Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Πέμπτη 7 Ιουλίου 2016

Καλοκαιρινή αστροφεγγιά. Επτά νυχτερινά επτάστιχα του Οδυσσέα Ελύτη

Καλοκαιρινή φεγγαρόφωτη βραδιά και αστροφεγγιά

   Καθώς κοιτούσα τα αστέρια και το φεγγάρι από τη βεράντα του σπιτιού μου σήμερα το βράδυ, θυμήθηκα αγαπημένους στίχους της εφηβικής μου ηλικίας, από τα Νυχτερινά Επτάστιχα του Οδυσσέα Ελύτη.

Harold Brett (1880-1955), Καλοκαιρινή φεγγαρόφωτη βραδιά.  Ιδιωτική Συλλογή.

Οδυσσέα Ελύτη, Επτά νυχτερινά επτάστιχα

Ι

Όνειρα κι όνειρα ήρθανε
Στα γενέθλια των γιασεμιών
Νύχτες και νύχτες στις λευκές
Αϋπνίες των κύκνων

Η δροσιά γεννιέται μες στα φύλλα

Όπως μες στον απέραντο ουρανό
Το ξάστερο συναίσθημα.

II

Ευνοϊκές αστροφεγγιές έφεραν τη σιωπή
Και πίσω απ’ τη σιωπή μια μελωδία παρείσαχτη
Ερωμένη
Αλλοτινών ήχων γόησσα

Μένει τώρα ο ίσκιος που ατονεί

Και η ραϊσμένη εμπιστοσύνη του
Και η αθεράπευτη σκοτοδίνη του — εκεί.

III

Όλα τα κυπαρίσσια δείχνουνε μεσάνυχτα
Όλα τα δάχτυλα
Σιωπή

Έξω από τ’ ανοιχτό παράθυρο του ονείρου

Σιγά σιγά ξετυλίγεται
Η εξομολόγηση
Και σαν θωριά λοξοδρομάει προς τ’ άστρα!

IV

Ένας ώμος ολόγυμνος
Σαν αλήθεια
Πληρώνει την ακρίβεια του
Στην άκρια τούτη της βραδιάς
Που φέγγει ολομόναχη
Κάτω απ’ τη μυστικιά ημισέληνο
Της νοσταλγίας μου.

V

Την αφρούρητη νυχτιά πήρανε θύμησες
Μαβιές
Κόκκινες
Κίτρινες

Τ’ ανοιχτά μπράτσα της γεμίσανε ύπνο

Τα ξεκούραστα μαλλιά της άνεμο
Τα μάτια της σιωπή.

VI

Ανεξιχνίαστη νύχτα πίκρα δίχως άκρη
Βλέφαρο ανύσταχτο
Πριν βρει αναφιλητό καίγεται ο πόνος
Πριν ζυγιαστεί γέρνει ο χαμός

Καρτέρι μελλοθάνατο

Σαν ο συλλογισμός από τον μάταιο μαίανδρο
Στην ποδιά της μοίρας του συντρίβεται.

VII

Το διάδημα του φεγγαριού στο μέτωπο της νύχτας
Όταν μοιράζονται οι σκιές την επιφάνεια
Της δράσης

Κι ο πόνος μετρημένος από εξασκημένο αυτί

Ακούσιος καταρρέει
Μες στην ιδέα που αχρηστεύεται απ’ το μελαγχολικό
Σιωπητήριο.

Από την ποιητική συλλογή "Προσανατολισμοί".

Edvard Munch, Φεγγαρόφωτη βραδιά. 1895. Εθνική Πινακοθήκη. Όσλο.


3 σχόλια:

  1. Νυχτερινά
    της Magali, της Τατιάνας
    Ι
    Ν' ακούς πάντα
    Ν' ακούς το μεγάλωμα της νύχτας
    Ν' ακούς των χεριών τον ψαλμό το ξεκόλλημα της πέτρας
    απ' τον τοίχο
    Ν' ακούς το φυτό που τρίζει το πρωί, το μεγάλωμα της
    νύχτας στο δέρμα
    Ν' ακούς τον αγέρα στων πουλιών τα κόκαλα
    Ν' ακούς του πουλιού το δρόμο την αγάπη του σπιτιού του
    νερού το φως
    Ν' ακούς των ματιών τη δόνηση καθώς απ' τον ορίζοντα
    γυρίζουν
    Και ακινητούν σ' άλλων ματιών την αιώρα
    Ν' ακούς της φωτιάς τον πανικό, του ζώου το θρήνο
    Το άχυρο που καίγεται στον ήλιο
    Τον ήλιο ν' ακούς που δέρνεται απ' το φέγγος της σταγόνας
    Ν' ακούς του άστρου το χρώμα
    Ν' ακούς του άστρου την ευωδιά που ο κόσμος την
    ανάσανε κι έγινε περιβόλι
    Ν' ακούς στην ερημιά το χοροπηδητό της ρίζας
    Ν' ακούς μες στους θορύβους το ψιθύρισμα του νου που τον
    καρφώνουμε στον τοίχο
    Ν' ακούς τα μαλλιά τα φρύδια το μέτωπο και τη θλίψη τους
    Όπως όταν ακούμε στο μυαλό μαχαίρια ν' ακονίζονται
    Ν' ακούς τα χέρια ή τις παρειές που είναι μες στα χέρια
    ζεστές και τρέμουν
    Ν' ακούς την τουφεκιά που αστοχεί όμως που κόβει σε δυο
    τα πάντα
    Κι ύστερα ο ύπνος πάλι τα ενώνει
    Ν' ακούς της χαραμάδας την οδύνη που ευρύνεται να
    πεταχτεί ο Θεός
    Ν' ακούς το Θεό μες στο φόνο σαν το φλουρί στη νύχτα
    Σαν την αστραπή πάνω στο φλουρί

    Την καρδιά ν' ακούς
    Ν' ακούς τον ουρανό που σαλεύει στου εμβρύου τον ύπνο
    Την καρδιά ν' ακούς που γεμίζει τον κόσμο παιδιά κι άλλα
    φεγγάρια
    Ν' ακούς στο χώμα το άλογο, στο χώμα το σκάψιμο, την
    πληγή του νερού
    Το τρίψιμο του αλόγου στον αέρα
    Ν' ακούς πάντα

    Δημήτρης Π. Παπαδίτσας

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. To ποίημα συνοδεύεται (υποχρεωτικά!) από μια μαγική μουσική. Παρακαλώ, ακούστε τη.

    Nocturne~ Secret Garden
    https://www.youtube.com/watch?v=6qqOI04uo_c

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πραγματικά "μαγικός" ο κόσμος του ποιήματος και "μαγική" η μουσική...
      Καλό βράδυ και καλή αστροφεγγιά!

      Διαγραφή