Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Κυριακή 25 Ιανουαρίου 2015

Ελπίδα. Ένας συμβολικός πίνακας του George Frederic Watts

Ελπίδα ή Aπελπισία;

   Ο Βρεττανός ζωγράφος της Βικτωριανής εποχής George Frederic Watts (1817-1904) συνδέθηκε με το κίνημα του συμβολισμού και έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής στην εποχή του για την απεικόνιση αλληγορικών θεμάτων. Ο παρακάτω πίνακας με τον τίτλο "Ελπίδα" είναι από τα πιο γνωστά έργα του. Η Ελπίδα απεικονίζεται ως μία νεαρή τυφλή κοπέλα, ντυμένη με αιθέριο φόρεμα, η οποία βρίσκεται καθισμένη πάνω σε μία σφαίρα, που θυμίζει πλανήτη, και έχει δεμένα τα μάτια της με λευκό μαντήλι. Κρατά λύρα και φαίνεται να παίζει μουσική.  Είναι ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε ότι η λύρα της Ελπίδας έχει σπασμένες τις χορδές της, εκτός από μία μόνο χορδή.
      Η ασυνήθιστη αυτή αλληγορική απεικόνιση της Ελπίδας είναι, θα έλεγα, αινιγματική, μυστηριώδης και μαγεύει τους θεατές. Η στάση και η έκφραση της κοπέλας-Ελπίδας αποπνέει θλίψη και παραίτηση. Η ονειρική ατμόσφαιρα, που οφείλεται στα απαλά-αχνά χρώματα και την αμυδρή αίσθηση της μουσικής από τη μονόχορδη λύρα, σε συνδυασμό με τη στάση του σώματος και τη ψυχική διάθεση της κοπέλας μεταδίδουν γλυκύτατη μελαγχολία. Ένας κριτικός της εποχής διατύπωσε την άποψη ότι στο έργο έπρεπε να δοθεί η ονομασία "Απελπισία" και όχι "Ελπίδα".

George Frederic Watts, Ελπίδα. 1886. Πινακοθήκη Tate. Λονδίνο.

  Η Ελπίδα έχει ακουμπήσει το κεφάλι της πάνω στη λύρα και προσπαθεί να ακούσει τη μουσική από τη μία χορδή. Αυτή η ονειρική, μαγική εικόνα της Ελπίδας ανήκει σε μία ευρύτερη σύνθεση εικόνων που ζωγράφισε ο Watts και είναι γνωστή με το όνομα "Το Σπίτι της Ζωής". Ο Watts ζωγράφισε το έργο σε δύο παραλλαγές. Η μία βρίσκεται σε Ιδιωτική Συλλογή και η άλλη εκτίθεται στην Πινακοθήκη Tate.
  
   Ο George Frederic Watts κινήθηκε στους κύκλους των Προραφαηλιτών ζωγράφων και θεωρείται ότι είχε επηρεαστεί από αυτούς. Φαίνεται ότι η στάση των γυναικών στους παρακάτω πίνακες του Dante Gabriel Rossetti και του Ed. Burne Jones ύπηρξε πρότυπο για την Ελπίδα του Watts.
   

Dante Gabriel Rossetti, H σειρήνα της θάλασσας. 1877. Fog Art Museum. Πανεπιστήμιο του Harvard. Cambridge. Μασαχουσέτη.

Ed. Burne Jones, O τροχός της τύχης. 1883. Musée d' Orsay.

   Ένα ακόμα έργο που πιθανόν επηρέασε τον Watts.

Albert Joseph Moore, Οι ονειροπόλοι. 1884. Birmingham Museum-Art Gallery.

2 σχόλια:

  1. Στην ελπίδα

    Σε τι άθλιες συνθήκες ζει
    στριμωγμένη μέσα μας
    σα να’ ναι αέρας χωρίς φτερά
    σα Κική να’ ναι φως
    από τον ουρανό τιμωρημένο
    στα σκοτεινά να πνέει

    ανέχεται
    να την ενοχοποιούν τα βάσανά μας
    πως τ’ αμελεί

    να την καταριούνται οι προδομένοι
    λες κι είναι η μάνα του Ιούδα

    τη ραπίζουν οι απώλειες
    πως άλλα είχε υποσχεθεί

    τα δέχεται όλα, ευγνώμων
    αρκεί που μένουμε όλοι μαζί της

    το απωθούμε
    σα να μη συμβαίνει του φερόμαστε
    κάπως ταπεινώνει να ελπίζεις

    κι όμως
    ενώ είναι πρωί
    σα να νύχτωσε μοιάζει

    όταν αντιληφθούμε ότι λείπει η ελπίδα
    για λίγο δηλαδή κάνα δεκάλεπτο το πολύ

    όσο για να ψωνίσει για μας από δίπλα
    κάτι που έχει από παντού αλλού
    εκλείψει.

    Κική Δημουλά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Eυχαριστώ πολύ για το ποίημα, Rosa. Περίμενα την ποιητική σου παρέμβαση και χαίρομαι πολύ που ανταποκρίθηκες για ακόμη μια φόρα.
      Σε φιλώ

      Διαγραφή