Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Πέμπτη 15 Ιανουαρίου 2015

Για τα βιβλία και τους συγγραφείς. Άρθουρ Σόπενχαουερ

Περί βιβλίων και συγγραφής του Άρθουρ Σόπενχαουερ

   Για τους συγγραφείς και τα βιβλία ο λόγος. Ιδού κάποια αποσπάσματα από το δοκίμιο του Γερμανού φιλόσοφου Άρθουρ Σόπενχαουερ. Υπάρχουν μεγάλοι συγγραφείς και ποιοι συγγραφείς μπορούν να χαρακτηριστούν ως μεγάλοι;

Vasili Perov, Αυτοπροσωπογραφία του συγγραφέα Φ. Ντοστογιέφσκι. 1872. Πινακοθήκη Τρετιάκοφ. Μόσχα.


1
   Οι συγγραφείς μπορεί να χωριστούν σε μετεωρίτες, πλανήτες και ακίνητα άστρα. Οι συγγραφείς-πλανήτες δημιουργούν μια εντύπωση που διαρκεί ελάχιστα: κοιτάς τον ουρανό, τους βλέπεις και αναφωνείς "κοίτα!"-ύστερα εξαφανίζονται για πάντα. Η δεύτερη περίπτωση συγγραφέων, τα κινούμενα άστρα δηλαδή, διαρκούν πολύ περισσότερα. Επειδή βρίσκονται πιο κοντά στη γη, συχνά φαίνονται να λάμπουν περισσότερο από τα άστρα με σταθερή θέση, τα οποία ο αδαής παρατηρητής μπερδεύει με αυτά. Όμως και αυτά με τη σειρά τους πρέπει να εγκαταλείψουν τη θέση τους, και συν τοις άλλοις το φως τους-άρα και η λάμψη τους-δεν είναι παρά δανεική, ενώ η σφαίρα επιρροής τους περιορίζεται στα άστρα που συμπορεύονται μαζί τους (τα άστρα δηλαδή που είναι σύγχρονά τους). Μόνο τα άστρα που ανήκουν στην τρίτη κατηγορία δεν αλλάζουν, στέκονται ακίνητα στο στερέωμα, είναι αυτόφωτα και επηρεάζουν το ίδιο όλες τις χρονικές περιόδους-η όψη τους δεν αλλάζει όταν αλλάζει και η θέση μας στη γη. Σε αντίθεση με τις άλλες δυο περιπτώσεις, δεν ανήκουν σε ένα μόνο σύστημα (έθνος)-ανήκουν σε ολόκληρο το σύμπαν. Ωστόσο, ακριβώς επειδή βρίσκονται τόσο ψηλά, το φως τους συνήθως κάνει πολλά χρόνια να φτάσει στα μάτια των παρατηρητών που βρίσκονται στη γη.

Ilya Repin, Προσωπογραφία του συγγραφέα Λ. Τολστόι. 1888. Πινακοθήκη Τρετιάκοφ.

2
   Πάνω απ' όλα υπάρχουν δύο είδη συγγραφέων: εκείνοι που γράφουν επειδή θέλουν να πουν κάτι κι εκείνοι που γράφουν για να γράψουν. Όσοι ανήκουν στην πρώτη περίπτωση έχουν ιδέες ή εμπειρίες που κρίνουν πως αξίζει να τις μεταδώσουν. Αυτοί που γράφουν για να γράψουν έχουν ανάγκη από χρήματα κι αυτός είναι ο λόγος που γράφουν-το χρηματικό κέρδος…
Carl Spitzweg, Ο συγγραφέας. 1880. Οίκος Τέχνης. Μόναχο.

   Η αμοιβή και τα πνευματικά δικαιώματα ευθύνονται κατά βάση για την παρακμή της λογοτεχνίας. Μόνο εκείνος που γράφει αποκλειστικά για να εκφράσει αυτά που θέλει να πει, γράφει πράγματα που αξίζει να γραφτούν. Είναι σαν τα χρήματα να είναι καταραμένα-όλοι οι συγγραφείς χάνουν το ταλέντο τους μόλις ξεκινήσουν να γράφουν για τα χρήματα. Τα σπουδαιότερα έργα των σημαντικότερων ανθρώπων δημιουργήθηκαν όλα σε μια εποχή όπου η αμοιβή ήταν ελάχιστη, αν όχι μηδαμινή, γι' αυτό και εδώ ισχύει η ισπανική παροιμία που λέει: honra y provecho no caben en un saco (η τιμή και το πορτοφόλι δεν χωράνε στο ίδιο πορτοφόλι)…

Carl Spitzweg, Ο φτωχός ποιητής. 1839. Νέα Πινακοθήκη. Μόναχο.

Αποσπάσματα από το βιβλίο Άρτουρ Σοπενχάουερ, Για τη δυστυχία του κόσμου, εκδ. Πατάκη, Αθήνα 2014, σ. 151-155.

http://www.pinakothek.de/en/carl-spitzweg
http://www.wikiart.org/en/carl-spitzweg/the-writer
http://www.tretyakovgallery.ru/en/collection/_show/image/_id/3654
http://www.tretyakovgallery.ru/en/collection/_show/image/_id/206

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου