλίων της Βιολογίας. Παρατηρεί τον κόσμο με την "εσωτερική όραση" και προσπαθεί να διεισδύσει στο εσωτερικό κόσμο των πραγμάτων και να αντιληφθεί τον εσωτερικό τους παλμό. Έτσι, η αφηρημένη τέχνη ανακαλύπτει το εσωτερικό κόσμο της πραγματικότητας...
Vassily Kandinski, Για το πνευματικό στην τέχνη, εκδόσεις Νεφέλη, Αθήνα 1981.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου