Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Κυριακή 27 Μαΐου 2012

Η ποίηση στους Προραφαηλίτες ζωγράφους: Μία ιστορία από το Δεκαήμερο του Βοκάκιου


S. J. W. Waterhouse, Μία ιστορία από το Δεκαήμερο του Βοκάκιου, Μαγεμένος Κήπος

   Η ουτοπία του Δεκαήμερου, του ποιητικού έργου που συνέθεσε ο Ιταλός (καταγόταν μάλλον από τη Φλωρεντία)  Τζ. Βοκάκιο (1313-1375) την περίοδο 1350-53,  αποτέλεσε η πηγή έμπνευσης του αγαπημένου μου S. J. W. Waterhouse για τους δύο παρακάτω πίνακες που ζωγράφισε στο τέλος της ζωής του. Είναι γνωστό ότι οι Προραφαηλίτες ζωγράφοι αγαπούσαν ιδιαίτερα τις ιστορίες και τα ποιητικά έργα του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης.
    Το Δεκαήμερο του Βοκάκιου είναι μία πολυεπίπεδη ποιητική αφήγηση στην οποία εναλλάσσονται συνεχώς οι αφηγηματικές "φωνές". Στην αφήγηση εμπεριέχονται εκατό ιστορίες που αφηγούνται οι ήρωες της κύριας ιστορίας του ποιήματος. Δέκα νέοι άνθρωποι (επτά γυναίκες και τρεις άνδρες) καταφεύγουν από τη Φλωρεντία, που είχε χτυπηθεί από πανούκλα, στην εξοχή και ζουν για δύο εβδομάδες σε μία ονειρεμένη εξοχική έπαυλη με όμορφους κήπους, μακριά από τον εφιάλτη της θανατηφόρας αρρώστιας της πόλης. 
  Για δέκα βραδιές (τις υπόλοιπες ημέρες από τις δύο εβδομάδες ασχολούνται με θρησκευτικά καθήκοντα) οι δέκα νέοι διηγούνται από μία ιστορία ο καθένας τους. Έτσι, στο Δεκαήμερο περιέχονται εκατό ιστορίες, αφού οι δέκα νέοι αφηγούνται από μία ιστορία επί δέκα ημέρες. Για την κάθε ημέρα ένας από τους νέους γίνεται κατά κάποιον τρόπο ο "βασιλιάς" ή η "βασίλισσα" και αποφασίζει τι θα κάνουν για να περάσουν ευχάριστα την ημέρα τους, κατευθύνει τις συζητήσεις τους, τους χορούς και τα τραγούδια τους, και κυρίως επιλέγει το θέμα της ιστορίας που πρέπει να διηγηθεί ο καθένας (π.χ. εάν η ιστορία θα έχει ως θέμα έναν έρωτα με αίσιο τέλος ή το αντίθετο, κλπ.). Η ημέρα τελειώνει πάντα μ´ ένα τραγούδι που άδει ένας από τους νέους. Τα τραγούδια αυτά θεωρούνται από τα ωραιότερα λυρικά άσματα που έχει συνθέσει ο Βοκάκιο.
    Στον παρακάτω πίνακα ο Waterhouse παρουσιάζει την ομάδα των νέων να κάθονται σ᾽ ένα ειδυλλιακό περιβάλλον, στον κήπο της εξοχικής έπαυλης, και να ακούν την αφήγηση μίας ιστορίας.  Ο Waterhouse απεικονίζει αριστοτεχνικά την κομψότητα και την επιτήδευση του τρόπου ζωής της μεγαλοαστικής τάξης της Φλωρεντίας, έτσι όπως την αποτυπώνει ο Βοκάκιο στο έργο του.
  
S. J. W. Waterhouse, Μία ιστορία από το Δεκαήμερο του Βοκάκιου. 1916. Lady  Lever Art Gallery. Liverpool.

    Στον παρακάτω πίνακα ο Waterhouse απεικονίζει τη σκηνή του Μαγεμένου Κήπου, που προέρχεται από μία ιστορία του Δεκαήμερου. H ιστορία έχει ως θέμα την απόπειρα του Ansaldo να σαγηνεύσει την Dianora, η  οποία είναι όμως παντρεμένη με τον Gilberto. Σε μια στιγμή αδυναμίας η Dianora δέχεται να παραδοθεί στον έρωτα του Ansaldo με τον όρο αυτός να μεταμορφώσει ένα χειμωνιάτικο κήπο του Ιανουαρίου σε ανοιξιάτικο κήπο του Μαΐου με φρούτα και λουλούδια. O Ansaldo, με τη βοήθεια ενός μάγου, πετυχαίνει αυτό που η Dianora πίστευε ότι ήταν ακατόρθωτο: μεταμορφώνει το χειμωνιάτικο κήπο σε ανοιξιάτικο, ενώ έξω, στον "αληθινό" κόσμο πέφτει χιόνι. Η Dianora ομολογεί το γεγονός στον άνδρα της Gilberto και αυτός της προτείνει να τηρήσει την υπόσχεση που είχε δώσει στον Ansaldo. Τελικά, όμως, ο Ansaldo, έχοντας διαπιστώσει ότι η Dianora επιθυμεί να μείνει πιστή στο σύζυγό της, την αποδεσμεύει από την υποχρέωση να τηρήσει την υπόσχεσή της. 

     Έκπληκτη η Dianora βλέπει τα λουλούδια να έχουν ανθίσει στον κήπο, ενώ είναι Ιανουάριος...
S. J. W. Waterhouse, Μαγεμένος κήπος. 1917. Lady  Lever Art Gallery. Liverpool.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου